Yasalma aqılnıñ maqsatında xis-toyğılarnı kontrol’ itü bar

Yasalma aqılnıñ maqsatında töşençä häm xis-toyğılarnı kontrol’ itü bar.

Texnologiya dön’yasındağı täraqqıyät’lärdä iñ kritik borılışlar küzätelgän ölkälärdän berse yasalma aqıl bulıp tora. Êşçänleklärneñ maqsatı isä - keşelärneñ çın töşençä yäisä xis-toyğıların tabu häm alar belän citäkläw.

Texnologiyaneñ üsü belän ayıruça da soŝial’ çeltärlärneñ artuı belän bezne äkrenläp küzätep barularına iyäläştek.

İñ yäşeren mäğlümatlarıbıznıñ mäğlümatlar bazasında depolanuı çirattan kebek kilä.

Bezdä töşençä häm xis-toyğılarıbız qala. Läkin xäzer inde alar da ışanıç astında tügel. Çönki maqsatta alarnı tabu bar.

Yasalma aqıl monı niçek çınğa aşırırğa uylıy soñ?

Tän tele, mimikalar, küz bäbäge xäräkätläre, tawış tibränüläre xätta gormonnarnı qullanıp.

Yasalma aqıl ölkäsendä êşläwçe şirkätlär barlıq bolarnı mikro neçkäleklärgä qadär tikşerep, töşençä häm xis-toyğılarıbıznıñ proyekŝiyasenä ireşergä tırışa.

Täcribäle fänni tikşerenüçe İlke Demir yasalma aqılnıñ xis-toyğılarnı çişü ölkäsendä başqarıluçı êşçänleklär xaqında xis-toyğılarnıñ añlaşıluı öçen şaqtıy texnikanıñ qullanıluın äytä. Bolardan iñ taralğanı – “Facial Action Units” yägni “Yöz xäräkäte berämlekläre” texnikası.

Xis-toyğılar mexanizmlı öyrätü yärdämendä identifikaŝiyalänä

Xis-toyğılarnı çişüdä qullanıluçı ikençe ısul isä tirän çeltär iseme birelgän mexanizmlı öyrätü belän çınğa aşa.

Tirän çeltärlärdä bäxet, yarsu, borçılu, qurqu kebek xislärneñ küreneşläre urın ala häm bu küreneşlär êtiketlana. Bu küreneşlär tirän çeltärgä küçerelä häm mexanizmlı öyränü yärdämendä tirän çeltär monı öyränä başlıy.

Bu tirän yasalma çeltärlär räsemnär belän xis-toyğılarnıñ korrelyaŝiyasen tikşerep, xislärne tanıy ala.

Sistema kiläçäktä risklı bula ala

Bu sistemalar xäzerge waqıtta qayber tikşerenü şirkätläre häm xalıqara şirkätlärneñ kadrlar berämlekläre tarafınnan qullanıla.

Süz döres keşene êşkä alu, çınbarlıqnı belü yäisä ğayeplänüçelärne tabu kebek cämğıyät’kä faydalı bulaçaq maqsatlar turında bara. Läkin zur soraw işarätläre dä bar.

Aqılğa berençe itep qullanu ölkäläre, qurqıtuçı sŝenariylar kilä. Xis-toyğılarğa ireşüçe sistema sezne berär tovar yäisä xezmätne satıp aluığız öçen bik ciñel künderä ala.

Säyäsi bularaq xislärebez aşa tağın da qulay manipulyaŝiyalänä alabız. Sistemanı qullanuçılar maqsat itep alaçaq cämğıyät’lär yäki illärdä zur ictimağıy waqıyğalar tudıru tağın da ciñel bulaçaq.

Xis-toyğı yäisä töşençälärneñ xatalı raslanuı da ixtimal. Monıñ näticäsendä keşe xoquqları da bozıla alına.

Yasalma aqıl yaña psixologlarıbız bulaçaq mı?

Yasalma aqıl ber yaqtan xislärebezne açıp salğanda ikençe yaqtan alarnı tözätergä yägni yaña psixologıbız bulırğa da kandidat.

Psixiatriya häm bioinjenerlık ölkäsendä êşläwçe belgeçlär sanlı fenotiplaw isemle sistema qullanıp, xastalarnı tikşerä başladı.

Bu êşçänlektä kesä telefonı kebek şäxsi cihazlarnı qullanu räweşebez, tizlegebez depressiyane däwalawda qullanıla alına dilär.

Keşe aqılı belän bäyle serlärneñ yasalma aqıl tarafınnan açıluı kötelä, läkin näticäläreneñ närsä kiteräçägen kiläçäk kürsätäçäk.

Çığanaq - TRT Haber