تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو (8)

تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو (8)

-------

16 سپتامبر چرشنبه آخشامی گونو، آنکارادا پارتلاییجی یوکلو بیر ماشینلا حیاتا کئچیریلن منفور بیر تروریست سالدیری نتیجهسینده 28 نفر حیاتینی ایتیردی و 61 نفر ده یارالاندی. ترکیه پرزیدنتی رجب طیب اردوغان، آنکارادا نیظامی سرویس کونوویونون کئچیشی اثناسیندا میدانا گلن بو بومبالی سالدیریسییا باغلی دانیشماسینین بیر حیسهسینده بو ایفادهلره یئر وئردی:

"اخلاقی و اینسانی هئچ بیر مرزی اولمایان بو سالدیریلاری حیاتا کئچیرن پیونلارلا و اونلارین آرخاسینداکی گوجلرله موباریزهمیزی، هر گون داها قرارلی بیر شکیلده داوام ائتدیرجگیک. بیرلیغیمیزه، بیرلیگیمیزی، گلجگیمیزه یؤنلیک اولاراق، سرحدلریمیز خاریجینده و ایچینده رئاللاشان سالدیریلارا عینی ایله جواب وئرمه موضوعسونداکی جدی، بو جور حرکتلرله داها دا گوجلنمکدهدیر.

تورکیهنین، قانونی مدافعه حاقینی، هر زامان، هر یئرده و هر وضعیتده ایستیفاده ائتمکدن چکینمیهجگی بیلینمهلیدیر. ترور تشکیلاتلارینی ایستیفاده ائدهرک اؤلکهمیزی و میللتیمیزی هدفلریندن اوزاقلاشدیرابیلهجکلرینی سانانلار، یانیلدیقلارینی گؤرهجکلر. "

پرزیدنت اردوغانین بو سؤزلرینین سون گونلرده سوریهده یاشانانلار مزمونوندا دئییلمیش اولدوغو آچیق. "پیون" اولاراق خاراکتریزه ائدیلن سالدیرینی رئاللاشدیرانلارین چوخ، بو مساژین بیرباشا روسیایا و غیر مستقیم اولاراق دا آمریکایا یؤنلیک اولدوغونو دا سؤیلمک مومکوندور. موتتفیق اولاراق تورکیه-آمریکا ایلیشکیلری ایکینجی دونیا ساواشی سونراسیندا باشلادی. تورکیه، 1952-جی ایلده عضو اولدوغو و ان اوزون عؤمورلو اتفاق تشکیلاتی اولان ناتو-دا آمریکادان سونرا ان چوخ عسکره صاحب اولان اؤلکه. آنجاق سون دؤرد ایلدیر، آمریکا ایله علاقهلرینده تورکیه بیر خیال قیریقلیغی یاشاماغا باشلادی.

بو خیال قیریقلیغینی ایکی گلیشمه بسلهدی. 2013-جی ایلده مصرین ایلک سئچیلمیش پرزیدنتی محمد مورسینین بیر نیظامی کودتا ایله اقتداردان اوزاقلاشدیریلماسی مدتینده آمریکا جدی بیر اعتراض گؤسترمهدی. حتی کودتانی قانونیلشدیرن رفتارلار ایچینده اولماسی تورک حکومتی طرفیندن تنقید موضوعسو اولدو.

خیال قیریقلیغینی یارادان دیگر مقام ایسه، بؤلگهسل و قلوبال گوجلرین ده داخیل اولدوغو بیر ساواشا چئوریلن سوریه کریزینه باشیندان بری آمریکانین منیمسمیش اولدوغو حرکتدیر. اسد رژیمینین عصیانی یاتیرماق اوچون ایستیفاده ائتدیگی آغیر شدت، شیمیایی سلاح ایستیفاده ائتمه نقطهسینه قدر چاتماسینا باخمایاراق، آمریکا رهبرلیگی پروبلمین حلّینده عمومیتله مجبور ائدیجی بیر طرف اولاراق حرکت ائتمکدن امتناع ائتدی. داعشین 2014-جی ایلده بیردن عراقدا و سوریهده آدیندان ان چوخ سؤز ائتدیرن آکتور اولاراق ساحهده میدانا چیخماسی، آمریکانین سوریه کورد تشکیلاتلاریندان پ.ی.د و اونون سلاحلی گوجو ی.پ.گ ایله چوخ یاخین بیر علاقه قورماسینا سبب اولدو. بو وضعیت، تورکیه باخیمیندان باشیندان بری بیر پروبلم میدانا گتیردی. چونکی پ.ی.د، 1970-جی ایللردن بری تورکیهیه قارشی شدت ایستیفاده ائتمیش و تورکیه طرفیندن تروریست قبول ائدیلمیش آیریلیقچی پ.ک.ک ایله یاخین علاقهلره مالیک ایدی. حتی تورکیه باخیمیندان، پ.ی.د-ی.پ.گ، سوریهدکی پ.ک.ک-دیر.

سون بیر ایل ایچینده، اول آمریکادان و اوکتوبر 2015-جی ایلدن اعتباراً روسیادان دستک آلان پ.ی.د-نین داواملی ساحهسینی گئنیشلتمهسینه، تورکیه، اؤز گوونلیگینه یؤنلیک بیر تهدید اولاراق آلقیلامیشدیر. خصوصیله ده سون ایکی هفته ایچریسینده تورکیه ایله آمریکا آراسینداکی آنلاشیلمازلیق بؤیومهیه باشلامیشدیر. اسد رژیمینین موخالیفلرینه ایستیقامتلی روسیانین باشلاتدیغی سالدیری، پ.ی.د-ی.پ.گ اوچون اولدوقجا ال وئریشلی بیر موحیط یاراتدی. تشکیلات، سوریهنین شمالیندا، بوتون تورکیه سرحدینی احاطه ساحهسی اؤز حاکمیتی آلتینا آلاجاق شکیلده حرکته کئچدی. آمریکانین پ.ک.ک-نی ترور تشکیلاتی اولاراق گؤرمهسینه باخمایاراق پ.ی.د-نین فرقلی قیمتلندیرمهسی، پ.ی.د-نین جسارتینی آرتیرمیشدیر. تشکیلات، تورکیهنین اعتراضینا باخمایاراق موخالیفلرین الینده اولان مناگ هاوا پایگاهینی و تل ریفات قصبهسینی اله کئچیرمیش و اعزاز اولدوقجا یاخینلاشمیشدیر. مناگ مرکزیندن چیخماغا یاناشماماسی، تورکیهنین اوبوس توپلارییلا سوریهدکی پ.ی.د-ی.پ.گ هدفلرینی وورماسینا سبب اولموشدور.

تورک مسئوللارین تنقیدلرینه، "پیونو آرخاسینداکی گوج" اولاراق رفرانسین بؤیوک اؤلچوده روسیایا ایستیقامتلی اولدوغو قطعیدیر. اسد رژیمینین قورودان ایرلیلییشینی هاوادان دستکلمک ادعاسییلا، حلب اطرافینداکی موخالیف گوجلره قارشی سالدیریا کئچن روسیا، مکتب و خستهخانا کیمی سیویل هدفلرله نیظامی هدفلر آراسیندا آیری-سئچکیلیک گؤزتممیشدیر. لاکین اسد رژیمینین آیاقدا قالماسی اوچون سون دؤرد آیدا 22 خستهخانا و 27 مکتبی بومبالایان، یوزلرله سیویل اؤلدورن روسیا، پ.ی.د-یه ایستیقامتلی اؤنلییجی تشببوسوندن اؤتری تورکیهنی گوونلیک شوراسینا شیکایت ائتمیشدیر. تورک حکومتینین گؤزونده ایسه، روسیا، پ.ی.د-نین بیر پیادا اولاراق ایستیفاده ائدن گوجون اؤزودور.

سیویللرین وورولماسی و رژیمه دستک وئریلمهسینین یانیندا، تورکیه باخیمیندان قبول ائدیله بیلمهیهجک بیر دیگر وضعیت ده عربلرین و تورکمنلرین ائولرینی ترک ائتمهیه زورلانمالاریدیر. پ.ی.د-نین دؤورهیه مینمهسیندن نتیجهسینده بؤلگهدکی اتنیک یاپینی دییشدیرهجک شکیلده مینلرله اینسان کؤچه مجبور ائدیلمیشدیر. ایشین گئرچگی، روسیانین عملیاتلاریندا داعش نادیر اولاراق اصل هدف اولموشدور.

روسیا بو سالدیریلاریندا داها چوخ تورکیهدن حلبه دوغرو گئدن موخالیفلرین فایدالاندیغی دهلیزی باغلاماق دوشونجهسیله حرکت ائتمیشدیر. ی.پ.گ ده هم روسیانین عمومی پلانینا دستک اولماق هم ده اؤز لهینه قازاناملار الده ائتمک اوچون سالدیری ائتمیشدیر. بو وضعیت قارشیسیندا تورکیه ایکی یولا مراجعت ائتمیشدیر. بیرینجیسی، آمریکانی، پ.ی.د-نین دستکلمکله تورکیهیه ضرر وئردیگینه راضی ائتمهیه چالیشمیشدیر. ایکینجی اولاراق دا، پ.ی.د-نین داها چوخ ایرهلیلمهسینی قارشیسینی آلماق اوچون نیظامی تدبیرلره مراجعت ائتمیشدیر.

آنجاق آمریکانین پ.ی.د بارهسینده تورکیه ایله عینی اورتاق مخرجده اولماسی و بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتینین گوونلیک کونسئیییندن مجبوری اولماسا دا یئکدیللیکله تورکیه علیهینه بیر قرار چیخماسی، سیاسی باخیمدان تورکیهنین داشیندیریجیلیق گوجونو منفی تأثیر ائتمیشدیر. نئجه کی بونون آردیندان دا آنکارادا تورکیهنین نیظامی پرسونلینه ایستیقامتلی بیر تروریست سالدیرینین اولماسی تورک حکومتینین اولدوقجا آغیر اعتراضینا یول آچمیشدیر.

ترور ایندیکی واختدا بین الخالق جمعیتین قارشی-قارشییا اولدوغو پروبلملر لیستهسینین ان باشیندا گلمکدهدیر. ترورا قارشی قرارلی بیر موباریزه، آنجاق بوتون خالقلارین اورتاق زمینده بیرلیکده حرکت ائتمهسی ایله مومکون اولا بیلر. عکس تقدیرده گئج و یا تئز، ترور بلاسیندان کیمسه قاچامایاجاقدیر. 35 ایلدیر تروردان چوخ چکمیش بیر اؤلکه و جمعیت اولاراق تورکیهنین بین الخالق جمعیتدن آردیجیل و قرارلی اولماسینی گؤزلمک حاقیدیر.