“Kördlärgä qarata xıyanät’”

Professor doktor Qudrät BÜLBÜL yazması

AQŞ däwlät başlığı Donal’d Tramp tağın ber tapqır Süriyädän Amerikan ğaskärilären çigäçägen açıqladı. Süriyädäge Amerikan ğaskäriläre isän-saw öylärenä qaytırlar dip ömetlänäbez.

AQŞnıň bu qararnı ni öçen qabul itüe, çınnan da çigelep çigelmäyäçäge, çigelgän oçraqta töbäktä başqa räweştä urın alıp almayacağı bäxäsläşelä. İzrailneň çigelgän oçraqta nindi êkspansionist säyäsätlär alıp baraçağı, Franŝiyaneň AQŞ çigelgän oçraqta urının alırğa köçeneň citep citmäyäçäge, çigelüneň İran, Rusiyä, Süriyä rejimı, Soğud Ğaräbstanı häm qalğan ğaräp illäre säyäsätlärenä niçek täêsir itäçäge kebek mäs’älälär hiçşiksez qaralırğa tiyeş. Min älege mäqalämdä xalıqara mediada mäs’äläneň kübräk körtlärgä bäyle yağına tuqtalırğa telim.

Qayber könbatışlı media organnarında AQŞnıň çigelüe AQŞnıň dönyanıň jandarmeriyase bulıp bulmawı häm Süriyädä kördlärneň yalğız qaldırıluı bäxäsläre belän bergä urın ala. Franŝiya däwlät başlığı Makronnıň berlektäşlärneň bergä êş alıp barğan töbäklärgä ışanıç birüe zarurlığı açıqlawı da oxşaş totışqa işarät itä.

AQŞ dönyanıň jandarmeriyase bulırğa tiyeşme? Jandarmeriya süze bik turı kilmi bälki. Läkin AQŞ belän barlıq illär global’ ğadellek êzlänüenä öleş kertergä tiyeş. Keşe xoquqların bozular, üz cämğiyäteňä qarağan küpläp üterülär, êtnik çistartular illärneň êçke mäs’äläse tügel.

Qayber könbatışlı media organnarı üz cämğiyätlären PKK häm PYDne kördlärneň wäkillek itüenä ışandıra alğandır bälki. Läkin moňa barı tik kördlär genä ışanmas. Çönki kördlär PKK häm PYD terror oyışmalarınıň distälärçä yıllar buyı iň küp üzlärenä zıyan saluına şahit. Hiçşiksez törek bäbiläre, xatın-qızlar, yäş’ uqıtuçılar, ğayepsezlär, poliŝiya xezmätkärläre, ğaskärilär dä şähit buldı. Läkin PKK 40 meňnän artıq kördne üterde. PKK Marksist, Leninist totalitar ideologiyasenä qarşı çığuçı, terrorçılıqnı ısul bularaq üzläştergän kördlärgä ülemnän başqa bernindi yul qaldırmıy.

PKKnıň Süriyädäge törkeme PYDneň ğamälläre dä ayırmalı tügel. Üze kebek uylamawçı kördlär häm ğaräplärgä qarata başqarğan êtnik çistartuğa yänä kördlär şahit buldı. PKK häm PYD terrorınnan qaçqan kördlär Törkiyägä sıyındı. Qızğanıç, könbatış matbuğatında Törkiyägä sıyınğan körd xatın-qızları, bala-çağa häm oppoziŝiyaçel’ töbäklär belän bäyle xäbärlär yuq diyärlek. Könbatışlı qayber media organnarında üzlärenä qarata êtnik çistartu başqaruçılar qaharman kebek kürsätelsä dä, mazlum körd xalqı çınbarlıqnı belä.

Berniçä yöz meň süriyäle qaçaqlarnıň könbatış illärenä kitüe belän könbatışlı demokratiyalärneň nindi zur neonaŝizm häm neofaşizm qurqınıça astında buluı, bu qurqınıçnıň könnän-kön artuı belenä. Törkiyä üzendäge 4 million qaçaq belän könbatışlı demokratiyalär öçen buffer wazifasın başqara sıman. Bu 4 millionnı kemnär täşqil’ itä soň? Êçlärendä xristiyannar häm törekmännär dä bulu belän hiçşiksez süriyäle ğaräplär häm kördlär. Bu çınbarlıq ap-açıq bulğanda PYD kördlärne wäkillek itkän kebek kürsätelä.

Qayberläre şunı äytergä mömkin: “Çınbarlıq nindi bulsa da, könbatışlı küzläw häm xäbär kanalları könbatışlı xalıqlarnı PYDneň kördlärne wäkillek itüenä ışandırğan. Buşqa yazasız.” Öleşçä xaq süz bu. Läkin yänä könbatış belän barlıq illärdä imperializm tügel, ä qimmät indekslı dönya êzlänüendä bulğan, aqıllı fiker yörtüçe häm küzläw xezmätläreneň mänfäğat indekslı xäbärlärenä birelmägän keşelär dä bar. Qısqa waqıtta bulmasa da, bu aqıllı keşelärneň tırışlıqları dönyağa räweş birä. Şunıň öçen alarnıň çınbarlıqnı belep torırğa xaqı bar. DEAŞ terror oyışması ğaräplärne, Gitler almannarnı wäkillek itmägän kebek PYD da kördlärne wäkillek itä almıy. Bernindi xalıq terror oyışmasına oşatıla alınmıy. Mondıy närsä ul xalıqnı mısqıllaw bulıp tora.

Näticä bularaq xıyanät’ yäisä yulda taşlap kitü turında süz bara ikän kördlärgä qarata tügel. PKK, PYD, DEAŞ häm Süriyä rejimı astında izelüçe körd xalqı AQŞnıň çigelüennän ni öçen tınıçsız bulsın soň? Töbäktäge terror oyışmaların zäğiflätäçäk härtörle täraqqıyättän iň küp alar xozur tabaçaq. Şunıň öçen awır xäldä qaluçılar kördlär tügel, ä zamança bulmağan ideologiyalären kördlärgä mäcbüri räweştä qabul itterü häm baş imäwçelärne yuqqa çığaru öçen härtörle ısulnı qullanuçı terror oyışmalarıdır.

Professor doktor Qudrät BÜLBÜL - Änkara Yıldırım Beyazıt universitetınıñ säyäsi belemnär fakul'tetı dekanı