tébabetchilik tughulghan jay - datcha

ilmiy tébabetchilikning anadolu térrotériyeside tughulghanliqini bilemsiz?

      ege déngizi bilen aqdéngiz özara uchrishidighan gherbiy anadoluda, bügünki künde «datcha yérim arili» dep atilidighan knidos, tarixtiki tunji tébbiy mektep qurulghan jay süpitide bilinidu. miladidin ilgiriki 700-yillarda «tébabetchilikning ilmiy dewri» dep atalghan knidosning del uduligha, «tébabetchilikning atisi» hésablinidighan hipokrat tughulghan «kos arili» jaylashqan. knidos tébabetchilikning merkizi we mektipi, échilghandin kéyinki dewrlerdimu dangqini we tesirini dawamlashturghan. knidosda tughulghan we yétiship chiqqan doxturlar, anadoluda höküm sürgen köpligen döletlerdiki, iran we makédoniyediki ordilarda mexsus saqliqni saqlash xadimi süpitide wezipe ötigen.

      undaqta, datchaning ehmiyiti néme? riwayetlerge qarighanda,  kdinosta hökümranliq qilghan kariya padishahining yilan chéqiwalghan qizini héchkim saqaytalmighan. bir béliqchi dadisidin öginiwalghan yerlik ösümlüklerdin teyyarlanghan melhem bilen qizni ölümdin qutquzghan. padishah özi yashawatqan térrotériyelerdiki barliq gül - chéchekler, ösümlükler we déngiz mehsulatlirining tetqiq qilinishini we ulardin dorilarning yasilishini telep qilghan. éytishlargha qarighanda, tarixtiki «tébabetchilikning tunji ilmiy paaliyiti» shu küni bashlanghan.

     éytishlargha qarighanda, miladidin ilgiriki 64-yili yashap ötken meshhur jughrapiyeshunas strabonmu knidos, yeni datcha heqqide mundaq dégen: «tengri uzun we saghlam yashashni irade qilghan bendilirini bu yerge ewetidu.»

 «dacha yérim arili», alahide muhit asrash rayoni qilip tizimgha aldurulghanliqtin, buzulmighan tebiiy menzirisi, 235 kilométirliq déngiz qirghiqi we 52 déngiz qoltuqi, mol ösümlük we haywanlar topi bilen heqiqeten shipa jennitidur.