Êfes 8500 yıllıq säyäxätkä çaqıra

Törkiyäneñ iñ borınğı turizm noqtalarınnan berse - Êfes 8500 yıllıq tarixı belän här yıl törle töbäklärdän 2,5 million turistnı cälep itä. 2015nçe yılda anı keşelekneñ urtaq mirası bularaq qabul ittelär häm YUNESKOnıñ isemlegenä kerttelär. Êfeskä miladqa qadär 6500 yılında nigez salınğan.

Êfesneñ miras mäydanında barı tik antik şähär genä tügel. Anda Çukuriçi Xöyük, Ayasuluk qalqulığı häm Mär’yäm Ana öye bar.

Töbäktäge täwge cirläşüçelärneñ êze Çukuriçi Xöyüktä tabıldı. Anıñ tarixı Êfes antik şähärennän dä borınğı, miladqa qadär 6500nçe yıldan başlıy. Anda tabılğan äsärlär monda berençe bulıp kilep urnaşuçılar turında mäğ’lümat birä.

Êfes antik şähäreneñ ütkäne isä miladqa qadär 3nçe yözyıllıqqa tayana. Anda Śel’s kitapxanäse, antik teatr, Adrian ğıybadätxanäse, yar öyläre şikelle antik çor arxitekturasınıñ iñ aldınğı ürnäkläre bar.

Êllenistik, Rim häm Vizantiyä zamannnarın kiçergän Êfes antik şähär tözeleşen bik yaxşı saqlağan.

Ayasuluk qalqulığı isä Êfesneñ bügenge urınına küçengänçe qorılğan cire bularaq belenä. Anda xristianlıqnıñ da, törek islam çorınıñ da möhim arxitektur ürnäkläre bar.

12 apostoldan Ğaysä päyğambärneñ iñ yaqın kürgän izge İoannıñ qabere urın alğan çirkäw - xristiannar öçen xac qılu urınnarınıñ berse. Anın tarixı 5nçe yöz’yılğa barıp totaşa.    

Qalqulıqtağı tağın ber ähämiyätle äsär - 1300nçe yıllarda tözelgän İsabäy mäçete. Ul işegaldılı mäçet arxitekturası ürnäge bularaq iğ’tibarnı cälep itä.  

Artemida alihägä atalğan häm miladqa qadär 550 yıl êlek tözelep betkän Artemida tabınağı da şuşı tarixi mäydanda.

YUNESKO Bötendön’ya mirası isemlegendäge Êfesnıñ tağın ber öleşe - Mär’yäm Ana öye. Ul, ayıruça, xristianlıq öçen möhim ob’yektlar arasında. Bu Mär’yäm xäzrätläreneñ ğomereneñ soñğı yılların ütkärgän urın bularaq qıymmätle.

Tarixi mäydanda berençe qazu êşläre 1863nçe yılda başlanğan. Cirlek arxeologiyä tarixı öçen dä ähämiyätle ürnäk. Törkiyädäge başqa qazu êşläre dä mondağı täcribägä tayanıp alıp barılğan.