Üzbäkstan İlbaşı Şäwkät Mirziyayevneñ Qazaqstan säfäre

2021nçe yılnıñ 5nçe- 6nçı dekabr’ könnärendä Üzbäkstan İlbaşı Şäwkät Mirziyayev Qazaqstan Cömhüriyätenä däwlät säfären yasadı. Qazaqstan Däwlät başlığı Qasım Comart Tokayev İlbaşı Şäwkät Mirziyayevne Xalıqara Nursoltan Nazarbayev hawa mäydanında qarşı aldı. 6nçı dekabr’ könne Däwlät başlığı Mirziyayev öçen Aqordada räsmi tantana oyıştırıldı. Tantanadan soñ ike lider üzara küreşep söyläşte. Söyläşülär soñınnan wäkilleklärneñ qatnaşuında däwam itte.

Ütkärelgän söyläşülär näticäsendä ike qardäş ilneñ bäyläneşle oyışmaları arasında cinayätçelärne qaytaru, afät, ğaläm, êlektr, säwdä ölkälärendä xezmättäşlek kileşüläre häm transport, sänäğät ölkälärendäge proyektlar belän bäyle urtaq ğamäl plannarı imzalandı. Qasım Comart Tokayev häm Şäwkät Mirziyayev ike il mönäsäbätläreneñ statusın berlektäşlek däräcäsenä citkerüne küzdä totuçı deklaraśiyağa qul quydı. Berlektäşlek deklaraśiyası urtaq şura buldırunı küzdä tota. İke ilneñ däwlät başlıqları säwdä häm iq’tisad êlemtälären tağın da üsterü öçen ike yaqlı bularaq üzlärenä maxsus wäkillärne bilgeläde.

İmza salu tantanasınnan soñ Tokayev häm Mirziyayev media wäkilläre öçen matbuğat oçraşuın oyıştırdı. Liderlar matbuğat oçraşuında urtaq säwdä külämen 10 milliard dollarğa citkerüne maqsat itülären belderde. İke ilneñ säwdä küläme xäzerge waqıtta 4 milliard yarım dollar külämendä. İslam Kärimov çorında ike yaqlı säwdä külämeneñ 1 milliard dollardan azraq buluın isäpläsäk, kilep citelgän wazğıyät häm maqsat itep alınğan sannar soqlandıru uyandıra.

Üzbäkstan İlbaşı Mirziyayev Nur Soltanda Älbası Nursoltan Nazarbayev belän dä küreşep söyläşte. Oçraşu waqıtında Mirziyayev  ike yaqlı mönäsäbätlärneñ şuşı däräcägä kütärelüendä Nazarbayev xezmäteneñ bäyäläp betergesez buluına iğ’tibarnı yünältte häm üzenä räxmäten belderde.

Säfär axırında ike il däwlät başlığı Nur-Soltanda Üzbäkstannıñ yaña ilçelek binasın açtı. İlbaşları ilçelekneñ xatirä däftären imzaladı.

Säfär qısalarında Qazaqstannıñ Törkistan şähärendä 3nçe Qazaqstan-Üzbäkstan töbäklärara xezmättäşlek forumı oyıştırıldı. Nur-Soltanda isä Qazaqstan-Üzbäkstan êş şurası cıyılışı ütkärelde häm 2 milliard dollar külämendä kileşülär imzalandı.

Qazaqstanda qul quyılğan berlektäşlek deklaraśiyası Urta Aziya illäre arasında bötenläşüne tizlätü yağınnan bulmasın, tışqı köçlärneñ tıqşınuın totqarlaw cähätennän bulmasın, bik möhim. Urta Aziya Cömhüriyätläre 1990nçı yıllarda mäñgelek tuğandaşlıq kileşüenä imza salğan ide. Berlektäşlek deklaraśiyası, mäñgelek qardäşlekne ğamäldä nığıtıp, barışnıñ yulın açtı.

Qazaq jurnalistı Amangäldi Kurmätulı beldergänçä, “däwlätlärara mönäsäbätlärneñ strategik däräcädän berlektäşlek däräcäsenä citkerelüe bu illärneñ ber-bersenä iq’tisadi, sośial’ häm xärbi yärdämnär kürsätergä äzer buluı” mäğ’näsenä turı kilä. Ayıruça üzbäk jurnalistı Abduvali Saybnazarovnıñ iskärtep uzğanı kebek, berlektäşlek deklaraśiyasınıñ imzalanuı Urta Aziya töbägeneñ totrıqlılığı häm üseş aluı öçen yasalğan möhim adım.

Könbatışta Törkiyä häm Azärbaycan, Könçığışta Üzbäkstan häm Qazaqstan ber-berse belän tağın da tığız xezmättäşlek urnaştırıp, törki däwlätlär oyışmasınıñ köçäyüenä tağın da kübräk öleş kertä alaçaq. Qazaqstan belän Üzbäkstannıñ törki dönyağa qağılışlı kereşülärgä, iniśiativalarğa soñğı yıllardağı bulışlığı da monıñ anıq dälile.

İke ilneñ çik buyı töbäklärendä açqan säwdä, transport üzäkläre, regional’ häm xalıqara mäydanda ber-berlären yaqlawı, tözelgän kileşülär häm säwdä külämendäge tiz artu kebek uñay alğarışlar Qazaqstan belän Üzbäkstannıñ berlektäş däwlät barışın uñışlı alıp baraçağın kürsätä.

Abdrasul İsakov