Antaliya diplomatiyä forumı häm Awraziya

11nçe marttan 13enä qadär Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğannıñ ximayäse häm tışqı êşlär ministrı Mäwlet Çavuşoğlunıñ qul astında 2nçe Antaliyä diplomatiyä forumı uzdı. “Diplomatiyäne qabattan qoru” iseme astında uzğan çarada 17 däwlät häm xökümät başlığı, 80 ministr, 39 xalıqara oyışma wäkile qatnaştı. Forum barlığı 75 ildän 2500 keşene qabul itte. Anı 585 cirle häm çit il mediası äğ’zaları küzätep bardı.

Forumğa Awraziya geografiyäsennän Äfğanstan, Qazaqstan häm Ukrainanıñ êlekkege ilbaşları, Gagauz avtonom töbäge räise, Azärbaycan ilbaşı urınbasarı, Äfğanstan, Azärbaycan, Ärmänstan, Qırğızstan, Üzbäkstan, Rusiyä, Tacikstan häm Ukraina tışqı êşlär ministrları, Törki däwlätlär oyışması, TÜRKSOY, Xalıqara törki akademiyä, Törek mädäniyäte häm mirası waqıfı, Aziyädä xezmättäşlek häm iminlek arttıruçı çaralar konferenśiyäse häm İq’tisadi xezmättäşlek berlege şikelle xalıqara oyışmalarnıñ citäkçeläre, ilçelär, deputatlar, akademiklar qatnaştı. Ukraina xökümäte räise Denis Şmıgal’ forumda videokonferenśiyä yulı belän çığış yasadı.

2nçe Antaliyä diplomatiyä forumında Ukrainadağı suğış, Kön’yaq Kavkaznıñ kiläçäge häm Äfğanstandağı wäzğıyät’ şikelle Awraziyä töbäge belän bäyle mäs’älälär qaraldı. Rusiyä häm Ukraina tışqı êşlär ministrları suğış başlanğan könnän birle täwge tapqır Antaliyädä qara-qarşı utırıp söyläşte. Forum qısalarında 10nçı mart könne Törkiyä-Ukraina-Rusiyä öç’yaqlı cıyılışı uzdırıldı. Şulay itep, Törkiyä suğışuçı yaqlarnıñ tışqı êşlär ministrların ber östäl artına utırtıp ähämiyätle diplomatik uñışqa ireşte. Ministrlar arasındağı söyläşülärneñ bu formatta däwam itäçäge kötelä.

Törkiyäneñ Antaliyä diplomatiyä forumı uñayınnan Rusiyä häm Ukraina tışqı êşlär ministrların oçraştıruı, Änkaranıñ ike il belän dä êlemtäne däwam itüe häm başqa şundıy adımnar Awraziyädä tınıçlıq urnaştıru öçen zur tırışlıq quyıluın kürsätä. Rusiyä-Ukraina suğışında solıxnı täêmin itü maqsatınnan oçraşular uzdıru öçen döres adres Törkiyä bulırğa mömkin.  

***

Ärmänstannan Törkiyägä yuğarı däräcäle säfär 2008nçe yıldan birle täwge tapqır Forum uñayınnan yasaldı. Älege ilneñ tışqı êşlär ministrı Ararat Mirzoyan 12nçe mart könne tışqı êşlär ministrı Mäwlet Çavuşoğlu belän Antaliyädä oçraştı. İkese dä däwlätläre arasında mönäsäbätlärne cayğa salu häm yaxşı kürşe êlemtäläre tözü prośessın yaqlawın belderde.

Forumda Kön’yaq Kavkazda tınıçlıq häm iq’tisadi üseşne täêmin itäçäk ähämiyätle täräqqıyät’lär belän bäyle belderülär yasaldı. Azärbaycan viśe-prezidentı Xikmät Xaciyev Baqını Naxçivanğa İran aşa bäyli torğan yaña koridor tözü mäs’äläsendä Tähran idaräse belän kileşülären äytte.  

Yomğaqlap äytkändä, här yıl oyıştırıluçı Antaliyä diplomatiyä forumınıñ Awraziya töbägendäge problemalarnı söyläşü yulı belän çişüdä ähämiyätle platforma wazıyfa başqara aluın soñğı çara isbatladı.