"Tabiğıy afätlär problemanıñ nindi qurqınıç däräcägä citüen kürsätä"

Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan klimat üzgärü häm êkologiyä problemaları belän köräşneñ qayber däwlätlärgä genä öyep qaldırılmayaçağın, barlıq illärneñ dä cawaplılıqnı üz öslärenä alunıñ şart buluın belderde. Ul BMOnıñ biologik törlelek kileşüeneñ 15nçe konferenśiyäsenä videyullama cibärde. Ärdoğan anda keşelekneñ klimat üzgärü, êkologik hälakätlär, tirä-yün’ moxitneñ pıçranuı, su häm azıq-tölek qurqınıçsızlığı häm biologik törlelekneñ yuğaluı şikelle sınawlar êçendä buluın xäterlätte. Anıñ äytüençä, soñğı çorda dön’yanıñ törle poçmaqlarında bulğan häm citdi yuğaltularğa kitergän tabiğıy afätlär bu problemalarnıñ nindi qurqınıç däräcägä citüen kürsätä.

Ärdoğan bu wäzğıyät’neñ bäreleşlärgä säbäpçe buluın häm keşelärne migraśiyägä mäcbür itüen söyli: “Älbättä, kiläçägebezgä yoğıntı yasawçı bu yanawğa qarşı berençe adımnı yasarğa tiyeşlelär - klimat üzgärüenä kitergän problemalarnıñ kilep çığışı öçen tarixi cawaplılıq aluçılar. Tik klimat üzgärü häm êkologik problemalar belän köräş barı ayırım däwlätlärgä yöklänergä tiyeş tügel. İq’tisadi köçe, geografik urını, tarixi cawaplılığı nindi buluğa qaramastan, barlıq illärneñ bu êştä berdäm buluı şart”.

Ärdoğan Törkiyäneñ bay biologik törlelegen cirdä dä, suda da saqlaw öçen ciñnären sızğanıp êşkä kereşüen assızıqladı. İl öç törle klimat kuşağı häm öç biogeografiyä östendä urnaşqan. Ul urman, taw, dala, sazlıq, yar häm diñgez êkosistemalarına, alarnıñ törle forma häm kombinaśiyälärenä iyä. Dön’yadağı 8 üsemlek genı üzägeneñ 3se Törkiyädä kiseşä häm il meñnärçä üsemlekneñ kilep çıqqan urını.

İlbaşı Törkiyäneñ kiläse yıl 16nçı konferenśiyäne üzendä uzdıraçağın, 2022nçe-2024nçe yıllarda BMO biologik törlelek kileşüeneñ çor räislegen başqaraçağın, bu waqıtta il êçendä häm tışında biologik törlelekne saqlaw öçen kiräkle adımnarnıñ yasaluında äydäp baraçaqların äytte.