türkiye hemkarliq we kordinatsiye agéntliqi-tikaning paaliyetliri - 02
türkiye hemkarliq we kordinatsiye agéntliqi-tikaning paaliyetliri
tikaning paaliyetliri
«türkiyening köngül köwrükliri»namliq bu pirogrammimizda üch heptidin buyan türkiye hemkarliq we kordinatsiye agéntliqi-tikaning memliket ichi we sirtidiki paaliyetliri toghruluq melumat bérip kelduq. pirogrammimizning bu heptiki bölümide, tikaning layiheliri üstide qisqiche toxtalghandin kéyin, tika témisi bilen wédalishimiz.
1995-yilghiche qérindash döletlerde iqtisadiy, ijtimaiy we medeniy paaliyetlerni élip barghan türkiye hemkarliq we kordinatsiye agéntliqi-tika, shu yildin bashlap maarip we medeniyet saheside turushluq döletler bilen hemkarliq ornitishqa ehmiyet bérip keldi. sheksizki, ünümlük netijige érishish we süpetlik ishlarni wujudqa chiqirishning yégane yoli etirapliq terbiyelengen sapaliq kishiler bilen birlikte heriket qilishtur. bu sewebtin tika 1995-yildin kéyin maarip xizmetlirige alahide ehmiyet bérip, chet döletlerde mektepler, kutupxanilar, tejribixanilar berpa qilip chiqqandin sirt, aliy mekteplerning asasiy qurulushlirighimu yardem qildi.
2000-yillardin bashlap yer sharilishish hadisisining tesirliri dunyaning her qaysi jaylirida körinerlik derijide körülüshke bashlidi. bu mezgilde biz bilen oxshash tilni sözlishidighan döletlermu her qaysi sahelerde zor derijide tereqqiy qildi, bu ehwalgha qarita, tika bu döletlerde asasiy qurulush layiheliridin bashqa qurulmiliq layihelerni wujudqa chiqirishqimu alahide ehmiyet berdi. dölitimiz we tika ottura asiya türk jumhuriyetlirige oxshash türk diyarlirida hélihem muhim layihelerni royapqa chiqirish üchün zor küch serp qilmaqta.
dölitimiz dunyada we rayonda asasliq küchlerdin biri bolush üchün tirishchanliq körsitip kelmekte, dölitimizning bu nishanigha mas halda, tashqi siyaset chüshenchimizmu özgerdi. tashqi siyaset chüshenchisining özgirishi türtkiside, tikamu paaliyet dairisini zor derijide kéngeytti, mesilen, 2002-yili tikaning chet elde 12 pirogramma kordinatsiye ishxanisi bar idi, 2011-yilgha kelgende bu san 25 ke, 2012-yilgha kelgende 33 gha yetti. künimizde bolsa bu san 66 gha yétip zor netijiler qolgha keldi, tika nöwette 150 dölette paaliyet élip barmaqta. dölitimizning aktip we küchlük tashqi siyasitige mas halda, tikamu paaliyetlirini ashurup mangmaqta. dölitimiz tika wastisi arqiliq dost, qérindash we uruq-tughqan döletlerde élip bériliwatqan xizmetlerni chöridigen halda tinchliq belbéghi berpa qilish yolida tirishmaqta.
tika türkiye we bashqa döletlerdiki dölet organliri, aliy mektepler, ammiwi teshkilatlar we xususiy orunlar otturisida hemkarliq mixanizimi wezipisi ötep kelmekte, tika bu aktiyorlarni ortaq sahede uchrashturup türkiyening tereqqiyat yardem xizmetlirini tarix sehipilirige xatirilep mangmaqta.
2002-yili türkiyening tereqqiyat yardemlirining omumiy sommisi 85 milyon amérika dolliri etrapida idi, 2017-yilgha kelgende bolsa 8 milyard 120 milyon dollargha yetti. nöwette türkiye dunya boyiche yardem xizmiti élip bérishta aldinqi qatarda turidu.
türkiye hemkarliq we kordinatsiye agéntliqi-tika 5 qitediki 150ge yéqin dölette tereqqiyatni chöridigen halda paaliyetler élip barmaqta. dölitimiz tika wastisi arqiliq tinch okyandin ottura asiyaghiche, ottura sherqtin afriqighiche, kawkasiyedin latin amérikighiche bolghan rayonlardiki nurghun dölet bilen öz-ara uchur we tejribe almashturmaqta.
