quran kerimdiki yüsüf eleyhissalamning süpetliri

türkiye awazi radiyosi: elif, lam, ra. bu roshen kitab ayetliridur. shübhisizki, silerni chüshensun dep, uni erebche quran qilip nazil qilduq. bu quranni sanga wehyi qilish arqiliq eng chirayliq qissini sanga bayan qilip bérimiz, buningdin burun bu qissidin heqiqeten bixewer iding. öz waqtida yüsüf öz atisigha: «i ata! men heqiqeten chüshümde 11 yultuzning we ay bilen künning manga sejde qilghanliqini kördüm» dédi. atisi (yeni yaqub eleyhissalam): «i oghlum! chüshüngni qérindashliringgha éytmighin, sanga suyiqest qilip salmisun, sheytan insangha heqiqeten ashkara düshmendur» dédi. shuninggha (yeni sanga ulugh chüsh körsetkinige) oxshash, perwerdigaring séni (peyghemberlikke) tallaydu, sanga chüsh tebirini bildüridu, ejdadliring ibrahim, ishaqlargha ilgiri allah özining ulugh némitini berginidek, sangimu, yaqub ewladighimu özining ulugh némitini béridu. shübhisizki, perwerdigaring (öz merhemitige kimning layiq ikenlikini) obdan bilgüchidur, hékmet bilen ish qilghuchidur. yüsüfning we qérindashlirining qissiside allahning qudritini körsitip béridighan heqiqeten nurghun alametler bar.[1]

sürining dawamida mundaq déyilidu:

xush xewerchi kélip yüsüf eleyhissalamning könglikini yaqubning aldigha tashlidi, shuning bilen, uning közi échildi, yaqub: «men silerge, allahning bildürishi bilen siler bilmigen nersilerni bilimen, démigenmidim» dédi. ular: «i atimiz! gunahlirimiz üchün bizge meghpiret tiligin, biz heqiqeten xatalashtuq» déyishti. yaqub: «perwerdigarimdin silerge meghpiret tileymen. allah gunahlarni heqiqeten meghpiret qilghuchidur, (bendilirige) méhribandur» dédi. ular yüsüfning aldigha kirgende, yüsüf ata ـ anisini quchaqlidi we: «xuda xalisa, misirgha aman ـ ésen kiringlar» dédi. ata ـ anisini textide (yénida) olturghuzdi, ular (shahlargha tazim qilish aditi boyiche) yüsüfke sejde qilishti . u: «i ata! mana bu, burun (kichik waqtimda) körgen chüshümning tebiridur, u chüshümni perwerdigarim heqiqeten rastigha chiqardi. perwerdigarim méni zindandin chiqirish bilen, qérindashlirim bilen méning aramni sheytan buzghandin kéyin, silerni sehradin bu yerge élip kélish bilen manga éhsan qildi. perwerdigarim xalighinini (ishqa ashurushqa) heqiqeten tedbirliktur, u heqiqeten hemmini bilgüchidur, hékmet bilen ish qilghuchidur. perwerdigarim! manga heqiqeten padishahliq ata qilding, chüsh tebirini bildürdüng, i asmanlarni we zéminni örneksiz yaratquchi zat! dunya we axirette méning igemsen, méni musulman pétimche qebzi roh qilghin, méni yaxshi bendiler qatarida qilghin» dédi. mana bular (yeni yüsüf qissisi) bir qisim gheyb xewerliri bolup, biz uni sanga wehyi qilduq. ular (yeni yüsüfning qérindashliri) (uninggha qarshi) chare -tedbir tüzüp bir qarargha kélishkende sen ularning yénida yoq iding.[2]

sürining axirida mundaq déyilidu:

asmanlarda we zéminda (allahning qudritining) nurghun alametliri barki, ular (insanlar) uning yénidin diqqet qilmastin ötüp kétidu. ularning tolisi allahqa shérik keltürüp turup ishinidu (yeni allahni yaratquchi, riziq bergüchi dep iqrar qilish bilen bille, butlarghimu choqunidu). ular allahning azabidin, birer jazaning özlirige chüshüshidin yaki ular sezmestin qiyametning tuyuqsiz yétip kélishidin emin boldimu? éytqinki, «bu méning yolumdur, (kishilerni) allahqa dewet qilimen, men we manga egeshkenler roshen delilge asaslinimiz. allah paktur, men mushriklardin emesmen». biz sendin ilgiri peqet sheher ahalisidin bolghan erlerni peyghember qilip, ulargha wehyi qilduq, ular (yeni peyghemberlerge chinpütmigüchiler) yer yüzide seyr qilip yürüp özliridin ilgirikilerning aqiwitining qandaq bolghanliqini küzetmidimu? axiret yurti teqwadarliq qilghanlar üchün elwette yaxshidur, siler chüshenmemsiler? hetta peyghemberler (qewmining iman éytishidin) ümidsizlengen we ( qewmi teripidin) yalghangha chiqirilghanliqigha jezm qilghan chaghda, ulargha bizning yardimimiz yétip keldi, biz xalighan ademlerni qutquzduq, bizning azabimiz gunahkar qewmdin qayturulmaydu. ularning qissisidin eqil igiliri elwette ibret alidu. (quran) yalghandin toqulghan söz emes, lékin, u özidin ilgiri nazil bolghan (samawi) kitablarni testiq qilghuchidur, hemme nersini inchike bayan qilghuchidur, iman éytidighan qewm üchün hidayettur we rehmettur.[3]

sürining oxshimighan ayetliride we bashqa ayetlerde yüsüf eleyhissalam mundaq bayan qilinidu:

u (yeni züleyxa) yüsüfke (yéqinchiliq qilishqa) bel baghlidi, perwerdigarining roshen delilini körmigen bolsa, yüsüfmu uninggha mayil bolghan bolatti. biz yüsüfni gunahtin we set ishtin ene shundaq saqliduq, shübhisizki, yüsüf bizning sadiq bendilirimizdin idi.[4]

yüsüf: «i perwerdigarim! manga ular ündigen nersidin köre zindan söyümlüktur, eger ularning hiylisini mendin depi qilmisang, (insanchiliqta) ulargha mayil bolup qalimen, nadanlardin bolup qalimen» dédi. perwerdigari uning duasini ijabet qilip ularning hiylisini yüsüftin depi qildi. allah (iltija qilghuchilarning duasini) heqiqeten anglap turghuchidur, (ularning ehwalini) bilip turghuchidur.[5]

(yüsüf éytti) «bu (yeni padishahning elchisini qayturuwetkenlikim) eziz yoq chaghda xotunigha xiyanet qilmighanliqimni we xainlarning hiylisini allahning muweppeqiyetke érishtürmeydighanliqini ezizge bildürüsh üchündur». «men özümni aqlimaymen: nepsi dégen nerse heqiqeten yaman ishlargha köp buyruydu, perwerdigarim rehmet qilip (saqlighan) adem buningdin mustesna. méning perwerdigarim heqiqeten meghpiret qilghuchidur؛ nahayiti méhribandur».[6]

biz yüsüfke mushu tedbirni körsettuq, (misir) padishahining qanuni boyiche yüsüf ukisini élip qalalmaytti, lékin allah uning shundaq qilishini xalidi, biz xalighan ademni (yüsüfni kötürgendek) yuqiri derijilerge kötürimiz, herbir bilimdar üstide uningdinmu bilimdar zat bar.[7]

u: «men yüsüf bu méning inim. allah bizge merhemet qildi. kimki heqiqeten teqwadarliq qilidiken, sewri qilidiken (yaxshi mukapatqa érishidu), chünki allah yaxshi ish qilghuchilarning ejrini bikar qiliwetmeydu» dédi. ular «allahning nami bilen qesemki, allah séni heqiqeten bizdin artuq qiliptu, biz jezmen xata qiliptuq» déyishti. yüsüf éytti: «bügün siler eyibleshke uchrimaysiler, allah silerni kechürsun, allah eng merhemetlik zattur.[8]

ibrahimning ewladidin dawud, sulayman, eyyub, yüsüf, musa, harunlarni hidayet qilduq, yaxshi ish qilghuchilarni mushundaq mukapatlaymiz.[9]

shek ـ shübhisizki, ilgiri silerge yüsüf (allahning dergahidin) roshen möjizilerni élip keldi. u élip kelgen delildin siler haman sheklendinglar, taki u wapat bolghanda, (delil ـ pakitsiz) halda, allah uningdin kéyin hergiz peyghember ewetmeydu dédinglar, allah (gunahta) heddidin ashquchini, (dinda) sheklengüchini mushundaq azduridu». allahning ayetliri üstide özlirige (allah teripidin) kelgen héchqandaq delil bolmastin (qarisigha) jangjallishidighanlar allahning dergahida we möminlerning neziride qattiq nepretke qalidu, buzghunchiliq qilip (imandin bash tartqan), (bendilerge) zomigerlik qilghan her qandaq ademning dilini allah mushundaq péchetliwétidu.[10]