İstanbulnıñ yӓşeren maturlığı - Balat

Törle mӓdӓniyӓtlӓr yӓşӓgӓn hӓm yözlӓrçӓ yıllıq şaqtıy tarixiqorılmalar bulğan Balat bügenge köndӓ İstanbulnıñ iñ matur bistӓlӓre arasında urın alıp tora.

Balat bistӓse Vizantiya çorına qarawçı diwarlar buyınça yӓhüd mӓxӓllӓse bularaq qorıla. Ul – İstanbulnıñ iñ êlekke hӓm iskitkeç urınnarınnan berse. Tar uramnarı hӓm tarixi binaları yanınnan uzğanda üzegezne üzgӓ atmosferada xis itӓsez.

Balat grek telendӓ “saray”nı añlatuçı Palation süzennӓn alınğan. Balat 15nçe ğasırdan birle İstanbulğa kilep urnaşqan törle mӓdӓniyӓtlӓrneñ urtaq urını buldı.

Balatnıñ tösle yortları

Taşlı uramnar buyınça suzılıp kitkӓn tösle öylӓr Balatnıñ simvolı bulıp tora. Bu yortlarnıñ kübese 50 yıl êlek salındı, qayberlӓre 200 yӓşendӓ.

Bu tarixi ağaç yortlar şӓhӓrdӓ iñ küp rӓsemgӓ töşerelgӓn öylӓr. Bu qadӓr populyar bulularında prospektlarnıñ da öleşe zur. Prospektlarda urnaşqan kafe hӓm restorannarda utırıp, tirӓ-yaq manzara belӓn soqlanırğa mömkin. Şulay uq ğasırlar buyı dӓwam itüçe uram basqıçlarında utırıp yal itü yolası da dӓwam itӓ biredӓ.

Tarixi bistӓdӓ törle mӓdӓniyӓt keşelӓre yӓşi. Bu qunaqçıl öy xucaları sezne kürep, söylӓşergӓ hӓrwaqıt şat.

Balatnıñ küp mӓdӓniyӓtle tarixı

Küp törle mӓdӓniyӓtlӓr yӓşӓgӓn Balatta İzge Nikola, İzge Stefan, Konstantinopol’ pravoslav çirkӓwlӓre, Göl mӓçete, Yanbol sinagogası kebek şaqtıy tarixi ğıybadӓtxanӓne kürep bula.

Balatta şulay uq yӓhüd hӓm grek pravoslav ğailӓlӓre dӓ yӓşi. İskitkeç arxitekturası belӓn tanılğan Pravoslav liśeye töbӓktӓge ayırmalı qorılmalardan berse hӓm xӓzerge waqıtta da êşçӓnlek başqara.

Yar buyına taba töşkändä bistäneñ ikençe matur qorılması bulğan İzge Stefan çirkäwe yäisä ikençe iseme bulğan Timer çirkäwne kürep bula. Anıñ timer kisäkläre Venada, çañı Rusiyädä yasalğan. 1898nçe yılda tözelgän çirkäw tarix buyı küp yanğın kürde.

Bistädä şaqtıy çirkäw häm bolgar möhacirkäre tarafınnan tözelgän Yanbol sinagogası urnaşqan. Qısqası Balat - tarixi binalar häm xalqı belän İstanbulnıñ iñ güzäl urınnarınnan berse. Monı här adımda xis itep bula.

Timerdän yasalğan bu çirkäwneñ dön’yada başqa tiñe yuq. Balatka kilüçe cirle häm çit il turistları hiçşiksez Timer çirkäwne dä kürep kitä.

2009nçı yılda restavraŝiyase başlanğan Timer çirkäw 2018nçe yılnıñ 7nçe ğıynwarında Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan belän Bolgariya prem’yer-ministrı Boyko Borisov qatnaşında qabat açıldı.

Balatta urnaşqan Göl mäçete isä bistäneñ simvolları arasında urın ala. 11nçe ğasırğa qarawçı bu mäçet Vizantiya İmperatorlığı çorında İzge Feodosiya isemle çirkäw bularaq qullanıla ide. Ber rivayät’kä kürä İzge bäyräm qotlanğan 1453nçe yılnıñ 29nçı may könendä çirkäwneñ roza çäçäkläre belän çolğap alınuın kürgän töreklär çirkäwne mäçetkä äyländergännän soñ qorılmağa Göl mäçete isemen birgän.

Turistlar Balatka kilep tä kürmiçä kitmägän urınnardan berse – Konstantinopol’ pravoslav çirkäwe êçendä urın aluçı İzge Yorgi çirkäwe. Bu çirkäw 1614nçe yıldan bügenge köngä qadär saqlanğan.

Aş-su hӓm kibetlӓr

Töbäktäge mädäni törlelek aş-sularğa da çağılğan. Kafelar häm restorannar çınnan da iskitkeç biredä. Aş-su mäs’äläsendä Balat bistäsen saylawçılar yalğışmıy. Här poçmaqta şähärneñ iñ êlekke kafeları häm tradiŝion aş-su peşerüçe iñ êlekke restorannar bar.

Balatnıñ taşlı uramnarında bazar häm kibetlärne dä kürep bula.

Bistäne tağın da yaxşıraq tanıp belü öçen bu bazarlarda yörü dä citä. Dini qorılmalar belän küp kenä tarixi bina urnaşqan Balatnıñ här uramında diyärlek tarixi öylär kürergä mömkin. Törle töstäge kafeları, yortları häm tarixi binaları belän Balat tağın ozaq yıllar buyı İstanbulnıñ üzenä cälep itüçe urını bulırğa däwam itäçäk.