türkiye bilen pars qoltuqi elliri arisidiki soda munasiwetlirining yéngi yönilishi

türkiye awazi radiyosi: dunyaning aldinqi qatardiki néfit ishlepchiqarghuchiliri hésablinidighan ottura sherqning bay néfit zapisigha sahibxanliq qiliwatqan pars qoltuqi elliri xelqara bazarlarda alahide imtiyazgha ige. ereb birleshme xelipiliki, seudi erebistan, kuweyt, qatar dégendek bay néfit döletliri jaylashqan pars qoltuqi rayonining sodisida néfit paal rol oynaydu. türkiye bolsa,  755 milyard dollarliq milliy ishlepchiqirish omumiy qimmiti bilen rayonning eng küchlük iqtisadlirining biri hésablinidu.

rayon elliri bilen bolghan munasiwetlirini güllendürüshni dawamlashturuwatqan türkiyening, pars qoltuqi elliri bilen siyasiy we iqtisadiy sahede küchlük alaqisi bar. bu alaqe tashqi soda sanliq melumatliridimu ijabiy eks etmekte. rayonda muhim soda shérikliri bar bolghan türkiyening, pars qoltuqi elliri bilen bolghan tashqi soda hejimi bolsa, nahayiti keng. rayon elliri ichidiki tashqi soda hejimi eng köp dölet, 9 milyard 100 milyon dollar bilen ereb birleshme xelipiliki, uningdin qalsa, 4 milyard 900 milyon dollar bilen seudi erebistandur.

türkiye rayondiki eng chong soda shériki bolghan ereb birleshme xelipiliki bilen ötken bir yil ichide soda hejimide %36 éshishni qolgha keltürdi. bu ehwal, ikki dölet arisidiki her xil sahelerning hemkarliq, shérikchilik we sélinma paaliyetlirini kéngeytiwatqanliqining namayandisidur. türkiyediki seudi erebistan sélinmilirigha qaraydighan bolsaq, yéqinqi 10 yil ichide mueyyen miqdarda éshish hasil bolghanliqini körüwalalaymiz. ikki dölet arisidiki bu sélinmilar asasliqi toqumichiliq we sayahetchilik sahesige merkezleshmekte.

türkiyening yéqinqi yillardiki pars qoltuqi elliri bilen nahayiti aktip bolup kelgen munasiwetliride qatar alahide ehmiyetke ige. 21 döletke suyuqlandurulghan tebiiy gaz éksport qilidighan qatar, bu sahede dunyaning aldinqi qatardiki döliti hésablinidu. tebiiy gazni sirttin alidighan türkiye bolsa, suyuqlandurulghan tebiiy gazning %68 ini qatardin alidu. milliy énérgiye siyasiti dairiside suyuqlandurulghan tebiiy gaz sodisigha meblegh sélishni kücheytishke bashlighan türkiyening qatar bilen bolghan soda munasiwetliride uzun mezgillik muqimliqni qolgha keltürüsh, aldimizdiki mezgilde kapaletke ige qilinishi kérek bolghan tüp nishanlarning biri.

jumhur reis erdoghan 9 – mayda ziyarette bolghan kuweyt bolsa, rayonning néfit zapisigha bay döletlirining yene biri. dölet milliy ishlepchiqirish omumiy qimmitining %70 ini néfit we tebiiy gaz kirimliri teshkil qilidighan kuweytning türkiye bilen bolghan soda munasiwetliride, néfit we néfit mehsulatliri aldinqi pilandin orun alsimu, xususiy igilikidiki sahelerning keng dairide paaliyet élip bériwatqanliqini uchritishmu mumkin. mezkur ziyaretning bu jehettin élip éytqanda, ikki terep munasiwetlirining yönilishige ijabiy tesir körsitishi kütülmekte.

bu dairide pars qoltuqi elliridiki bankilarning türkiyede shöbe échishi, pars qoltuqi rayonidin kélidighan sélinma üchün bir jezbdarliq amili boldi. rayon bilen türkiye arisida soda pursetliri we sélinmilarni ashurushni nishan qilghan bu qedem, türkiyening rayon bilen bolghan iqtisadiy jehettiki maslishishchanliqini ishqa ashurushta istratégiyelik ehmiyetke ige.

türkiyege pars qoltuqi elliridin kélidighan sélinmini ashurush yolidiki ikkinchi bir amil, aldimizdiki mezgillerde türkiyege meblegh sélishni pilanlawatqan shirketlerni menbe bilen teminleydighan türk – pars qoltuqi elliri fondidur. türkiye – pars qoltuqi elliri soda munasiwetlirige küch béghishlaydighan bu fondi, türkiyede meblegh sélish éhtiyaji eng küchlük bolghan maliye, üstqurulma, énérgiye sahelirige bérilgen teqdirde, bu sahelerning güllinishide muhim rol oynaydu.

türkiye bilen pars qoltuqi elliri arisidiki tashqi soda hejimi yéqinqi 15 yil ichide ishqa ashurulghan hemkarliqlar dairiside küchlük ilgirilesh hasil qildi. rayon döletliri bilen türkiye arisida güllendürülüshi pilanliniwatqan soda munasiwetlirining aldimizdiki mezgillerdimu küchiyip méngishi üchün, özara sélinmilar qollap – quwwetlinishi lazim.

mehsulat we dölet  boyiche qilinidighan xizmetler aldinqi pilandin orun alidighan zamanimiz tashqi sodisida, türkiye bilen pars qoltuqi elliri arisida tashlinidighan qedemler rayon xaraktérlik soda boshluqini toldurush xususiyitige ige. oxshash shekilde dawamlashturulidighan shérikchilikler, türkiyege körinerlik derijide pars qoltuqi sermayisining kirishini kapaletke ige qilidu. sélinishi pilanliniwatqan özara mebleghlerning sayisida, rayon döletliri bilen türkiyening hem siyasiy hem soda munasiwetlirining aldimizdiki mezgillerde téximu güllinishi kütülmekte.