چشم اندازی در روابط ترکیه و ایران

روابط تجاری بین ترکیه و ایران شتاب جدیدی خواهد یافت. حصول تفاهم مابین ایران و پنج عضو دایمی شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان برای کشور ایران که برای مدت مدیدی با سختی های اقتصادی رو در رو بود، اهمیت حیاتی داشت. انتظار می رود که در پی امضا توافق هسته ای این قرار داد موجب شتاب جدیدی در روابط دو کشور دوست و برادر ترکیه و ایران گردد. رضا اثر رئیس شورای کار ترکیه و ایران در ارزیابی این تحول جدید و مثبت می گوید : با حل مشکل بانکداری بین ترکیه و ایران انتظار داریم که معاملات تجاری بین دو کشور بشکل عادی بخود گرفته و سیر صعودی طی بکند. در عین حال در تلاش آن خواهیم بود تا به هدف افزایش حجم مبادلات تجاری ۳۰ میلیارد دلاری در مدت زمان کوتاهی دست یابیم. سلیمان کوجاسرت رئیس اتحادیه صادرکنندگان دنیزلی و قائم مقام مجلس صادر کنندگان ترکیه نیز ضمن اشاره به اینکه بسیاری از کشورهای جهان ۷۰ درصد معاملات تجاری خارجی خود را با کشورهای همسایه خود انجام می دهند اعلام داشت با لغو تحریم ها بر علیه ایران در پی توافق هسته ای در بسیاری از بخش های تولیدی در ایران تحرک حاصل خواهد شد. این تحولات جدید انعکاس مثبتی در اقتصاد ترکیه نیز درپی خواهد داشت. در حالیکه تانر یلدز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه توافق هسته ای را تحولی بسیار مثبت مورد ارزیابی قرار داده است، محمت شیمشک وزیر دارایی نیز ضمن اشاره به اینکه توافق هسته ای با ایران خبر بسیار خوشایندی از نظر ترکیه بشمار می رود تاکید کرد که مبادلات تجاری و سرمایه گذاری ها بین دو کشور افزایش خواهد یافت.
در حالیکه لغو تحریمات بر علیه ایران بطور مرحله ای موجب بروز شور و هیجان در بین محافل جهان کار و بازرگانی شده است، مظفر ارمیش مدیرکل اداره بنادر شهر طرابزون ترکیه ضمن اظهار امتنان از این تحول گفته است با این حال بایستی منتظر شده و نتیجه را دید.
ارمیش ضمن اشاره به اینکه اگر بخش مهمی از تجارت ترانزیت ایران از طریق بندر طرابزون ترکیه انجام گیرد، حدود ده میلیون انسان از این کار بطور مستقیم و یا غیر مستقیم بهره خواهند جست خاطر نشان کرد در گذشته ایران حمل و نقل ترانزیت را از طریق بندر طرابزون انجام می داد. ایران از نظر حمل و نقل ترانزیت برای طرابزون و منطقه در موقعیت یک کشور مهم قرار دارد. بنادر ترکیه و در راس بندر طرابزون در سالهای بین ۱۹۸۰ الی ۱۹۹۰ یعنی سالهای جنگ ایران و عراق در موقعیت یک نقطه ترانزیت مهم قرار داشتند. تمامی نیازهای انسانی ایران در دوره جنگ از طریق بندر طرابزون به ایران انتقال داده شده بود. این درحالیست که بندر طرابزون در آن سالها موقعیت امروزی را نداشت. حال آنکه بندر طرابزون امروزه با اسکله ۲ هزار و ۳۰۰ متری و محوطه ۲۵۰ هزار متر مربعی انبار گیری بصورت بندری در آمده است که منطقه آزاد را نیز در بنیه خود جای داده است. ولی درپی ترجیح ایران برای استفاده از بنادر خود در خلیج فارس درپی جنگ حمل و نقل ترانزیت در بندر طرابزون را به نقطه رکود رسانده است. مقامات ترکیه درپی خصوصی سازی مدیریت بندر طرابزون با مقامات ایرانی مدت ۱۳ سال است که در خصوص استفاده مجدد از بندر طرابزون مذاکرات پی در پی انجام دادند ولی علیرغم تمامی این تلاش ها نتوانستیم در زمینه حمل و نقل ترانزیت از بندر طرابزون به تحولی مثبت دست یابیم. ارمیش ضمن اشاره به اینکه توافق هسته ای مابین ایران و کشورهای غربی در منطقه و در راس طرابزون انعکاساتی در پی خواهد داشت گفت البته که تابلوی ترسیم شده در نتیجه مذاکرات هسته ای با ایران نشان می دهد که اعمال تحریم بر علیه ایران لغو شده است. ولی بایستی صبور بوده و منتظر شده و دید که توافق هسته ای چه انعکاساتی در منطقه به همراه خواهد آورد. بندر طرابزون منطقی ترین راه برای ایران است. زیرا طرابزون در واردات و صادرات ایران به کشورهای حوزه دریای سیاه از طریق دریایی در موقعیت دری است که به اتحادیه اروپا گشوده می شود. ما در هر فرصت مناسب این را به مقامات ایرانی پیشنهاد می کنیم. در صورت تحقق تجارت ترانزیت با ایران از طریق بندر طرابزون ده میلیون انسان بطور مستقیم و یا غیر مستیقم از این تجارت سود خواهد برد.
معاون آموزش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران از عقد تفاهم نامه همکاری آموزشی، پژوهشی و فناوری میان ترکیه و ایران خبر داده و گفت: تبادل استاد و دانشجو و اجرای دوره های مشترک از جمله اهداف این همکاری مشترک است.
به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر حسین نادری منش در نشست مشترک آموزشی، پژوهشی و فناوری ایران و ترکیه با اشاره به کارگروه همکاریهای ایران و ترکیه و تفاهم نامه مشترک در این زمینه گفت: پیش نویس تفاهم نامه همکاری علمی و آموزشی میان ایران و ترکیه به زودی نهایی می شود.
معاون آموزشی وزارت علوم تبادل استاد و دانشجو، اجرای دوره های مشترک، شناساندن دانشگاههای دو کشور و ایجاد همگرایی بین توانمندی های این دو کشور را از جمله اهداف این همکاری مشترک دانست.
دکتر نادری منش با بیان اینکه وجود این تفاهم نامه منجر به تفاهم شناخت و تعاملات فرهنگی و اقتصادی نیز می شود، افزود: به محض نهایی شدن تفاهمنامه زمان امضای آن نیز اعلام خواهد شد که البته طبق این تفاهمنامه دو طرف موظف هستند آنچه را که هر دو دولت به رسمیت می شناسند آنها نیز به رسمیت بشناسند.
همکاری های آموزشی، پژوهشی و فناوری دو کشور، ایجاد تسهیلات در اخذ پذیرش دانشجویان بورسیه دولت ترکیه برای تحصیل در دانشگاههای ایران، امضای یادداشت تفاهم همکاریهای آموزشی، پژوهشی و فناوری میان دو کشور، تدوین پیشنویس برنامه تحقیقاتی مشترک فی مابین(۳ ساله)، تهیه بانک اطلاعاتی علمی برای تامین اساتید مورد نیاز دو کشور و تدوین برنامه تبادل استاد به مدت دو سال، انجام مطالعات امکان سنجی برای تاسیس دانشگاه مشترک ایران و ترکیه، ایجاد بازار مشترک برای فروش محصولات با فناوری های پیشرفته تولیدی دو کشور، ایجاد ارتباط بین شهرکهای علمی تحقیقاتی دو کشور حمایت از پایان نامه های مقاطع تحصیلات تکمیلی، ایجاد ارتباط میان مرکز تحقیقات علمی ترکیه با مراکز تحقیقاتی ایران از موضوعات قابل طرح با مسئولان ترکیه در خصوص همکاری های آموزشی، پژوهشی و فناوری به شمار می آید.
همچنین بر اساس اعلام وزارت علوم، حمایت از برگزاری دو سالانه جشنواره فناوری ایران و ترکیه، پیگیری جهت تهیه و امضای یادداشت تفاهم گسترش زبان و ادبیات فارسی و ترکی در دانشگاههای تهران و ترکیه، تأسیس کمیته تام الاختیار پیگیری همکاری های آموزشی پژوهشی و فناوری، این کمیته ظرف سه ماه برنامه اجرایی مراتب مزبور را تهیه و مبادله می کند و در نهایت ایجاد صندوق مالی مشترک برای حمایت های تشویقی از اساتید دانشجویان و برنامه های پژوهشی و فناوری دو کشور از دیگر موضوعات قابل طرح میان مسئولان دو کشور است.