yawropa ittipaqi tashqatma yéqilghuliri mesiliside <barsa kelmes yol> gha kirip qalmaqta

mutexessislerning qarishiche yawropa ittipaqi tashqatma yéqilghuliri mesiliside <barsa kelmes yol> gha kirip qalmaqta

türkiye awazi radiyosining hörmetlik ixlasmenliri, türkiye jumhuriyitining paytexti enqeredin, türkiye awazi radiyosi situdiyoliridin hemminglargha otluq salam! «köznek» ke xush keldinglar! «köznek» namliq sehipimizning bu heptilik sanida, «mutexessislerning qarishiche yawropa ittipaqi tashqatma yéqilghuliri mesiliside <barsa kelmes yol> gha kirip qalmaqta» dégen témini diqqitinglargha sunimiz. ‎qéni undaqta diqqitinglar pirogrammimizda bolsun.

:::::

yawropa yéshil tereqqiyatni ilgiri sürüsh kélishim layihesige munasiwetlik qanunlarning yolgha qoyulushigha egiship, yawropa ittipaqining 2030-yiligha barghanda tashqatma yéqilghuliridin yiraqliship kétidighanliqi, shamal we quyash énérgiyesining tok serpiyatining % 55 ni igileydighanliqi we asasliq tok menbesige aylinidighanliqi mölcherlenmekte.

«istiratégiyelik nuqtiinezerler» énérgiye tetqiqat merkizining yawropa yéshil tereqqiyatni ilgiri sürüsh kélishim layihesining énérgiye bixeterliki, tok bahasi, ishqa orunlashturush we meblegh sélish éhtiyajigha qandaq tesir körsitidighanliqi heqqidiki analizigha asaslanghanda, pakiz énérgiye layihesining emeliylishishige egiship, yawropa ittipaqi iqtisadining zor özgirish basquchini bashtin kechürüshi kütülmekte.

yéshil tereqqiyatni ilgiri sürüsh kélishim layihesi dairiside 2030-yiligha barghanda kem dégende 55 pirsent sap bulghima qoyup bérishni azaytishqa kapaletlik qilidighan qanun-belgilimilerning yolgha qoyulushigha egiship, shamal we quyash énérgiyesi asasliq tok menbesige aylinidu, bu tok menbesi omumiy serpiyat miqdarining % 55 ni igileydu.

yawropa ittipaqining tashqatma yéqilghuliri mesiliside «barsa kelmes yol» gha kirip qalidighanliqi we yawropa ittipaqi miqyasida tebiiy gaz serpiyatining kem dégende % 31 töwenleydighanliqi mölcherlenmekte. buning gérmaniyening ukraina urushidin ilgiri yilliq tebiiy gaz istémaligha teng kélidighanliqi ilgiri sürülmekte.

yéshil tereqqiyatni ilgiri sürüsh kélishim layihesidin kéyin yawropa ittipaqi döletliride kem dégende 58 milyon issiqliq pompisi ornitilishi, texminen 29 milyon tokluq aptomobilning yollarda bolushi mölcherlenmekte.

pakiz énérgiye kélishim layihesining maqullinishigha egiship, yawropadiki her bir ailening otturiche énérgiye chiqimining xamchottiki nisbiti bulturqi % 8.6 tin  2030-yiligha barghanda % 6.1 ke chüshidiken. bu mezgilde otturiche tok bahasi % 7 töwenleydiken.

pakiz énérgiye kélishim layihesi yawropa ittipaqi döletliride kem dégende 447 ming kishini ishqa orunlashturush imkaniyiti yaritip bérishtek yoshurun küchke ige iken.

«istratégiyelik nuqtiinezerler» énérgiye tetqiqat merkizining ijraiye mudiri linda kalchér mezkur analiz heqqide toxtalghanda, yéshil tereqqiyatni ilgiri sürüsh kélishim layihesining énérgiye bixeterliki we iqtisadiy tereqqiyat jehettin nahayiti zor rol oynaydighanliqini tekitlep mundaq deydu: «quyash we shamal énérgiyesi yéqinqi 20 yildikidin 3 hesse téz ishlitilishke bashlinidu. bundaq bolghanda sanaet sahesisdiki tok bahasini töwenlitip, riqabet küchini ashurghili bolidu. yawropa ittipaqigha tebiiy gaz, kömür we néfit éksport qilmaqchi bolghan döletler özlirini aldimasliqi kérek. chünki bularni istémal qilish xuddi <barsa kelmes yol> gha oxshash barghanséri azaymaqta.»

«istiratégiyelik nuqtiinezerler» énérgiye tetqiqat merkizining mudiri néyl makarof bu kélishimning pul paxalliqigha qarshi goya  qalqan roli oynaydighanliqini tekitlep mundaq deydu: «néfit, tebiiy gaz we kömür pul paxalliqining asasliq sewebliri hésablinidu. tebiiy gaz we néfit bayliqi cheklik bolghan bir qite bolush süpiti bilen, yawropa ittipaqi géopolitikiliq tehditlerge qarshi qoyup bérish nöl bolush, bulghinish nöl bolush nishanigha yétishte énérgiye bixeterlikidin ünümlük paydilinishtek toghra istratégiyeni yolgha qoymaqta. yéshil tereqqiyatni ilgiri sürüsh kélishim layihesi gérmaniyening yilliq tebiiy gaz istémaligha teng kélidighan miqdarni qisqighine 7 yil ichide azaytidu.»