Bu könne närsälär bulğan?

1857nçe yılnıñ 8nçe mart könne xatın-qız êşçeläre ülgän kön “Xalıqara xatın-qızlar köne” bula. Amerika Quşma Ştatlarınıñ N’yu-York qalasında 40 meñ tuqu êşçese tağın da yaxşıraq êş şartların sorap, tekstil’ fabrikasında êş taşlaw çarasın başlata. Fäqät poliśiyanıñ êşçelärgä höcüm itüe häm êşçelärneñ êşxanägä yabıluı, annan soñ kilep çıqqan yanğında êşçelärneñ fabrika aldında qorılğan barrikadalardan çığa almawı näticäsendä kübese xatın-qız cämğise 129 êşçeneñ ğomere özelä. Amerika Quşma Ştatlarında xatın-qız êşçelärneñ şuşı räweşle küpläp üterelüe arqasında Kopengagenda 1910nçı yılda cıyılğan Xalıqara sośialist xatın-qızlar konferenśiyasında 8nçe mart "Xalıqara xezmät iyäse xatın-qızlar köne” bularaq bilgelänä. Berläşkän Millätlär Oyışması ğomum şurası da 1977nçe yılnıñ 16nçı dekabr’ könne 8nçe martnıñ "Xalıqara xatın-qızlar köne” bularaq qotlanuın qabul itä.

Törkiyädä isä 8nçe Mart Xalıqara xezmät iyäse xatın-qızlar köne täwge tapqır 1921nçe yılda "Xezmät iyäse xatın-qızlar köne” bularaq qotlana başlıy.

1906 nçı yılnıñ 8nçe mart köne “Moro” Kraterı küpläp üterüe belän tarixqa kerep qala. Amerika Quşma Ştatları, 1898nçe yılda İspaniya belän kileşü tözep, 20 million dollarğa Filippinnarnı satıp ala, läkin Filippin xalqı kileşügä qarşı çığa. 1902nçe yılda Amerika Quşma Ştatlarınıñ ul çaqtağı İlbaşı Theodore Roosevelt Filippinnarda suğışnıñ betüen xäbär itä, fäqät monıñ Moro xalqın üz êçenä almawın belderä. AQŞ xärbiläre “Moro” kraterına yäşerengän häm aralarında xatın-qızlar häm balalar da bulğan 600 möselman filippinlene üterä.

1944nçe yılnıñ 8nçe mart könne yumor üzençälekle romannarı belän tanılğan törek roman yazuçısı häm jurnalistı Xösäyen Rahmi Gürpınar wafat bula.

1948nçe yılnıñ 8nçe mart könne bilgelägän tire awıruı bulğan “Bähçät xastalığı” iseme belän dönya mediśina literaturasına uzğan, tire häm venerik awırular belgeçe ordinar professor doktor Hulusi Bähçät İstanbulda canın täslim qıla.

1955nçe yılnıñ 8nçe mart könne Törkiyäneñ berençe yaman şeş belän köräş dispanserı açıla.

1974nçe yılnıñ 8nçe mart könne Parijnıñ Şarl’ de Goll’ hawa mäydanı xezmätkä açıla.