yéngi sheyiler güzel bolidu - 05

türkiyening birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orgini (UNESCO) ning dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzülgen medeniyet we tebiiy bayliqliri

2 - bölümi

gamze demech sibich

anadoluning herqaysi jaylirida minglarche yilliq tebiiy we medeniyet mirasliri bar. bularning beziliri shundaq qimmetlik bolghanliqi üchün, birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzüldi. bu tizimlikte, türkiyedin 19 medeniyet we tebiiy bayliq orun aldi.

aldinqi hepte, türkiyening birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzülgen istanbul, diwrighi chong jamesi we shipaxanisi, hattusha (boghazköy), nemrut téghi we shantos-léton heqqide melumat bergenduq. pirogrammimizning bu heptiki bölümide bolsa, bu bayliqlarning dawami heqqide toxtilip ötimiz. témigha munasiwetlik resimlerni tor bétimiz www.trt.net.tr din köreleysiler.

türkiyening birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzülgen  medeniyet bayliqliridin biri؛ safranboludur. qarabük wilayitining safranbolu nahiyesi, eneniwi sheher qurulmisi, yaghachtin yasalghan öyliri we abidewi qurulushliri bilen pütünley «tebiiy muhapizet rayoni» élan qilinghan kem uchraydighan jaylardin biridur. 14-esirde türklerning hakimiyet térrotériyesige kirgen safranbolu,  1994-yili birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzüldi.

türkiyening birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzülgen medeniyet bayliqliridin yene biri؛ qedimki troya shehiridur. ötmüshi deslepki mis qorallar dewrige tutishidighan qedimki troya shehiri, chanaqqelege jaylashqan. dunyadiki eng dangliq qedimki sheherlerdin biri bolghan troyadiki arxéologiyelik qézip tekshürüsh paaliyetliri dawamida, köpligen medeniyetlerge ait asareetiqeler bayqaldi. arxéologiyelik qézip tekshürüsh paaliyetliri hazirmu dawamlishiwatqan qedimki sheher, her yili köp sanda yerlik we chet ellik sayahetchilerni kütüwalmaqta. troya shehiri, 1998-yili birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzüldi.

selimiye jamesi we kulliyyesimu türkiyening birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzülgen medeniyet bayliqliridin biri. ataqliq binakar mimar sinanning ustiliq yarikari bolghan selimiye jamesi we kulliyyesi, edirnening eng muhim abidewi yadikarliqliridin biri hésablinidu. 16-esirde, sultan 2 - sélim namidin saldurulghan jame, téxnikiliq mukemmelliki, ölchemliri we éstétik alahidilikliri bilen öz dewridiki eng katta qurulushlardin biri dep qaralmaqta. bu jame, 2011-yildin buyan birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikide.

chatalhöyük yéngi tash qoral dewri shehiri: insaniyetning olturaqlashqan ijtimaiy turmushini yorutup béridighan chatalhöyük yéngi tash qoral dewri shehiri konyagha jaylashqan. 2 ming yildin artuq tarixi bilen yéza – qishlaq turmushidin sheher turmushigha ötüshning muhim delili bolghan chatalhöyük, 2012-yili birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzüldi.

bergama köp qatlamliq medeniyet menzirisi rayoni: izmirgha jaylashqan bergama köp qatlamliq medeniyet menzirisi rayoni hélénistik, rim, sherqiy rim we osmanli impériyesi dewrlirini yorutup bermekte. öz dewridiki eng muhim saghlamliq merkezliridin biri bolghan asklépionghimu sahibxanliq qiliwatqan bergama, 2014-yili birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzüldi.

bursa we jumaliqiziq: bursa we jumaliqiziq, 2014-yili birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining  dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzüldi. buningda muhim rol oynighan amil bolsa, orhanghazi kulliyyesi we etrapidiki rayonlarni öz ichige alghan ötengler rayoni, xudawendigar kulliyyesi, yildirim kulliyyesi, yéshil kulliyye, muradiye kulliyyesi we jumaliqiziq kenti boldi.

diyarbaqir qelesi we hewsel baghchiliri: diyarbaqir qelesi we hewsel baghchiliri medeniyet menzirisi, 2015-yili birleshken döletler teshkilati maarip, ilim-pen we medeniyet orginining dunya medeniyet mirasliri tizimlikige kirgüzüldi. diyarbaqir sépilliri we hewsel baghchiliridin ibaret ikki asasliq qurulmidin teshkil tapqan bu sahe, dunya medeniyitining muhim mirasi hésablinidu.