Թուրքիայի նոր տեսակետը 03
Թուրքիայի նոր տեսակետը
Թուրքիայի նոր տեսակետը
Թուրքիան արկա լինող հասարակական եւ բյուրոկրատական խնդիրները լուծելու համար պարտավոր է ենթակառուցվածքային աշխատանք կատարել։ Այս թեմայի շուրջ որոշ մի առաջընթաց ձեռք բերելու համար հարկավոր է՝ հասարակական գիտակցության վերափոխվել, տեխնիկ հնարավորությունների բավարար մակարդակին բարձրացնել եւ ապագա տեսակետ ունենալ։ Ապագայի հեռանկար չունեցող մի հասակաություն չի կարող որեւե խնդիր լուծել։ Չի կարող իրականացնել նոր զարգացումներ։ Ժողովուրդներին դինամիկ պահող ամենակարեւոր տարրը, երազանք ունենալն է։ Մարտին Լյութեր Քինգը Ամերիկայում ցեղային խտրականությունը սեվամորթների սրտերին ցանած երազանքով է վերջացրել։
Պետություն ասված կազմակերպությունը անձերի հասարակական ոլորտում կարիքները տեսնելու համար ստեղծված հիմնարկ է։ Այս կառույցի հատուկ գաղափառախոսություն ներառելը լուրճ խնդիրների է պատճառ դարնում։ Այսպիոսով առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո ազգայնական գաղափարախոսության վրա հիմնված պետությունների մեծամասնությունը ավելի ուշ պարտավոր են եղել հրաժարվել այս կառույցներից։
Որովհետեւ ազգայանականության գաղափարախոսությունը ստեղծվել էր բազմազգանի իշխանությունների դեմ կանգնելով։ Բազմակարծության դեմ եւ որպես ալտերնատիվ միատեսականի կարծիքի համար հայրենակցությունը կարեւոր ենթակառույց է եղել։ Ազգ-պետություններ բնականաբար ունեցած տարբերությունները ձեւավորելու համար մեծ ջանքեր են թափել։ Իրականում համաշխարհային պետություններ, առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո ամենաշատը առնմանման եւ ինտեգրման ոլորտներում քաղաքականություններ են զարգացրել եւ ռազմավարություններ են կատարել։
Ավելի ուշ աշխարհում իրականացած փոփոխությունները այս ոլորտում եւ նոր պետությունների գաղափարախոսություներում փոփոխություններ են ստեղծել։ Նույնիսկ բազմաթիվ պետություններ յուրահատուկ մի պաշտոնական գաղափարախոսություն ունենալը մերժելով անցել է տարբեր քաղաքական մեխանիզմին։
Արեւելյան դաշինքի տապալվելուց հետո աշխարհում փոփոխությունը սղել է դեպի տեղականության եւ տեղական դինամիկներին։ Տեղական մշակույթներ, հավատքներ եւ ինքնություններ մարդկանց համար կարեւոր վկայական են դարձել։ Այս իրավիճկը հնարավոր է արդի ժամանակների ամենաքննադատական եւ դժուար թեմաներից մեկը օրակարգի է բերել։
Մի կողմից արկա լինող տեխնիկայի եւ հաղորթակցության ձգելով գլոբալ մի գյուղի վերածվող նոր աշխարհում իրար նմանվել սկսող մարդկանց նույն ժամանակում իրեն հատուկ էությունն էլ ցանկանում են մեջտեղ հանել։
Անձերը ամբողջ աշխարհում օր ըստ օր է տարածվող նույն գիտության տեխնոլոգիաների օգտագործած լինելը եւ կրկին նույն մեթոդով աշխարհայացք ունենալու պատճառով սկսել են իրար նմանել։ Սա վերածվել է մարդկանց անձնականը սպառնող հորձանոտի։ Անձերի անձնականի դեմ այս ռիսկի դեմ անձերը շատ անգամներ առանց գիտակցությամբ իրենց անձնականինսկսել են՝ ավելի շատ կարեւորություն տալ։
Փոխանցում ենք՝ Յըլդըրւմ Բեյազըթ Համալսարանի Մարդու եւ Հասարակական Գիտությունների ֆակուլտետի սոցիոլոգիայի բաժնի դասախոս Պրոֆ. Դոկ. Մազհար Բաղլըյի թեմայի վերաբերյալ կարծիքը։
Անցում
Անձերի եւ արդիականացում ու անձեր եւ պետությունների միջեւ այս խնդիրները ներկայումս փորձում են՝ այս գլոբալ օրենքի կապված հիմնական հասարակական պայմանագիրների եւ սահամնադրությունների միջոցով լուծել։
Ահա թե ժամանակակից աշխարհը այս հակասությունները կարողացել են լուծել հասարակական համաձայնագիր ընդունված սահմանադրություններով։ Ներկա տեքստերը, չափը անցնող ազատություն եւ թափանցիկության մտաֆրությունները հանրային կառավարմանը հիմնական սկզբունք են դարձրել։ Մենք սրան կարո՞ղ ենք նոր աշխարհ ասել։ Ի հարկ է կարելի է եւ նոր աշխարհի հիմնական մոտեցումները, կասկածները մի բախման չվերածելու մեջ հաջողիլ է։
Չպետք է մոռանալ թե մարդկության պատմությունը միեւնույն ժամանակ բախումների եւ հակասությունների պատմություն է։ Սակայն ամեն մի հակասություն պայման չէ բախման վերածվել։ Արդեն մարդկության այս աշխարհում կախարդական գոյությունն էլ հակասությունները արյունոտ հարձակումներին ցվերածած ղեկավարելու հնարավորություն ունենալն է։ Սրա պատճառով ամենալավ պետությունը տարբերությունների միջեւ մրցավարություն կատարող պետություն է։ Պետությունների հիմնական սկզբունքները եւ գործունեությունների ժողովուրդների պահանջները եւ կարիքները դեմոկրատական եւ թափանցիկ ճանապարհներով տեսնել կամ չտեսնելը ներկայացնել է։
նույնիսկ այս թեման վելի շուտ քննարկված ժողովուրդների համաձայնագրերի հասկացողության հետ էլ է արտահայտվում։ Այլեվս պետությունների սահմանադրությունները միեւնույն ժամանակ պետության եւ ժողովուրդի միջեւ համաձայնության համար ունի համաձայնագրի պաշտոն։
Այս դարում պետությունների ոչ միայն սահմանադրությունները այլ նաեւ հիմնադրման համաձայնագրերը սկսել է կարեւոր լինել։ Բոլոր այս համաձայնագրերի հիմնական նպատակը ինքնակամ կիրառումներին վերջ տալ է։
Պետության օրենքից դուրս ելլալուն արգելել եւ օրենքին չենթարկվող քաղաքացիներին պատժել է։
Թուրքիան պատմության համարյա ոչ մի շրջանում հասարակության կարիքների համապատասխան սահմանադրություն չի պատրաստել։ Պետք է իմացվի թե եթե մի երկիր չունի իր ժողովրդի կողմից պատրաստված սահմանադրություն ապա պարզ է, որ այնտեղի հասարակական խնդիրները ժողովրդի կամքով չէ այլ բյուրոկրատիայի կողմից է լուծվում։ Այսպիսով մեր երկրում էլ սկսել է խնդիրները հասարակական քաղաքականության միջոցով լուծվելու վերաբերյալ կարծիքը տարածվել։
Հասարակական-քաղաքական խնդիր լինող Քրտական խնդիրը երկար ժամանակ է քաղաքական դերակատարների նույնիսկ խոսելու չհամարձակված թեման էր։
Ահա թե նոր Թուրքիան միեւնույն ժամանակ խնդիրները հասարակական քաղաքականության միջոցով լուծող, տարբերությունների միասին խաղաղություն եւ եղբայրության մեջ ապրած ու ամենակարեւորը իր սահամանադրությունը պատրաստած երկրի երազանքն է։
Փոխանցեցինք՝ Յըլդըրըմ Բեյազըթ Համալսարանի Մարդու եւ Հասարակական Գիտությունների ֆակուլտետի սոցիոլոգիայի բաժնի դասախոս Պրոֆ. Դոկ. Մազհար Բաղլըյի թեմայի վերաբերյալ կարծիքը։
