Kiläçäkneñ internetı WEB 3.0 dön’yanı niçek üzgärtäçäk?

Kiläçäkneñ internetı WEB 3.0 dön’yanı niçek üzgärtäçäk?

2021 nçe yılda tormışıbızğa yaña texnologik terminnar kerde. Kripto aqçalar investiśiyälärdä tağın da kübräk urın aldı. Metavers ğaläme kiñäyde, xätta cir satu başlandı. Bolarnıñ barısın da mömkin qılğan närsä – kiläçäk internetı dip atalğan WEB 3.0.

Ul öçençe buın internet digänne aňlata. 

Anı yasalma aqıl belän cihazlandırılğan, texnika öyränü belän üzen kamilläştergän açıq internet dip äytergä bula.

Läkin bu yaña internetnı başqalarınnan ayırıp toruçı iñ zur üzençälek – anıñ  üzäk köçlär belän idarä itelmäwe, kiripto aqçalar qullanğan blok çeltäre sisteması belän bäysez intenetqa yul açuı.

 Başqaça törle äytkändä, internetnıñ köçen häm kontrolen berniçä zur şirkättän alıp anı programma täêminatına küçerü.

Ägär bu töşençälär sezne butağan bulsa monnan aldağı ike buın internetnı añlatırğa häm alarnıň ayırmaların kürergä kiräk.

İnternetnıñ berençe çorı WEB 1.0

WEB 1.0 ne internetnıñ primitiv çorı dip atap bula. Anda qullanuçılar barı tik qarawçı, tıñlawçı häm uquçı formasında ber yaqlı aralaşunı ğına täêmin itä alalar ide.

Qullanuçı qarşı serverga totaşa,web saytındağı mäğ’lümatqa kerä häm anı yaba ide.

Ul sayttağı başqa qullanuçılar belän aralaşa almıy, kürgän mäğ’lümatqa qarata bernärsä dä êşli almıy ide.

Läkin bu passiv çor tormışıbızğa WEB 2.0 kerü belän üzgärde häm dön’yanı da tulısınça üzgärtä başladı.

İnternetta aktiv qullanu çorı:WEB 2.0

İkençe buın internet tizlegen arttıru häm êçtälekne kiňäytü belän genä çiklänmäde.

Ul qullanuçılar webta urtaq qullanğan mäğ’lümatnı ber-berse belän urtaqlaşqan çeltärgä äylände.

Êlektron poçta, telefon quşımtaları häm bloglar bu çornıň berençe êtabında barlıqqa kilde. Soňraq Google, Facebook, Twitter häm YouTube kebek çeltärlär tormışıbızğa ütep kerde.

Şulay itep keşelär, çiklängän räweştä bulsa da, internetta qatnaşa häm aňa öleş kertä başladılar. Läkin bu qatnaşu, öleş kertü yalğış mäğ’lümat, mäğ’lümat bozu häm kiber cinayät’lärne dä alıp kilde.

Şul uq waqıtta taläp häm ömetlärneň artuı WEB 2.0 neň sıydırışlığında qıyınlıqlar tudıra başladı. Näq’ menä bu waqıtta internetta yaňa inqıylab kiräklege aňlaşıldı häm WEB 3.0 neň   işege açıldı.

İnternet köçe qullanuçı qulına küçä:WEB 3.0

Öçençe buın internetında här qullanuçı häm operatorı kileşü protokolları dip belengän ber ük daimi kodlı qağıydälärne ütäyäçäklär.

Şul räweşle internetta üzäkläşterü yuqqa çığaçaq häm qullanuçılar urtaqlaşuına nigezlängän sistema barlıqqa kiläçäk.

Üzäkläşterelmägän WEBnıň açıqlığı ber genä yaq ta mäğ’lümatlarnı kontrol’dä tota almayaçaq yäki kerü mömkinlegen çikli almyaçaq digänne aňlata.

Härkem üzäk şirkät röxsätennän başqa törle quşımtalar buldıra ala häm alarğa totaşa alaçaq.

WEB 3.0 yärdämendä sezgä här sośial’ platforma öçen ber akkaunt kiräk bulmayaçaq. Barı tik ber akkaunt belän  platformalar arasında ber-bersenä küçü häm mäğ’lümatlarnı qaraw mömkin bulaçaq.

Yomğaqlap äytkändä, öçençe buın internet qullanuçılarğa tağın da kübräk köç biräçäk häm metavers ğalämgä, yäğ'ni virtual’ kiňlekkä  yul formalaştıraçaq.

WEB 3.0 tä nindi risklar bar?

WEB 3.0 üzäkläşterelgän köçlärdän yıraqlaşqan, kontrole qullanuçıda bulğan tağın da kiňräk häm qurqınıçsız internet wäğ’dä itä.

Läkin xäzerge waqıtta iň zur probleması bulğan näfrät süzläre, döres bulmağan mäğ’lümatlar häm kiber cinayät’lär bu irek şartlarında tağın da qurqınıçraq bulırğa mömkin.

Üzäkläşterelmägän çeltärdäge bu kontrol’ problemasınıň kiläçäk internetında närsägä kiteräçägen isä waqıt kürsäter.