1915 yıl waqiğalarına qarağan urtaq belderge

TÖRKİYÄ PARLAMENTI TIŞQI EŞLÄR KOMİSSİYÄNEŇ  ĞADALÄT HÄM QALQINU PARTİYÄSE, CÖMHÜRİYÄT XALIQ PARTİYÄSE   HÄM MİLLİYÄTÇE PARTİYÄSENÄ ÄĞZALARI TARAFINNAN GERMANİYA FEDERAL PARLAMENTNIŇ 1915 YILNIŇ WAQIĞALAR MÄSÄLÄSENDÄ  BÄYÄLÄNÄÇÄK  QANUN QARARI PROYEKTI  BELÄN BÄYLE  ÇIĞARILĞAN URTAQ BELDERGE

Germaniya Federal Parlamentınıñ nigezsez ärmän “genotsid” däğwalarnı  xuplağan qanun qararı proyektnı 2016nçe yılnıñ 2 nçe iyun könendä tawışqa quyaçağın borçılıp  öyrandek. 1915nçe yıl waqığaları turında tarixı  faktlarnı yalğanlap kürsätkän häm xoquq belän turı kilmägän proyektnı qırıs räweştä ğayeplibez häm qabul itmibez.

101 yıl elek Berençe Dönya suğışınıñ bik şäxsi şartlarında yäşängän häm töreklär belän ärmännärneñ ike yaqlı bularaq küp xäsrätlärgä säbäp bulğan waqığalarnıñ taraflı, üzgärtep kürsätelgän häm törle subyektiv säyäsi sataşu belän bergä “genotsid” bularaq  täqdim  berqayçanda qabul itelmiyäçäk.

Şuşı waqığalarnıñ xäzerge köndä niçek säyäsilläşterelgänen häm faydalanılğannıñ  iñ naçar ürnäklärennän berse bulğan bu proyektnıñ Germaniyanıñ “maxsus tarixı cawaplılığına” östlänüe häm “uzğannıñ upqınnarınnan uzıp kitep tınıçlıq häm kileşü yullarnı ezläw mäsäläsendä töreklär häm ärmänlärne xuplaw” kebek kölkele  nigezlär belän añlatuwına isä berkemdä iğtibar itmiy.

Genotsid säyäsi maqsatlar belän faydalanu itelergä  mömkin bulaçaq ber fiker  tügel,  xalıqara xoquqta bilgeläwe açıq häm kisken räweştä bularaq yasalğan ber cinayät.

1915 nçe yıl däğwaları “genotsid” buluına wäkalätle sudnıñ qararınıñ bulmağanı kebek, bu mäsälädä ber nindiy kileşügä ireşelüennän süz itüeneñ dä mömkin bulmawın, Awrupa Keşe Xoquqları sudınıñ 2015nçe yılnıñ 15nçe oktyabr könne Perinçek/Şveytsariya Däğwası qararı belän da bilgelängän.

Xalıqara xoquq häm Awrupa xoquq sud täcribäsenä qaramastan Federal Parlamentnıñ 1915nçe yıl däğwaları belän bäxässez ber räsmi qaraş barlıqqa kiterep monı nigezländerergä tırışılğanın, wäkil itkän nemets xalqınıñ qarşısında soraw alınacağına ışanabız.

Proyekttağı “Çığışı belän törek bulğan watandaşlarıbıznıñ ahäñenä öleş kertäçäk” säbäbe belän Germaniyadağı 3 millionlık törek cämğiyäteneñ üz minlegenen bu şäkildä faydalanırğa tırışıluwın añaltıp bulmıy. Bu xaqsız häm xoquqsız köyläw töreklärlär belän nemetslarnı tarqatu täsiren barlıqqa kiteräçäk.

Xäzerge noqtada Törkiyä  belän Germaniyanıñ duslıq  häm berlektäşlek mönäsäbätlärenä  zıyan kiteräçäge şiklänüebezneñ mondıy proyektnıñ Federal Parlamentta raslanmayaçağı-aqılnıñ qazanğanın kürsätkeçe bulaçaq.