22 ğasır saqta toruçı ğaskär

Monnan 2 meñ 200 yıl êlek Qıtaynı berläştergän imperator Śin’ Şixuandinıñ “Balçıq ğaskär”e ğasırlardır tarixqa çaqıru taşlıy.   

Balçıqtan yasalğan sınnarnı 1974nçe yılda Lişän tawı yanında ber igençe tabıp ala. Bu ğacäyep armiyäne 1987nçe yılda YuNESKOnıñ Bötendön’ya mädäni mirası isemlegenä kertälär. Törbädäge qazu êşläre äle xaman däwam itä.

İmperator Śin’ Şixuandi ildäge feodal kenäzleklärne bastıra, yazu, ülçäw berämleklärendä häm xoquq sistemasında berlekne täêmin itä. Ul töbäk häm şähärlärne üzäk idarägä bäyli. İmperator üz däwerendä qatı ber xaqimiyät sisteması tözi. Şuña kürä ul doşmannarınıñ ülgännän soñ da üzen êzärlekläwlären tuqtatmayaçağın uylıy. Xökemdar cirdäge närsälärne tege dön’yada qullanu mömkinlege barlığına işana. Balçıq ğaskärne ul üzen saqlaw öçen yasata. Alar suğışçan safqa tezelep imperator törbäsenä parallel’ räweştä kümelgän. Cir astına yaqınça 8 meñ cäyäwle xärbi, uqçı, caydaq sınnarı yäşerelgän. Balçıq ğaskärilärneñ berse dä ber-bersenä oxşamağan. Alar yöz räweşe, tän töse, çäç, mıyıq, saqal ozınlığı häm, xätta, qolaq zurlığı belän ayırılıp tora. awırlıqları 150 belän 300 kilo arasında.