کشمیر: دینمهیأن غوصصا
آنکارا ییلدیریم بیازیت بیلیم یوردونینگ سیاسی عیلیملار فاکولتهتی نینگ باشلیغی پروفسور قدرت بلبل ینگ یازغیسینی اۇقایارسینگیز
شو هپده ۲۰ ییل سۇنگ اتمی یاراغینا ایه بۇلان ایکی گۆیچ؛ هیندیستان بیلن پأکیستان ینگ آراسیندا دارتغینلیق یۆزه چیقدی. هیندیستان تاراپیندان باسیلیپ آلینان جامو کشمیرده ۴۴ هیندیستانلی عسگرینگ اؤلدۆریلمهگیندن سۇنگ هیندیستانا دگیشلی حاربی اوچارلار هۆجۆملردن جۇغاپکأر ساییلان پأکیستان ینگ گؤزهگچیلیگیندأکی یرلره هۆجۆم قورادی. پأکیستان ینگ قارشیلیق گؤرکِزمهگیندن سۇنگ ایکی سانی هیندیستان اوچاری اورلوپ دۆشۆریلدی. اسیر آلینان بیر هیندیستانلی اوچارمانی بیرنأچه گۆن سۇنگ پأکیستان تاراپیندان هیندیستانا بریلدی.
دارتغینلیق آصلینا سر ادیلنده چاقنیشیق حۇوپی المیداما یۇقاری بۇلان مسئله دن، کشمیر مسئله سیندن گلیپ چیقیار. ایسهم کشمیر مسئله سی نأمه دن عیبارات؟
آنکارا ییلدیریم بیازیت بیلیم یوردونینگ سیاسی عیلیملار فاکولتهتی نینگ باشلیغی پروفسور قدرت بلبل ینگ یازغیسینی اۇقایارسینگیز
انگلیس ینگ کلاسیک تاکتیگی
هیندیستان آتالار سؤزۆنده شیله دیلیأر: "اگر بیر دریادا ایکی بالیق اوروشیان بۇلسا، بیلیپ قۇیونگ شۇل یردن اوزین ساتانلی انگلیس گچندیر". کشمیرده اساسان بریتانیانینگ باسیپ آلان یرلریندن ایزا چکیلن ماحالی گره ک بۇلان حالاتیندا ایشلرینده قۇشولشماق، آیریلان یرلری نینگ اؤسۆشینی بؤکدهمهک اۆچین دارتغینلی قۇیولان یرلردن بیری.
آشاققی هیندی زۇلاغی مۆنگۆنجی ییلدان باشلاپ ۱۸۵۷-نجی ییلا چنلی ۷۰۰ ییلا قۇلای تۆرکی سلطانلار تاراپیندان دۇلاندیریلدی. سۇنگقی بابورلیلار شاسی باهادیر شاهینگ ۱۸۵۷-نجی ییلدا انگلیسلردن ینگیلمه گی بیلن بؤلگه ده سلطانلیقلار دؤوری ییقیلیپ، انگلیس حأکیمیهتی باشلایار. عاصیرلارینگ دۇوامیندا اؤز دیللری، دینلری و رنکلری بیلن آغزی بیر یاشانلار، انگلیسلر ۹۰ ییل سۇنگ قاره دن قایدیارقا ایلکی ایکأ، سۇنگ بۇلسا هیندیستان، پأکیستان و بنگلادش حؤکمۆنده اۆچه بؤلۆندی. شو گۆنکی گۆنده انگلیس دیلی هیندیستان، پأکیستان و بنگلادش ینگ رسمی دیللریندن بیری.
حالقینگ پأکیستانا بیریکمأ قارامازدان حأکیمینگ هیمدیستانا بیریکدیرن بؤلگه سی
۱۹۴۷-نجی ییلدا هیندیستان و پأکیستان قاراشسیزلیغینی ایغلان ادنده مسلمان ایلاتینگ کؤپلۆکده بۇلان یرلری پأکیستانا، هندولارینگ کؤپلۆکده بۇلان یرلری بۇلسا هیندیستانا بریلیأر. کشمیر بۇلسا ایلاتینگ ۹۰ گؤتریمینه قۇلای مسلمان هم بۇلسا بریتانیا تاراپیندان پأکیستانا بریلمه یأر. کشمیرینگ گلجگی کشمیرینگ حالقی نینگ ایغتیارینا بریلیأر. بریتانیانینگ شۇل قاراری کشمیرده شۇل گۆندن بأری دۇوام دیأن دۆشنۆشمزلیگینگ، چاقنیشیقلارینگ، آدام پیدالاری نینگ اساسی سبأبیدیر. ۱۹۴۷-نجی ییلدا گچیریلن رفراندومدا کشمیرینگ حالقی نینگ اساسی بؤله گی پأکیستانا بیریکمهک اۆچین سس برن هم بۇلسا، نتیجه باشغاچا بۇلیار. کشمیرینگ هیندیستان شازاداسی معراج حاری سینگ هیندیستانا بیریکمه ک بارادا قارار قابول ادیأر. کشمیرینگ حالقی قارارا قارشی دوردی، اۇل بۇلسا هیندیستان دان کؤمه ک طالاپ اتدی. هندی عسگرلرینگ کشمیره گلمه گی بیلن پأکیستان ینگ عسگرلری هم کشمیره گلیأر. شیله لیکده ایکی یوردونگ آراسیندا ایلکینجی ساواش ۱۹۴۷-نجی ییلدا بۇلیار
اورشلار و حأضیرکی شرطلر
تاراپلارینگ آراسیندا ایلکینجی اورش بیرلشن میللتلر قوراماسی نینگ تؤوِللاچیلیق اتمه گینده ۱۹۴۹-نجی ییلینگ یانواریندا بس ادیلیأر. ایلالاشیغا گؤرأ تاراپلار کشمیردن قۇشونلارینی ایزینا چکیأر و کشمیرینگ گلجگی بیرلشن میللتلر قوراماسی نینگ گؤزهگچیلیگینده گچیریلن رفراندومدا کسگیتلهنمِهلیدی. اِمما هیندیستان ینگ قارشی دورماغی سبأپلی رفراندوم گچیریلمه دی. هیندیستان اؤز گؤزهگچیلیگیندأکی یری جامو کشمیر آدلاندیردی، اؤزۆنه بیریکدیردی. پأکیستان بۇلسا اؤز گؤزهگچیلیگیندأکی یره آزات کشمیر آدی بیلن اؤزباشداقلیق درجه سینی بردی. ایکی یورت ۱۹۶۵-۱۹۹۹-نجی ییللاردا کشمیردأکی دۆشۆنشمهزلیکلر سبأپلی یانگاداندان ساواشیارلار.
۱۹۶۲-نجی ییلداقی حیتای- هیندیستان اورشوندان سۇنگ بۇلسا کشمیرینگ بیر بؤلهگی حیتای یینگ گؤزهگچیلیگینه گچیأر. کشمیرینگ ۴۵ گؤتریمی هیندیستان ینگ، ۳۵ گؤتریمی پأکیستان ینگ و ۲۰ گؤتریمی حیتای یینگ گؤزهگچیلیگینده.
بریتانیانینگ قۇیوپ گیدن کشمیر مسئله سی سبأپلی شو گۆنکی گۆنه چنلی ۱۰۰ مۆنگدن کؤپ آدام جان بردی، ۱.۵ میلیون آدام کشمیردن گیتدی.
چؤزگۆت تاپماق مۆمکین می؟
ایلکی بیلن دارتغینلیق قۇشادیلمالی. هیندیستان پأکیستانی تروریزمه قۇلداو برمه ک بیلن گۆنأکأرلهیأر. هیندیستان گره ک بۇلان حالاتیندا مسئله بۇیونچا بیرلشن میللتلر قوراماسی نینگ حۇوپسوزلیق گنگه شینه یۆز توتوپ بیلر. اِمما بو مسئله ده گؤنۆدن هۆجۆم قوراماغی یرلیکلی بۇلماز. پأکیستان ینگ تروریزم مسئله سینده حیذماتداشلیق اتمأگه طایاردیغینی بیان اتمه گی قاوی باشلانغیچ.
پأکیستان کشمیر مسئله سی نینگ بیرلشن میللتلر قوراماسی نینگ حۇوپسوزلیق گنگه شی نینگ ۱۹۴۸-نجی ییلدا قابول ادن رفراندوم قارارینا لاییقلیقدا چؤزۆلمه گینی ایسله یأر. هیندیستان بۇلسا کشمیرینگ ایلاتی نینگ اساسی بؤله گی مسلمان بۇلانی اۆچین مونگا یاقین دورمایار. شۇل سبأپلی کشمیری حاربی گۆیجی بیلن الینده ساقلاماغا سینانشیار. تۆرکیه بۇلسا مسئلأ بیرلشن میللتلر قوراماسی نینگ قارارینا لاییقلیقدا چمه له شیأر.
گچمیشدن گلن تجریبه چؤزگۆت تاپغیرینا کشمیرینگ حالقی نینگ هم دگیشلی ادیلمه دیگینی گؤرکِزیأر. حالقینگ قابول اتجک چؤزگۆدی نینگ اۆستۆنده ایشله مه ک حاص یرلیکلی بۇلار.
چؤزگۆتلردن بیری رفراندوم آرقالی تاپیلجاق چؤزگۆت. کشمیرینگ حالقی نینگ پأکیستانا یاقینلیغی مألیم. شۇل سبأپلی هیندیستان چؤزگۆده قارشی دوریار.
بیله کی بیر آلترناتیو کشمیرینگ قاراشسیز دؤولت حؤکمۆنده ایغلان ادیلمه گی. اِمما ایکی دؤولت هم یشله چؤزگۆده یاقین دورجاغا منگزه مه یأر.
تۆرکیه آرتیقماچ ییتگی چکیلمه زلیگی، حالقینگ غام- غوصصالاری نینگ دینمه گی اۆچین تاراپلار ایسلأن حالاتیندا دگیشلی قۇشاندی قۇشوپ بیلجک یورتلاردان بیری. تۆرکیأنینگ کشمیر مسئله سینه بۇلان قاراییشی امپریال دأل، عادالاتلی چؤزۆلمه گینه اساسلانیار.
هیندیستان بیلن پأکیستان کشمیر مسئله سی نینگ دینگه اؤزلرینی قیزیقلاندیریاندیغینی و شۇل سبأپلی اؤز آرالاریندا اؤز آرالاریندا چؤزگۆت تاپجاقدیقلارینی پیکیر ادیأن بۇلسالار، اۇل مۆمکین گؤرۆنمه یأر. مونگا قارامازدان تاراپلار کشمیر مسئله سی آرقالی آصلینا سر ادیلنده اؤزلری نینگ اۆستیب بیلن حاص گلوبال اورشونگ آلینیپ باریلاندیغینا، اؤزلری نینگ گلوبال اوشوگ سبأپکأرینه اؤورۆلمه ک ایسله یأندیگینه گؤز یتیرن حالاتیندا چؤزگۆت تاپماق حاص ینگیل بۇلار. آمریکانینگ حیتای یینگ اؤنگۆنی آلماق اۆچین هیندیستانا بریأن قۇلداوی، ادیل شونونگ یالی دا حیتای یینگ پأکیستانا بریأن قۇلداوی آصلینا سر ادیلنده وکیلچیلیکلی اورشی یادا سالیار. اایکی یورت هم اؤزلریندن دۇوام اتدیریلمه گی ایسله نیأن بو چاقنیشیغا گؤز یتیرمأن حالاتیندا کؤپ زات ییتیررلر. اِمما مسئلأ گؤز یتیریپ کشمیر بۇیونچا ایلالاشان حالاتیندا نأحیللی کؤپ زات قازانجاقدیغینی گؤرِرلر. چاقنیشیقلاری بس ادن هیندیستان بیلن پأکیستان ینگ اؤسۆش تاپغیری گۆیچلهنِر، اؤز جمغیتلری نینگ سیاسی، ایقدیصادی، جمغیِتچیلیک و مدنی قازانانلارینا قۇشانت قۇشارلار.
آنکارا ییلدیریم بیازیت بیلیم یوردونینگ سیاسی عیلیملار فاکولتهتی نینگ باشلیغی پروفسور قدرت بلبل ینگ یازغیسینی اۇقادینگیز
دِگیشلی حابارلار
تۆرکیه بیلن فلسطین ینگ آراسیندا ایکی ایلالاشیق قابول ادیلدی
تۆرکیأنینگ بیک میللت مجلیسینده تۆرکیه بیلن فلسطین ینگ آراسیندا قوُل چکیلن ایلالاشیقلار قابول ادیلدی
تۆرکیه ترورچیلیق بیلن گؤرهشه دوُوام ادیأر
11 ولایاتدا ترورچیلار تاراپیندان قوللانیلیان 92 قوُواق و هین یوُق ادیلدی
