este tutush qabiliyitini küchlük shekilde saqlashning tebiiy chare – tedbirliri

(doktor mehmet uchar)  

künboyi yep - ichidighanlirimiz méngimizning xizmet süriti we ünümige biwasite tesir körsitidu. bolupmu uchur ambirimiz bolghan este tutush qabiliyitimizni tereqqiy qildurushtimu muhim rol oynaydu. ozuqluq yétishmeslik we ozuqluq süpitining nacharliqi chong méngining iqtidarini qalaymiqanlashturuwétidu.

 este tutush qabiliyitini küchlük shekilde saqlashning tebiiy chare – tedbirliri töwendikiche:

• oméga - 3

salmon béliqi, palamut béliqi, sardin béliqi qatarliq oméga – 3 méyi terkibi yuqiri béliqlarni istémal qilishqa ehmiyet béring. chünki oméga -3 méyi alzimér késelliki xewpini töwenlitidu, este tutush qabiliyitining yoqilip kétishining aldini alidu, chong méngining normal ishlishige yardem béridu we yürek ritimini tengsheydu. sérotonin hormunini qoyup béridighan oméga – 3 méyi rohiy keypiyatni yaxshilaydu.

• yéshil yopurmaqliq köktatlar

kallekbesey, palek, brokkoli qatarliq yéshil yopurmaqliq köktatlar méngige paydiliq uzuqluqlardur.

• pemidur

terkibide oksidlinishqa qarshi turghuchi mol bolghan pemidur untughaqliq késilige paydiliq uzuqluqlar qataridin orun alidu.

• yangaq, xasing we yer yangiqi

bular aqsil we shipaliq maylarning menbesi bolup, yürek we méngige paydiliqtur. lékin, yer yangiqining sezgürlük peyda qilidighan xususiyiti we kaloriye miqdarining yuqiri ikenlikini untup qalmang. shunga,  künige 15 - 20 dane istémal qilsingizla kupaye.

• kawa uruqi

kawa uruqi salametlikke intayin paydiliq yel - yémish bolup, terkibide magniy, tömür, sinik we mis moldur. sinik kemlikning alzimér késelliki we rohiy chüshkünlük qatarliq késelliklerni keltürüp chiqiridighanliqi melum. jümlidin, sinik mol, terkibide nurghunlighan minéral maddilar bar bolghan kawa uruqi, chong méngining dostidur.

• darchin

zéhningizni tengsheydighan we keypiyatingizni yaxshilaydighan darchinmu este tutush qabiliyitini kücheytidu.

• tuxum

zéhin küchingizni ashurush üchün, her küni etigende bir tuxum choqum uzuqluq tizimlikingizdin orun élishi kérek.

• méwe - chiwiler

her hepte ikki texse yaki uningdin artuq böljürgen we qizil éyqüzümi istémal qilish arqiliq, este tutush qabiliyitining töwenlep kétishini kéchiktürgili bolidu.

• danliq ziraetler

B guruppidisiki witaminlarning menbesi bolghan danliq ziraetler chong méngining saghlamliqini qoghdash we este tutush qabiliyitini küchlük shekilde saqlash üchün zörürdur.

• yéshil chay

xoléstérin we gomositéynni azaytish arqiliq chong méngining iqtidarini qoghdashqa kapaletlik qilidu.

• képek ghizalar

chong ménge funkisiyelirining énérgiye iskilati bolghan képek ghizalar, diqqet chéchilishni azaytidu, diqqetni merkezleshtürüshke yardem béridu, hemde qan aylinishni tengsheydu.

• qétiq

mol kaltsiy iskilati bolghan qétiq este tutush qabiliyitini kücheytishke yardem béridu. qétiq yaki bashqa süt mehsulatliridin künde kem dégende 2 qacha (süt yaki qétiq) istémal qilishqa ehmiyet béring.

• qizil éyqüzümi

qéniq qizil we binepshe renglik méwe - chiwe we köktatlarni istémal qilghanda, este tutush qabiliyitini yaxshilighili, hemde qisqa muddetlik este tutush qabiliyitini yoqitip qoyushning aldini alghili bolidu. qizil éyqüzümi  ene shularning biri bolup, bésimni töwenlitidu.

• B witaminlar

bolupmu witamin B6 we B12 ni istémal qilghanda, palech, untughaqliq we alzimér késelliki xewipini töwenletkili bolidu. B witaminlar mol bolghan toxu göshi, béliq, tuxum we yéshil yopurmaqliq ösümlüklerni istémal qilish muhimdur.

• quruq üzüm

qurum üzümning terkibidiki witamin C kötürenggü roh ata qilidu, yashning chongiyishigha egiship otturigha chiqidighan untughaqliq we alzimér késellikining aldini alidu. quruq üzüm bilen birlikte temi achchiq - chüchük méwe - chiwiler  we brokkoli qatarliqlarmu shundaq.

qehwe

kofféin chong méngining iqtidarining yuqiri ünümde ishlishige kapaletlik qilidu, este tutush qabiliyitini saqlap, tereqqiy qilduridu. buninggha yardemchi süpitide, künde ikki istakan qehwe istémal qilish paydiliqtur. lékin, qehweni köp istémal qilish tewsiye qilinmaydu.

• pemidur

bedendiki hüjeyrilerning yéngilinishini tézlitidu we este tutush qabiliyitini kücheytidu, baldur untughaqliq késilining aldini alidu we qismen alzimér késellikining aldini élishqa yardem béridu. shunga, u dastixandin daim orun élishi kérek.

• brokkoli

nérwa sistémisining hayatiy küchini saqlap, réflikisngizni kücheytidu, chong méngining yétilishini tézlitidu. buningdin bashqa yene, bedendiki zeherlik maddilarni chiqirip tashlashqa zor töhpe qoshidu.

• chöl yalpuzi

chöl yalpuzining este saqlashqa bolghan tesiri nahayiti chong. bolupmu diqqetni merkezleshtürüshte qiyinchiliqqa duch kelgenler üchün birinchi nomurluq tebiiy dora hésablinidu. yene bir tereptin, u kündilik bésimnimu azaytidu.

• tenheriket we chéniqish

tenheriket bilen shughullinish, méngish yaki asta yügürüsh chong méngining iqtidarigha töhpe qoshidighan yene bir amildur.