هفته‌نین آنالیزی/09
فرانسا: آرتیق سیاست اومید یولو دئییلسه؟
هفته‌نین آنالیزی" پروقرامی‌نین نوبتی بؤلومو ایله قارشینیزداییق. بو بؤلومده آنکارا ییلدیریم بایزید اونیورسیته سینین سیاسی معلومات‌لار فاکولته‌سی‌نین دئکانی پروفسور دوقتور قودرت بولبولون " آرتیق سیاست اومید یولو دئییلسه؟" آدلی آنالیتیک یازی‌سینی تقدیم ائدیریک.
باتی اؤلکه‌لرینده سیاسته اولان ماراق آزالماقدا داوام ائدیر. اننوی سیاسی پارتی لر، مرکزی ساغ و مرکزی سول یؤنوم‌لو یاناشما‌لار گئتدیکجه معناسینی ایتیریر. عرقچی پارتی لرین گوجو آرتیر. یئنی و کؤک‌سوز فورمالاشما‌لارا سئچکی‌لرده رغبت گؤستریله بیلیر. 2017-جی ایلده کئچیریلن سئچکی‌لرده ماکرون بیر پارتیسی اولما‌دان "یوروش" (En Marche) حرکاتی ایله اؤلکه‌نین پرزیدنتی سئچیلدی. آیدین اولور کی، فرانسیز سئچیجی‌لری‌نین یوروشو بونونلا دا محدود دئییل. "ساری جیلیقالیلار" حرکاتی ایله داوام ائدیر.
پروفسور قودرت بولبول بو هفتکی مقاله‌سینده فرانسا واسیطه‌سیله باتیلی اؤلکه‌لرده سیاسته گئتدیکجه آزالان ماراق و بونون یاراداجاغی مومکون اولان بحران‌لار، تهلوکه‌لر و تهدیدلره توخونا‌راق دییر: "آوروپادا سئچکی‌لرده ایشتیراک ائتمه نیسبتی سئچیجی‌لرین سیاسته ماراغی‌نین گئتدیکجه آزالدیغینی دقیق شکیلده اورتایا قویور. آوروپا پارلامئنتی سئچکی‌لرینده ایشتیراکچی نیسبتی 1979-جو ایلدن ایندیدک 65 فایزدن اورتا حسابلا 40 فایزه دوشوب. فرانسادا ایسه بو نیسبت بیر قدر داها آشاغیدا‌دیر.
فرانسا-داکی 2017-جی ایلدکی پرزیدنت سئچکی‌لرینده ایشتیراک ائتمه نیسبتی 65 فایز اولدو. بو نیسبت 1969-جو ایلدن بری‌دیر ان آشاغی سویه‌دیر. ایلک توردا "یوروش" حرکاتی‌نین لیدری امانوئل ماکرون سس‌لرین ساده‌جه 23 فایزینی قازاندی. رادیکال ساغچی میللی جبهه لیدری مارین لوپن ایسه ساده‌جه ایکی فایز آشاغی سسله 21 فایز سس ییغا‌راق ماکرون‌دان سونرا ایکینجی یئری توتدو. ایکینجی تورا قالان بو سیاسی خادیم‌لر آراسیندان ماکرون سئچکیده سئچیجی‌نین 66 فایزی‌نین سسینی گؤتوره‌رک پرئزیدئنت سئچیلدی. ایفرات ساغ یؤنوم‌لو لو پن سس نیسبتی ایسه 34 فایزده قالدی.
تورکیه-ده 2018-جی ایلدکی پرزیدنت سئچکی‌لرینده ایسه ایشتیراک ائدن‌لرین نیسبتی 87 فایزه چاتدی. تورکیه-ده سس نیسبت‌لری‌نین خیلی یوکسک اولماسی، کوتله‌لرین سیاسته، سیاسی پارتی‌لره اولان اومیدی‌نین گؤستریجی‌سی اولا‌راق دا گؤروله بیلر.
سیاستله ماراقلانماماغین سبب‌لری...
باتی دا سئچکی‌لرده ایشتیراک ائدن‌لرین نیسبتی‌نین آشاغی دوشمکده داوام ائتمه‌سی بعضی سیاسی علم آدام‌لاری‌نین فیکرینجه ریفاهین آرتماسی ایله ایضاح ائدیلیر. بو ایضاح معین نیسبتده موضوع یا آیدین‌لیق گتیریر. ریفاه سویه‌سیندکی ایفرات آرتیم سیاست‌دن گؤزلنتینی آزالداجاغی اوچون سیاسی ایشتیراکی دا آشاغی سالا بیلر. لاکین عمومی لیکده باتی لی اؤلکه‌لرده و خصوصی اولا‌راق ایسه فرانسا‌داکی وضعیت ریفاهین آرتماسی ایله ایضاح اولونا بیلمز. باتی لی اؤلکه‌لرین قلوباللاشما پروسه لریندن کیفایت سویه‌ده قازانج الده ائده بیلمدیک‌لرین‌دن قلوباللاشما علیهینه اوز توتدوق‌لاری، ایقتیصادیات‌لاری‌نین گئتدیکجه محدودلاشدیغی معلوم‌دور. عرقچی پارتی‌لرین سس نیسبتینی آرتیرماقدا داوام ائتمه‌سی، آرتان کوچه نوماییش‌لری بو وضعیتین ریفاهین آرتماسی ایله ایضاح ائدیله بیلمه‌یه‌جگی‌نین گؤستریجی‌سی‌دیر.
گئنیش کوتله‌لرین سئچیم‌لری‌نین ایلکین پلاندا توتولماماسی، دارالان ایقتیصادیاتا یؤنلدیلمیش حل یول‌لاری آختاریش‌لاری‌نین اومید وعد ائتمه‌مه‌سی، آرتان عرقچی لیک سببیله فرق‌لی اولانین حیات ساحه‌سی‌نین محدود اولماقدا داوام ائتمه‌سی، سیاسی‌لره ایستیقامت‌لی آرتان سوء-ایستیفاده حال‌لاری سیاسته رغبت گؤستریلمه‌مه‌سی‌نین سبب‌لرین‌دن‌دیر.
اساس پرینسیپ‌لرینی ایتیرن سیاست: اعدام هفته‌سینده مقدس ساییلان سیسی
داخیلی و خاریجی سیاست‌دکی اساس‌سیز، نیظام‌سیز و مسندسیز آچیقلاما‌لار دا شوبهه یوخ‌دور کی، سیاسته یؤنلدیلمیش یوخ اولان اومیدین سبب‌لری آراسیندا قبول ائدیله بیلر. خاریجی سیاست باخیمیندان آوروپا بیرلیگی و آوروپا بیرلیگینه عضو اؤلکه‌لر سیخ‌لیقلا باشقا اؤلکه‌لردکی دموکراسی کسیرلرین‌دن، اینسان حاق‌لاری پوزونتولاریندان بحث ائدیرلر. حالبوکی عینی اؤلکه‌لرین لیدرلری سیویل لردن 9 جاوانین هله حیات‌لاری‌نین باهاریندا ایکن اعدام ائدیلدیگی هفته میصرده قیامچی ژنرال سیسی‌نین ائو صاحیبلیگینده آوروپا بیرلیگی-عرب ذیروه ییغینجاغی کئچیرمک‌دن ایمتینا ائتمه‌دی‌لر. بو لیدرلردن ده سیسی یه یؤنلدیلمیش بیر تنقید اولمادی. بو وضعیتده آوروپا بیرلیگی و آوروپا بیرلگینه عضو اؤلکه‌لرین خاریجی سیاست‌دکی تنقیدلری‌نین ایناندیریجی اولماسیندان صحبت گئده بیلرمی؟ خاریجی سیاست باخیمیندان بئله سیاست‌لردن سئچیجی نئجه بیر پرینسیپ، اومید، اساس‌لی موضع گؤزله‌یه بیلر؟
فرانسا جهت‌دن نظر سالدیقدا ایسه، بیر طرف‌دن خاریجی دوشمانلیغی، ایسلامفوبیا و یهودی دوشمانلیغی سببیندن آزادلیق ساحه‌لری گئتدیکجه دارالدیقدا، دیگر طرف‌دن ده ان تمل ایفاده آزادلیغی‌نین بئله و یهودی دوشمانلیگغی نین ترکیب حیسه‌سینه داخیل ائدیلمه‌سی، سیونیزم تنقیدی‌نین جزالاندیریلماسی جهدلری آزادلیق ساحه‌لرینی داها دا محدود ائدیر".
آرتیق سیاست اومید یولو دئییلسه...
فرانسادا یئرلشمیش مرکزی ساغ و سول یؤنوم‌لو پارتی‌لرین معناسینی ایتیرمه‌سیله ماکرون اقتدارا گلدی. "ساری جیلیقالیلار" حرکاتی عینی عنعننی داوام ائتدیریر. ایندیدک 10-دان آرتیق اؤلوم، مین‌لرله یارا‌لی و حبس ائتمه حال‌لاری ایله داوام ائدن "ساری جیلیقالیلار"ین نوماییش‌لری‌نین آزالیب آزالمادیغی بو مقاله‌نین موضوع سو دئییل. بو آکسیا‌لارین بیر سیاسی حرکته چئوریلیب چئویریلمه یه جگی ده ائله‌جه. اما سیاستین سئچکی قوتوسوندا معین ائدیلمه‌سینه آزالان و کوچه حرکت‌لرینه آرتان ماراق اننوی سیاسی پارتی‌لرین چوخ جدی بیر معنا و اعتیماد بحرانی ایله قارشی-قارشییا اولدوغونو گؤستریر. خصوصیده فرانسا، عمومی لیکده ایسه آوروپا سیاستی بو باخیمدان جدی غیری -معین‌لیک و اعتیمادسیزلیق موحیطیله قارشی-قارشییا‌دیر. سیاسته اولان اعتیماد نیسبتی آزالماقدا داوام ائدیر. بو اعتیمادسیزلیق موحیطی آوروپانین گله جگی و آوروپا ایله بیرلیکده دونیانین گله جگی باخیمیندان جدی تهدیددیر. آوروپا سیاستی‌نین بحرانی اولا‌راق گؤروله بیله‌جک بو وضعیت آوروپانی جدی غیری-معین‌لیکله قارشی-قارشییا قویور.
عرقچی پارتی‌لرین آرتماقدا داوام ائدن سس‌لری و سئچکی قوتوسون‌دان کناردا آختاریش‌لار دموکراسی لرین گله جگی جهت‌دن ده جدی ریسک‌دیر. فرانسا نومونه‌سینده اولدوغو کیمی ایفرات ساغ یؤنوم‌لو پارتی‌لر ایکینجی تورا قالان پارتی‌لردن بیری اولا بیلر. سئچیجی ایکینجی توردا بو پارتی‌لره قارشی بیرلشه بیلیرلر. لاکین مرکزی ساغ و سول پارتی‌لرین سایی‌نین آزالماسی ایله عرقچی پارتی‌لرین قارشی‌سینی آلا بیله‌جک ایمکان‌لار ضعیفلییر. فرانسیز صلاحیت‌لی‌لر اگر سیاست‌لرین توپلوم لاری اوچون یئنی‌دن بیر معنا و اومید داشیماسینی ایستییرلرسه ایمپئریالیست عنعنه‌نین داوامی اولا‌راق دایمی اولا‌راق باشقا اؤلکه‌لری تنقید ائتمک‌دن، بو اؤلکه‌لری دقت مرکزینده ساخلاماق‌دان عاجیل ال چکیب اؤز تورپاق‌لاریندا باش وئرنلره قولاق آسما‌لی‌دیرلار. فرانسا توپلومو مشروع و قانونی گؤردوگو سیاست واسیطه‌سیله بیر دییشمه اومیدینی تامامیله ایتیرسه فرانسانی چوخ یاخشی بلد اولدوق‌لاری و قورور دویدوق‌لاری، چوخ اینسانین اؤلومونه سبب اولا بیله‌جک، حاضرداکی یاپی لاری یئرله-یئکسان ائده بیله‌جک اولان، قورخورام کی، یئنی بیر "آیدینلانما" پروسه سی گؤزلییر".
