énishtéyinni xatirilesh munasiwiti bilen qolyazmiliri körgezme qilindi

türkiye awazi radiyosi xewiri: amérikada yashaydighan krown gudmen (Crown Goodman) ailisi, gérmaniyelik fizika alimi énishtéyin yazghan we élan qilinip baqmighan 110 höjjetlik belgini quddus ibraniy uniwérstétigha teqdim qildi.

énishtéyin tughulghanliqining 140-yilliqi munasiwiti bilen tunji qétim kün yoruqigha chiqirilghan höjjetlerde, meshhur alim yazghan bezi ilmiy tetqiqat xaraktéridiki eserlerdin bashqa, 1935-yili oghli hans albért (Hans Albert) qa ewetken bir mektupmu bar.

ikkinchi dunya urushidin texminen töt yil burun shiwéytsariyede yashighan oghligha ewetken mektupta, énishtéyin yawropada yüz bérish éhtimali bolghan bir urushtin endishe qiliwatqanliqini bildürüp: «gérmaniyede weziyetning özgirishke bashlighanliqigha ishinimen, yawropada urushning bashlanmasliqini ümid qilayli. gérmaniyening qorallinishi intayin xeterlik bolushi mumkin, biraq engliye qatarliq yawropaning bashqa döletliri mesilige estayidil qarawatidu» dégen.

esli yehudiy bolghan fizika alimi albért énishtéyin 1879-yil 14-mart gérmaniyening ulm (Ulm) shehiride dunyagha kelgen bolup, 20-esirdiki eng muhim neziriye fizika alimi dep qarilidu. u nispiylik neziriyesini tereqqiy qildurghan, kuantum méxanikisi, istatistika méxanikisi we kosmologiye penlirige muhim hessilerni qoshqan. neziriye fizikisigha qoshqan töhpisi we fotoéléktir tesirini chüshendürüshi sewebidin 1921-yili nobél fizika mukapatigha érishken.