تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو (7)
سوریه بحرانی ایله باغلی اولا‌راق بؤلگه‌سل و بین الخالق توپلومدا حلّ یولو اولا‌راق اعتبارلی بؤلگه باشدا اولماقلا مختلیف قورونموش بؤلگه تکلیف‌لری سسلندیریلیر
تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو (7)
سوریه بحرانی ایله باغلی اولا‌راق بؤلگه‌سل و بین الخالق توپلومدا حلّ یولو اولا‌راق اعتبارلی بؤلگه باشدا اولماقلا مختلیف قورونموش بؤلگه تکلیف‌لری سسلندیریلیر. موضوعیلا باغلی نشرلرده بو آنلاییش‌لارین بعضن سهو و یا بیر-بیری‌نین یئرینه ایستیفاده ائدیلدیگی گؤرولور. بیز ده پروقرامیمیزدا بو آنلاییش‌لارین چرچیوه‌سینی و سوریه بحرانی اوچون رئال‌لیغینی آنالیز ائدجگیک.
آتاتورک اونیورسیتهسی اولوسلار آراسی ایلیشگیلر بؤلومو آراشدیرماچیسی جمیل دوغاچ ایپک‌ین موضوعیلا باغلی قیمتلندیرمه‌سینی تقدیم ائدیریک ...
--------
آمریکانین یئنی باشقانی ترامپین بیر آمریکا تلویزیونونا وئردیگی موصاحیبه‌ده "سوریه‌ده خالق اوچون موطلق اعتبارلی بؤلگه‌لر قوراجاغام" شکلین‌دکی سؤزلری بین لخالق توپلومدا ماراق اویاندیردی. سوریه‌دکی نیظامی، سیاسی و اقتصادی تابلویا باخاندا بو دوشونجه‌نین رئاللاشدیریلماسی آسان دئییل. سوریه وطنداش ساواشی چوخ جیدی بیر ضرر چکمیش کوتلوی حرکت‌لی‌لیگی میدانا گتیردی. بمت معلومات‌لارینا گؤره سوریه‌دن قونشو اؤلکه‌لره قاچان اینسان‌لارین ساییسی چوخ یوکسک. تورکیه‌ده اوچ میلیون، لیبناندا 1.5 میلیون، اوردون‌دا 1.250.000، عراقدا 250 مین سوریه‌لی قاچقین وار. بو نقطه‌ده، اینسانی مقصدلی مداخیله چرچیوه‌سینده "بوفر / آرا بؤلگه" و "اعتبارلی بؤلگه" تطبیقی بؤلگه‌سل و قلوبال مطبوعاتدا تئز-تئز بیر حل اولا‌راق دیله گتیریلیر. آنجاق بو ترمین‌لرین نه ایفاده ائتدیگی کیفایت قدر مذاکیره ائدیلمیر.
بین الخالق حقوقدا چاتیشمانی سونلاندیرما، وطنداش‌لاری قوروما و اینسانی یاردیم فعالیت‌لرینی ایجرا ائتمک مقصدیله قورولان بؤلگه‌لر اوچون "قورونموش بؤلگه" ترمینی چتیر آنلاییش اولا‌راق ایستیفاده ائدیلیر. "محافظه بؤلگه" کئچمیشده تطبیق موحیط‌لره دا باغلی اولا‌راق فرق‌لی آدلار آلدی. بو چرچیوه‌ده، "بوفر / آرا بؤلگه"، "اعتبارلی بؤلگه"، "اعتبارلی سیغینا‌جاق" و "اوچوشا قاداغان بؤلگه" ترمین‌لری سیخلیقلا بیر-بیریله قاریش‌دیریلا‌راق ایستیفاده ائدیلدی.
تامپون بؤلگه / آرا بؤلگه بمت طرفین‌دن یئتکیلندیرن باریش قوروما قوتی‌نین نظارت ائتدیگی، موباریزه آپاران طرف‌لرین ایچینده اولمادیغی، مرزلری معین بیر ساحه‌دیر. ضد دوشن طرف‌لری بیر-بیرین‌دن آییرماق اوچون قورولور. "تامپون بؤلگه" ترمینی عمومیتله دولت ایچین‌دکی چاتیشما‌لاردا ایستیفاده ائدیلیر. بو ترمین، بیر دولت ایچین‌دکی چاتیشمادا طرف‌لر آراسیندا باریش قوروما قوتی‌نین تامپون میدانا گتیره بیله‌جگینی خاطیرلا‌دیر. دولتلرآراسینداکی چاتیشما‌لاردا تامپون بؤلگه ترمینی یئرینه "آرا بؤلگه" ایستیفاده‌سی سئچیم ائدیلیر. سوریه اوچون تامپون بؤلگه یاراتماق ساحه‌دکی آکتور چوخ‌لوغو و جوغرافی داغیلیمداکی بلیرسیزلیک سببیله بو مرحله‌ده مومکون دئییل.
امنیتلی بؤلگه‌لر ایسه وطنداش خالقی اینسان حاق‌لاری پوزونتولاریندان قوروماق و اینسانی یاردیم تامین ائتمک اوچون امنیت آلتینا آلینان جوغرافی ساحه‌لردیر. بو بؤلگه‌لر عمومیتله اولوسلار آراسی مرزلره یاخین یئرلرده و یا آیری-سئچکی‌لیک خط‌لری اولا‌راق ایستیفاده ائدیله‌بیله‌جک دیگر بؤلوملرده قورولار. قورولان اعتبارلی بؤلگه‌نین کوردون آلتینا آلینماسی، چاتیشان‌لارین و یا سالدیرقانلارین گیریشی‌نین قارشی‌سینی آلماق اوچون نیظامی عضولرین گؤرئولندیرمسی لازیم‌دیر.
امنیتلی بؤلگه‌لرله باغلی دیگر بیر آنلاییش ایسه "اعتبارلی سیغینا‌جاق" ترمینی. گوونلی سیغینا‌جاق، ساواشین عنصورلاری ایله وطنداش‌لار آراسین‌داکی مرزلر آچیقجا معین اولدوقدا گوندمه گلن بیر واریانت. امنیتلی سیغیناق‌لارین مقصدی، بحرانا معروض قالان اؤلکه ایچینده وطنداش‌لار اوچون قورویوجو کیچیک بؤلگه‌لر یاراتماق، بو بؤلگه‌لره ضد دوشن طرف‌لرین گیرمه‌سینی و سالدیریدا اولماسینا مانع تؤرتمک‌دیر. امنیتلی سیغینا‌جاق‌لار اعتبارلی بؤلگه‌لر کیمی مرزلر بویونجا و یا مرزده یاخین بؤلگه‌لرده دئییل اؤلکه‌نین ایچ سمت‌لرینده قورولار. اینسانی یاردیم‌لارین چاتدیریلماسی اوچون بو بؤلگه‌لرین بیر قارا مرزینه، هاوا آلانی و یا دنیز لیمانینا باغلانماسی لازیم‌دیر. بو علاقه خط‌لری ایسه " اینسانی یاردیم دهلیزلری" اولا‌راق آدلاندیریلیر.
موضوعیلا باغلی دیگر بیر آنلاییش ایسه "اوچوشا قاداغان بؤلگه" ترمینی‌دیر. اوچوشا قاداغان بؤلگه، یئردکی جوغرافی نقطه‌لرله تعیین اولونان و هاوایا دوغرو سینیرسیز یوکسک‌لیگه اوزانان؛ ایچری‌سینده ایجازه وئریلمه‌ین اوچوش‌لاری قاداغان ائدن بیر ساحه‌دیر.
ترامپین آیرینتی‌یا گیرمه‌دن ائتدیگی "اعتبارلی بؤلگه‌لر" ایفاده‌سینی هانسی چرچیوه‌ده ایستیفاده ائتدیغینی بو آن اوچون بیلمیریک. بو، تورکیه‌نین ایللردیر دیله گتیردیگی اما اوباما رهبرلیگینه بیر جور قبول ائتدیره بیلمدیگی طرزده بیر اعتبارلی بؤلگه ایسه، بو مثبت بیر گلیشمه اولور. ذاتن ده تورکیه سایه‌سینده فیرات قالخانی بؤلگه‌سیند فعلی بیر اعتبارلی بؤلگه وار.
سوریه‌ده داوام ائدن اینسان‌لیق درامی‌نین سونا چاتدیریلماسی اوچون؛ اعتبارلی بؤلگه‌لر، اعتبارلی سیغینا‌جاق‌لار و اوچوشا قاداغان بؤلگه‌نین یارادیلماسی فایدا‌لی اولار. بو تدبیرلرین واجیب‌لیگی 2012-جی ایلده بو یانا تورکیه و فرانسا طرفین‌دن تئز-تئز دیله گتیریلدی. لازقیه و ایدلیب تورکیه مرینه یاخین یئرلرین‌دن باشلایا‌راق بوتؤو سوریه‌نین شمالیندا، بو بؤلگه‌لرین قورولماسی چتین وضعیت‌دکی سوریه خالقی اوچون چوخ فایدا‌لی اولا‌جاق. طبیعی ایلک اول اوچ ترور تشکیلاتی‌نین (داعش-النصره و پ.ک.ک / پ.ی.د / ی.پ.گ) بو بؤلگه‌دن چیخاریلماسی لازیم‌دیر. بونون اوچون آمریکا باشدا اولماق اوچون غرب اؤلکه‌لری پ.ک.ک / پ.ی.د-یه وئردیگی دستگی درحال سونا اردیرمه‌لی. آیریجا فیرات قالخانی نتیجه‌سینده یارانان حرکتی اعتبارلی بؤلگه‌نین، بیرلشمیش میلت طرفین‌دن قانونا ده اعتبارلی بؤلگه اعلان ائدیلمه‌سی اوچون تورکیه‌یه بمت امنیت شوراسیندا لازیم‌لی دستک وئریلمه‌لی. بون‌لار ائدیلسه؛ سوریه مخالیف و اینقیلابچی گوجلر میلی کوالیسیونو، موقتی حکومت و مختلیف اؤلکه‌لردکی سوریه‌لی قوناق‌لارین بیر بؤلومو اعتبارلی بؤلگه‌یه داشینان و مخالیفت تأثیرلی بیر شکیلده تک مرکزدن ایداره اولونا بیلر. بو قرار سوریه اوچون سون بیر حل اولماسا دا حل گئدن یولدا اهمیت‌لی بیر آددیم اولار.
آتاتورک اونیورسیتهسی اولوسلار آراسی ایلیشگیلر بؤلومو آراشدیرماچی جمیل دوغاچ ایپک‌ین موضویلا باغلی قیمتلندیرمه‌سینی تقدیم ائتدیک ...
