wagnér isyani we keltürüp chiqirish éhtimalliqi bolghan netijiliri
küntertip we analiz (45)
wagnér isyani we keltürüp chiqirish éhtimalliqi bolghan netijiliri
küntertip we analiz (45)
(jan ajun)
hörmetlik radiyo anglighuchilar! «küntertip we analiz» namliq pirogrammimizning bügünki bölümide siyaset, iqtisad we jemiyet tetqiqatliri fondi jemiyiti «SETA» ning tashqi siyaset tetqiqatchisi jan ajun teripidin teyyarlanghan «wagnér isyani we keltürüp chiqirish éhtimalliqi bolghan netijiliri» témiliq analizni diqqitinglargha sunimiz.
***** ** **** *** *** ****
rusiye ukraina urushigha merkezleshken we yazliq jiddiychiliklerge hazirliq qiliwatqan bir peytte kütülmigen yerdin éghir zerbe yidi. rusiye béqip chong qilghan wagnér yallanma eskerliri tuyuqsiz ukrainadiki aldinqi septin chékinip, rusiyening ichi qismida moskwagha qarap ilgirileshke bashlidi. rusiye qisimliri charisizlarche qarap qilishti. putin hakimiyet dewrining eng chong xirisigha duch kelgen boldi. axirida wagnér moskwagha 200 kilomitir qalghanda bélorusiye rehbiri aléksandér lukashénkoning arilishishi bilen kélishim hasil qilindi we wagnér toxtap arqigha chékindi. lékin wagnérisyanining hem rusiye we ukrainada bolupmu süriye we liwiye qatarliq döletlerde muhim aqiwetlerni keltürüp chiqiridighanliqi éniq.
24- iyun wagnérgha qarashliq yallanma eskerlerning ukrainada aldinqi sepni tashlap, tuyuqsiz rusiyening ichki qismigha yönilishi, rostowgha oxshash sheherlerni alqinigha kirgüzüp, moskwagha qarap ilgirilishi؛ xuddi dunyaning bashqa jaylirini heyran qaldurghangha oxshash rusiye pirézidénti putinnimu heyran qaldurdi. rusiye béqip chong qilghan we goya hésab bermeydighan bilek küchi süpitide ishletken wagnér bu qétim rusiyening menpeeti üchün emes, belki biwaste rusiyege yüzlengen tehdit süpitide moskwagha qarap ilgirilidi.
eslide rusiyeni yéqindin közitip kéliwatqan mutexessisler rusiye dölet mudapie ministirliqi bilen prigojin bashchiliqidiki wagnér qisimliri otturisida éghir mesililerning barliqini biletti. bolupmu prigojin yéqin künlerde nahayiti qattiq bayanatlarni élan qilip, dölet mudapie ministiri shoygu bilen armiye bash ishtab bashliqi gérasimowni xiyanetchilik bilen eyibligen hemde ularning ukraina urushini nahayiti nachar bashqurghanliqini tekitligen idi. axirida rusiye armiyesining wagnérning lagérlirini bombardiman qilghanliqini ilgiri sürüp, arqidinla adalet yürüshi dep teripligen herbiy heriketni bashlidi.
derweqe rusiye dölet mudapie ministirliqi wagnérgha tewe qisimlarni biwasite özliri bilen toxtam imzalishi üchün heriket bashlidi chünki ular « wagnér bek kücheydi we kontirolluqtin chiqip ketti» dégen qarashta idi. emma ular kéreklik tedbirlerni yolgha qoyushta itayin kéchikip xelqarada rusiyening obrazini müshkül orungha, yeni «rusiye tolimu nazuk we intayin ajiz bir dölet» derijisige chüshürüp qoydi.
hem topilangning özi hem dawamlashqan jeryan progojinning nurghun eyibleshlirini ispatlidi. rusiye armiyesi wagnérning sheherlerni alqinigha kirgüzüwilishni tosup qalalmighangha oxshiash hetta moskwanimu qoghdash iqtidarining yoqliqini namayan qildi. hem istixbarat, hem herbiy qomandanliq we kontrol qilish jehette éghir ajizliqliri barliqini yene bir qétim ashkarilap qoydi. putinmu rusiye pirézidénti bolush süpiti bilen bu jeryanda eng köp ziyangha uchrighan kishilerning birige aylandi. elwette, moskwaning chongqurluqlirida wagnérni arqisidin qollighan serxillarning kimliki téxi éniq emes. bélorusiyening muresse qilishi bilen tüzülgen kélishimning netijisimu namelum. emma putingha qarshi melum kishilerning utuqqa érishkenlikini körüsh anche tes bolmisa kérek.
buningdin bashqa yene, rusiyede yüz bergen bu isyan ukraina urushidimu éghir aqiwetlerni keltürüp chiqiridu. ukraina armiyesi we ittipaqdashlirining urushta ghelibe qilish iradisini urghutidighan tesir peyda qilishi mumkin. wagnérning süriye we afriqa qatarliq her qaysi döletlerdiki mewjutluqining kelgüsimu jiddiy soallargha duch kélishi mumkin. moskwaning qollishi bolmisa wagnérning bu yerlerde mewjut bolup turalishi mumkin bolmaydu, emma wagnérning tömür mushti bolmisa, rusiye üchün géopolitiliq ziyan kélip chiqiishi turghanla gep. putinning buningdin kéyin bashqurushi kéreklik intayin qiyin bir tengpungluq mewjut. emma uning düshmenliri téximu ötkürleshken ehwalda turmaqta.
