Böyır sälamätlege öçen faydalı täq’dimnär

Böyırläregezneñ sälamät bulıp êşläwen däwam itüe mäs’äläsendä organizmğa yärdäm itäçäk täq’dimnärebez:

Petruşka

Petruşkanı rizıqlarnıñ êçenä peşkän kileş tügel, çi itep aşarğa kiräk. Organizmnıñ su tigezlegen, balansın täêmin itäçäk petruşkanı här irtä irtänge aşta östenä limon sığıp, faydasın kürergä bula.

Käbestä 

Käbestä böyırläregezgä citdi zarar birü riskı bulğan irekle radikallärne tarqatırğa bulışa.

Qızıl häm quyı qızıl cimeşlär 

Ciläk, mük ciläge, qura ciläge häm qara ciläk kebek törle cimeşlär böyırläregez öçen faydalı. Böyır sälamätlegen yaxşırtu öçen yaña ölgergän, tuñdırılğan yäki kipterelgän kileş qullana alasız.

Qabaq orlıqları

Êçendä küp itep timer häm śink bar. Organizmda omega-3 täêsiren yasawçı qabaq orlıqların peşermiçä, çi kileş aşarğa kiräk.

Balıq 

Balıq organizmdağı yalqınsınunı kimetüçe häm bu räweşle böyırlärne törle awırulardan saqlawçı omega-3 may kislotasına iyä. Ayıruça balıq yuğarı sıyfatlı protein çığanağı. 

Böyırlär öçen iñ yaxşı balıq törläre losos’somon, forel’, skumbriya, sel’d häm tuneś. Böyır problemaların azaytu öçen qızdırılğan balıq urınına parda peşerelgän yäki qızdırılğan balıq aşarğa kiräk.

Qızıl alma

Anda bulğan diyıta cepselläre arqasında ayıruça böyırlärneñ fil’trlaw üzençälegeneñ sälamät räweştä êşläwen täêmin itä.

Ayıruça alma sidek yulları infekśiyäsen buldırmasqa bulışa häm bu räweşle böyır taşı riskın azaytuğa öleş kertä.

Qaracimeş (dêmson sliva)

Tändä timerneñ üzläşterelüenä yärdäm itüçe qaraçimeş (dêmson sliva) A-B-C vitaminnarına bay. Böyır belän bergä yöräk häm xolesterin awırularında da faydalı. Metabolizmnı tizlätä häm yaxşı antioksidant.

Döge 

Döge häm döğe botqası böyır xastalıqları waqıtında yuğalğan kaloriyälärne alıştıruı häm awıru barışın yaxşırtuı, yäşäw sıyfatın arttıruı cähätennän bik möhim.

Aşqabaq

Qabaqnı uğıçtan uğıp, salatın yasap aşarğa kiräk.

Yomırqa ağı 

Yomırqa ağı tübän fosforğa häm yuğarı sıyfatlı proteinğa iyä buluı arqasında böyır xastalığı bulğan keşelärgä kiñäş itelä. Yomırqa ağın omlet yäki sarısı bulmıyça qaynatıp aşıy alasız.

Qıçıtqan

Qıçıtqan çäyı sidertkeç häm cilsengän yoğıntısın kürsätä häm böyırlärne räxätlätep, sälamät êşläwenä bulışa. Könenä 1 çınayaq êçüegez citärle.

Zäytün mayı 

Zäytün mayı böyırläregez öçen yaxşı bula. Berençe sığıntılı zäytün mayı ğadäti zäytün mayınnan tağın da yuğarı miqdarda antioksidantqa iyä.

Sarımsaq 

Här kön aç qarınğa 1-2 teş çi sarımsaq aşaw organizmdağı yalqınsınunı azayta ala. Rizıqlarığızğa xuş is häm täm östäw, sälamätlek cähätennän faydasın kürü öçen aşamlıqlarığızda yaña, konservlanğan yäki turalğan sarımsaq qullana alasız.

Suğan 

Suğan böyırlärne çistartuğa bulışlıq itüçe köçle antioksidantlar belän tulı. Bu räweşle böyır belän bäyle şaqtıy sälamätlek problemaların totqarlawğa yärdäm itä. Suğannı çi kileş yäisä rizıqlarda peşerep aşarğa bula. Çi suğan böyır taşlarınıñ tabiğıy bularaq däwalanuına bulışa ala.

Yogurt

Kal’śiy, D vitaminı häm probiotik cähätennän şaqtıy bay aşamlıqlarnıñ başında torğan yogurt iñ tabiğıy xaläte belän aşalğanda böyırlärneñ sälamät êşläwenä häm çistaruına yärdäm itä. Kön däwamında ber tapqır yäki berniçä märtäbä qabımlıq bularaq qasä öydä yasalğan tabiğıy yogurt aşarğa kiräk.

Qızıl borıç 

Qızıl borıçlar qandağı ağulı qaldıqlarnı tarqatırğa yärdäm itä häm şuña kürä böyır sälamätlegenä öleş kertä. Qızıl borıçnı çi, peşerelgän yäki tutırılğan itep dietağa östärgä bula.

Limon suı (soğı)

Limonnıñ soğın sığıp êçü bigräk tä böyır taşı probleması buluçılarğa iñ küp kiñäş itelgän ısullardan berse. Yartı limon soğın sığıp, beraz cılı su yäki beraz bal belän quşıp êçärgä bula.

Tösle käbestä 

Daimi bularaq qullanğan çaqta tösle käbestä antioksidant häm qanlaşunı totqarlawçı, antikoagulant üzençälekläre arqasında yalqınsınunı kimetä ala häm xolesterin külämen töşerä ala.

Tösle käbestäne çi kileş aşap bulğanı kebek parda peşerep, qaynatıp, qızdırıp yäki miçtä (duxovkada) peşerep aşarğa bula.

Qara zirä mayı

Här kön regulyar räweştä irtän häm kiçen ber çäy qaşığı qara zirä mayın qullanırğa bula.

Avtor – tabib Mäxmät Uçar