Ukraina İlbaşınıñ Törkiyä säfäre

2020nçe yılnıñ 16nçı üktäbr’ könne Ukraina İlbaşı Vladimir Zelenskiy Törkiyägä säfär yasadı. İstanbulda İlbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan belän qara-qarşı häm wäkilleklärara söyläşülär ütkärelde. Söyläşülärdän soñ ike il saqlanu ministrları Xärbi qısa kileşüenä, Saqlanu sänäğäte başlığı İsmail Dämir häm Ukraina saqlanu ministrı Andrii Taran saqlanu sänäğäte proyektları qısalarında niyät bäyanına qul quydı. Ayıruça Törkiyä häm Ukraina däwlät başlıqları tarafınnan urtaq belderge imzalandı.

İmzalanğan saqlanu sänäğäte proyektları qısalarında Niyät bäyanında Törkiyä belän Ukrainanıñ xärbi köymälär, keşesez qorallı hawa apparatları, här tördä turbina motorlarınıñ êşläp çığarıluı öçen urtaq proyektlarnı başlatu häm ğamälgä kertügä qağılışlı adımnar turında süz bara. Säfär qısalarında ike il saqlanu ministrları ayıruça tağın ber oçraşu ütkärde.

Söyläşü waqıtında regional’ mäs’älälär, ike yaqlı saqlanu häm iminlek mäs’äläläre quzğatıldı. Ukraina saqlanu ministrlığı wäkillege Törkiyä saqlanu sänäğäte qorılmaların qaradı.

İke il däwlät başlıqları tarafınnan imzalanğan Urtaq beldergedä Törkiyäneñ Ukrainanıñ NATOğa äğ’za buluınıñ yaqlanuı assızıqlandı. Belengäne kebek, Ukraina NATOnıñ köçäytelgän forsatlar urtağı il bularaq tanıtıla. Ukraina häm Törkiyä Qara diñgezdä urtaq patryullär ütkärä. Ayıruça şunı da äytep uzarğa kiräk: küp sanda Ukraina xärbi personalı Törkiyädä öyränä.

Telgä alınğan şuşı beldergedä Ukrainanıñ başlatqan “Qırım platforması”n Törkiyäneñ yaqlayaçağı açıqlandı. Qırım platforması xalıqara mäydanda qırımlılarnıñ xoquqların saqlaw häm yarım utrawnıñ yawdan azat itelüe öçen êşçänlek alıp baraçaq. Törkiyä Ukrainanıñ Törki Kiñäşmä häm İslam xezmättäşlek oyışmasında küzätüçe buluın yaqlıy.

İstanbuldağı söyläşülärdä Ukraina häm Törkiyä “ike plyus ike” formatında ber yıllıq cıyılışlar oyıştıru qararına kilä. Monnan soñ ike ilneñ saqlanu häm tışqı êşlär ministrlıqları, urtaq cıyılışlar oyıştırıp, bäyläneşle mäs’älälärne tağın da aktiv häm täêsirle räweştä çişä başlayaçaq.

Ukraina Cömhüriyäte Baş ministr urınbasarı häm strategik industriyälärdän cawaplı ministrı Oleg Uruskiy 23nçe üktäbr’ könne İstanbulda ike il däwlät başlıqlarınıñ Mriya oçqıçın urtaq tämamlaw mäs’äläsen dä qarap çığuların açıqladı.

Ukraina İlbaşı Zelenskiy İstanbul säfärennän soñ Ukraina parlamentı Radada yasağan çığışında “Ukraina häm Törkiyä arasındağı mönäsäbätlär moñarçı kürenmägän däräcädä”, - dip belderde. Çınnan da, ike il mönäsäbätläre soñğı çorda bik yaxşı üseş ala. Ukraina bigräk tä Törkiyäneñ keşesez qorallı hawa apparatların urtaq êşläp çığarırğa teli. Törkiyä dä Ukraina êşläp çığarğan turbina motorları belän qızıqsına. İstanbulda salınğan imzalar bu ölkädä xezmättäşlek urnaştırunıñ ofığın aça.

Pandemiyağa qaramastan bıyıl 500 meñ Ukrainalınıñ Törkiyädä yal itüe, qayber êşlänmälär öçen salımnarnıñ ğamäldän çığarıluı, ike yaqlı “Mädäniyät könnäreneñ “oyıştırılaçağınıñ açıqlanuı kebek täräqqiyätlär ike yaqlı mönäsäbätlärneñ törle ölkälärdä üseş aluın bilgele itä. Kön tärtibe iminlek mäs’äläse belän uzğan Zelenskiyneñ İstanbul säfäreneñ ike yaqlı mönäsäbätlärneñ tağın da üseş aluına öleş kertäçägen äytergä bula.

Abdrasul İsakov