مدنیت اوچون یاریش-ابراهیم قالین

مد‌نی اولماق، مادی وارلیغا یا دا تکنولوژیک واسطه‌لره صاحب اولماغا باغلی دئییل؛ سؤزون اصل معناسین‌دا اینسان اولماغا باغلی‌دیر

887571
مدنیت اوچون یاریش-ابراهیم قالین

جمهورباشقانلیغی سؤزچوسو سایین ابراهیم قالینین دیلی صاباح قزئتین‌ده یاییملانان ۱۳.۰۱.۲۰۱۸ تاریخ‌لی مقاله‌سی‌دیر.

 

مدنیت اوزرین‌ده سون بؤیوک دارتیشما، بون‌دان ۲۰ ایل اول ساموئل هانتینگتونون "مدنیتلری چاتیشماسی و دونیا دوزه‌نینین یئنی‌دن قورولماسی" آدلی کیتابییلا آلوولاندی. هانتینگتونون نیتین‌دن باغیمسیز اولاراق، بو دارتیشما، سویوق ساواش سونراسی دؤورون سونونون درحال آردین‌دان اورتایا چیخان یئنی امپریالیست پلانلاری قمشروعلاشدیرماق اوچون ایستیفاده ائدیلدی. بوندان باشقا، نزاکت و مدنیت آنلاییشلارینین معنالی بیر شکیل‌ده دارتیشیلما احتیمالینا دا انگل اولدو. مدنیت آنلاییشینین اولدوقجا شبهه دوغوران تاریخی گؤز اؤنونه آلیندیقدا، بو آنلاییشی اله آلارکن هامیمیز احتیاط‌لی اولمالیییق، آنجاق بو وضعیت قورونون یانین‌دا یاشی دا یاندیرماق آنلامینا گلمه‌مه‌لی‌دیر.

۱۹-جی عصر آوروپا امپریالیزمی، مدنیت سؤزونو، بیر مدنیتلر و جمعیتلر هیئرارشیسی قورماق و اؤز ایشغال و سؤمورو سیاستلرینی قانونیلشدیرمک اوچون اوتانمادان ایستیفاده ائتدی. مدنیلشدیرمه میس‌یونو، هومانیستیک و اخلاقی گؤرونن بیر اؤز دویورمانین، آوروپالی اولمایانلار اوزرینه -اونلارین ماراقلارینا اولدوغو ادعا ائدیلرک- زورلا تطبیق اولونان بیر پروسه کیمی تقدیم اولوندو. آنجاق حقیقت بو ایدی: آوروپانین امپریالیست ماجرالاری آسیا و آفریقایا حقوق، سیستم و یا مدنیت گتیرممیشدی. عکسینه، آوروپا و آوروپالی اولمایان خالقلار آراسین‌دا درین اوچوروملار یاراتمیشدی. کارل مارکس و رودیارد کیپلینگدن، جان ایستوارت میل و تامس مکولی‌یه قدر بیر چوخ آوروپالی اینتللکتول، سؤزوم اونا دسپوتیک آسیا جمعیتلرینه ائدیلن باتیلی موداخیله‌لرین نعمتلرینی موعظه ائتدیلر. گلین گؤرون کی حقیقتین اؤزو، موستملکه‌چی‌لیک و امپریالیزم ایچین‌ده، مد‌نی، هومانیست، یا دا فضیلت‌لی هئچ بیر شئیین اولماماسی.

او زامان، مدنیت تئریمینین دوزگون ایستیفاده‌سینی ضمانت آلتینا آلاجاق مدی پارامترلر ۱۹.جی عصردن بو یانا چوخ دییشدی می؟ بو بیر آز دا نئجه باخیلدیغینا باغلی. اورتاق بشریتین خئیرینه اولاجاق شکیل‌ده، حاضیرداکی کولتور و مدنیت هیئرارشیلرینین عهده‌سین‌دن گلمک اوچون اورتایا قویدوغوموز نیتلرده اؤنم‌لی دییشیک‌لیکلر وار. بو معنادا، پلورالیزم، مولتیکولتورالیزم و بیر آرادا یاشاما سؤیله‌مینین یوکسلیشی اؤوگویه دگر و بلکه ده داها چوخ تلفوظ ائدیلمه‌یی حاق ائدیر. آنجاق یئنه ده، موستملکچیلیین ارثی، تحکم، هژمونی و اوستونلوک ادعالارینین یئنی آنلاییشلارلا یئنی‌دن تقدیم ائتدیلدیگی ۲۱.جی عصرده هله ده چوخ جان‌لی.

بو وضعیت ایسه مدنیت اوزرین‌ده آپاریلان دارتیشما‌نی ان یونگول ایفاده ایله شبهه آلتینا آلیر. مدنیت آنلاییشینی، امپریالیست آکتورلارین اعلین‌دن نه قدر خلاص ائتمه‌یه چالیشساق دا، تاریخ آفریقادا، اورتا دوغونون بؤیوک بیر حصه‌سین‌ده، آسیادا و باشقا یئرلرده بیزه اؤزونو هله ده خاطیرلادیر. جسور یئنی دونیانین وعدلرین‌دن شبهه ائتمه‌یه بیزی مجبور ائد‌ن طبیعی کی، ساده‌جه، تاریخ‌ده باش وئره‌نلر دئییل، مؤوجود دونیا دوزه‌نینین عدالت‌سیز رئال‌لیقلاری‌دیر.

قاورامسال اولاراق دوشوندوک‌ده، مدنیت دارتیشما‌سینی شبهه آلتینا آلان باشقا بیر عامل داها وار. "بؤیوک آنلاتیلارا" ائدیلن پست مدرن سالدیری، بشریتین یئر اوزون‌ده‌کی سیاحتینی باشا دوشمه‌یه قارشی ایستیفاده ائدیله‌ن بوتون اساس آنلاییشلارا و فیکیرلره ضرر وئردی. پست مدرن و گئتدیکجه آرتان آنتی رئالیست دایره‌لرین حساسیتلرینه گؤره، کولتور، مدنیت، جمعیت، تاریخ، یا دا فردی آنلاماق اوچون هر هانسی بیر مقصدله ایستیفاده ائدیلمه‌یه‌جک قدر بؤیوک و آمورف(اؤزونه مخصوص بیر شکلی اولمایان) آنلاییش. چوخ چوخ عمومیلشدیرمه ائتدیگی اوچون اؤنملی آیرینتیلارین گؤزدن قاچماسینا سبب اولور و اونلارا گؤره، "بؤیوک آنلاتیلار چاغی" سونا چاتدیغی اوچون، مدنیت کیمی عظمت‌لی تئریملری آرتیق آرخادا قویمالیییق.

 

آردی وار...



ایلگیلی‌لی خبرلر