Թուրքիայի Նոր Տեսակետը 02
Թուրքիայի Նոր Տեսակետը
Այսօր աշխարհում չափազանց արագ փոփոխություններ են իրականանում։ Նախորհ դարում այսինքն 19-րդ դարում իրականացած փոփոխություններից շատ ավելին այս դարի առաձին քառյակում է իրականացել։ Դարում մեկ անգամ իրականացող գյուտերերի նմանները տասը տարին մեկ անգամ է իրականացել։ Վերջին շրջանում իրականացած փոփոխություններ եւ տեխնիկ գյուտեր հնարավոր է մարդկության մինջեւ հիմա հայտնաբերածների չափ քննադատական եւ ազդեցիկ տեղ են գրավել մեր կյանքում։
Աշխարհից հետ մնալու վնասը անցյալի հետ համեմատած ավելացել է։ Արդյունաբերությունը ներկա պայմաններին չբարձրացնող երկիրները չեն կարողացել նաեւ հավասար եւ խաղաղ բարգավաճում։ Չբարգավաճող երկիրներ չեն կարողացել նաեւ արդար համակարգ հիմնել։ Թե քաղաքական եւ թե տնտեսական խնդիրների դեմ են պայքարել։
Թուրքիան էլ դժբախտաբար Օսմանյան կայսրության վերջին շրջանից հետո մնացել է աշխարհի հետեւում։ Հետ է մնացել տեխնիկ փոփոխությանը եւ արդյունաբերության հեղափոխմանը։ Այսինքն ուշ է արդիականացել։ Այսինքն ուշ է արդիականացել։ Այս ուշ մնալու բնական արտացոլումն իսկ հետամնացություն կամ դեր զարգացածությունն է եղել։ Իր մեջ է քաշվել եւ միշտ պատմությունից դուրսէ մնացել։ Ժամանակից է ուշ է մնացել։ Թուրքիան պատմության հետեւում մնալու դիմաց շատ ծանր է վճարել եւ շարունակում է վճարել։ Այլեւս աշխարհի հետեւում չմնալու համար փորձում է ռազմավարություն զարգացնել։ Սա ստեղծելու համար էլ պետք է անպայման նոր տեսական ստեղծել։ Այս նոր տեսականի կենտրոնում էլ կա բոլոր բացասականությունները վերանորոգել։
Իրականում Թուրքիայի նոր տեսակետը, բարգավաճման, ժողովրդավարության եւ արտադրությունը ներկա պատմական եւ ժողովրդական ժառանգության հնարավորություններով կրկին իրականանալն է։ Այս ջանքերը կատարելիս պետք է վերաներոգել նաեւ վնասված ոլորտները։ Նոր Թուրքիան միեւնույն ժամանակ վերականգման նախագիծ է։ Մինջեւ հիմա իրականացած բոլոր բացասականությունները իրեն հատուկ մի տեսակետով լուծել ու միեւնույն ժամանակ այս բացասականությունների պատճառ դարցած վնասները լուծել։
Օսմանյան կայսրության տապալվելուց հետո մեծ հերոսությամբ Ազատագրական պատերազմը կատարող եւ շատ դժվար պայմաններում իր երկիրը ազատող Անադոլիայի ժողովուրդը պարտվել է՝ աշխարհում իրականացած փոփոխություններին։ Չի կարողացել իրականացնել արդյունաբերության հեղափոխություն եւ տնտեսական աճ։Ավելին իրականացած այս փոփոխությունների դեմ միշտ ճնշված է եղել։ Այս հետամնացած լինելու զգացումը չափազանց վնասիչ արդյունք է տվել։
Ժամանակի ընթացքում Վերածվել է ինքնավստահությունը կորցնող մի ժողովրդի։ Պարզ ասած Թուրքիան մնացել է աշխարհի հետեւում։ Այս իրավիճակը ժողովրդի մեծամասնությամնը շատ խորը պարտվածության զգացմունք է առաջացրել։ Իրականում դժվար լինող պայքարը խախտած լինելով հանդերձ հեշտ լինող պայքարում պարտվելը մեծ տրավմա է առաջցրել։
Փոխանցում ենք՝ Յըլդըրըմ Բեյազըթ Համալսարանի Հումանիտար եւ հասարակական գիտությունների ֆակուլտետի սոցիոլոգիայի բաժնի դասախոս Պրոֆ. Դոկ. մազհար Բաղլըյի թեմայի վերաբերյալ կարծիքը։
Անցում
Ինչքան էլ աշխարհի քաղաքական համակարգը անընդհատ փոփոխության եւ վերափոխման մեջ լինի, մենք այս երեւույթին մի քիչ տարբեր վերաբերվող ժողովուրդ ենք։ Մեզ համար պատմությունը հանկարծակի բեկումների իրականացած շրջան է։ Մի առավոտ կարթնանաք ու կտեսնեք թե փակվել է մի դար ու բացվել է մեկ ուրիշը։ Այս հասկացողությունը իրականում ժողովրդական դասակարգումը անտեսելու պատճառ լինող մի հասկացողությունն է ներառում։
Արդիական մտածելակերպը ստեղծող հիմնական վկայակոչումը, ինչպես ասել է՝ Մաքս Ուեբերը, հաշվել հնարավոր իրականություն էլ Այսինքն պլանավորում է։ Պլանավորումը միեւնույն ժամանակ խնդիրները վերլուծել սովորեցնող մի ընթացք է։
Սա հնարավոր չէ իրականացնել արկա պահպանողական բյուրոկրատական կառույցով։ հարկավոր է նոր հասկացողություն։ Նոր կառավարության մոդելին, նոր ապագայի տեսականին, նոր կազմի եւ բնականաբար նոր ոգեւորության կարիքը կա։
Կարճ ասած նոր Թուրքիան նոր իդեալների աշխարհագրություն է։ Նույն աշխարհագրությունը հայրենիք ընդունողներ կարոտը։ Արդարության աշխարհագրությունն է նոր Թուրքիան։ Տարբերությունների իրար հետ խաղաղության եւ եղբայրության մեջ ապրած մի երկրի համար պայքարել է։
Վերափոխման շրջանները քաղաքական ոլորտում բնականաբար ավելացնում է՝ քննարկումները։ Բոլոր քաղաքական կարծիքները եւ դերակատարները իրականում այս փոփոխության խաչմերուկներում իրեն կցանկանա ապագայի տարածք ստեղծել։ Վերափոխման իրականացած ժամանակ պատմությանը հետեւում մնացող ժողովուրդներ եւ կառավարություններ, մինջեւ մեծ փոփոխությունների իրականանալը կենթարկվեն իրենց համար որոշված ճակատագրի։ Այս ճակատագիրը փոխելու ցանկությունը միայն հնարավոր է խոշոր փոփոխության ընթացքում իրականանալ։ Այսօր մեր աշխարհագրությունում չափազանց կարեւոր եւ ընդարձակ փոփոխություններ են իրականանանում։ Այս ընթացքը Թուրքիան այս աշխարհագրությունում ապագա դերակատար դարձնելու համար չափազանց կարեւոր է։
Այս շրջանակում Թուրքիայի որոշիչ դերակատար լինելը միայն կախված է ընդարձակումներին։
Նոր աշխարհ, նոր միջինարեւելք եւ նոր Թուրքիայի հավասարում ստեղծելու համար միայն հարկավոր է նորարար քաղաքականություն։ Քաղաքականությունը նորոգել ունի ժողովրդի քաղաքական մեխանիզմի վրա նոր պաշտոններ բեռնելու իմաստը։
Քաղաքականության խնդիր լուծելու հնարավորության տանող ճանապարհը նրա տված դերի հետ ունի ուղղակի կապ։ Սա էլ ներառում է՝ ապագայի տեսողության եւ քաղաքակրթության երեւակայությունը։
Նոր Թուրքիան՝ բոլոր սոցիալական հաստատությունների գործառությունները նպատակների ուղղությամբ իրականացնելու կարոտը ունեցող մի երազանք է։ բոլորս այս երազանքի հետեւից ենք վազում։
Փոխանցեցինք՝ Յըլդըրըմ Բեյազըթ Համալսարանի Հումանիտար եւ հասարակական գիտությունների ֆակուլտետի սոցիոլոգիայի բաժնի դասախոս Պրոֆ. Դոկ. մազհար Բաղլըյի թեմայի վերաբերյալ կարծիքը։
