Urta Aziya-AQŞ Däwlät başlıqları sammitı

AQŞ Prezidentı Djo Baydennıñ qabul itüendä ütkärelgän yuğarı däräcäle oçraşuda Qazaqstan Däwlät başlığı Qasıym Cumart Toqayıv, Qırğızstan İlbaşı Sadır Caparov, Üzbäkstan Däwlät başlığı Şäwkät Mirziyayıv, Tacikstan İlbaşı İmamğali Räxman häm Törekmänstan prezidentı Särdar Bärdimöxämmädov qatnaştı.

Liderlar berençe tapqır oyıştırılğan sammitta "С5+1" dialogı qısalarında iq’tisad, ênergetika häm iminlek ölkälärendä Urta Aziyanıñ suverenlığın, däwam (дәвам) itüçänlegen häm mullığın tağın da nığıtuğa yünältelgän urtaq êşçänlek mäs’älälären tikşerde.

Yuğarı däräcäle oçraşuda strategik urtaqlıq, säyäsi dialog, säwdä, iq’tisad, kapital salu häm humanitar xezmättäşlekneñ tağın da üsterelüenä yünältelgän perspektivalar belän Awraziyada tınıçlıqnı häm totrıqlılıqnı saqlaw mäs’äläläre centekläp qaraldı.

8 yıl êlek tışqı êşlär ministrları däräcäsendä Sämärqandta oyıştırılğan "С5+1" formatınıñ däwlät başlıqları däräcäsenä citkerelüe häm Urta Aziya illäre belän Amerika Quşma Ştatları arasında här ölkädä açıq häm konstruktiv dialog häm êffektiv xezmättäşlekneñ üsterelüe öçen möhim platformağa äylänüe iskärtelep uzıldı.

Liderlar Urta Aziya illäre belän Amerika Quşma Ştatları arasındağı iq’tisadi xezmättäşlek belän bergä iminlek problemaları, şul isäptän kiber iminlek, terrorçılıq, köç qullanuçı êkstremizm, qanunsız migraśiya (миграция) häm narkotiklar äyläneşe (äf’yün säwdäse) problemalarınıñ xäl itelüendä xezmättäşlekneñ nığıtıluı mäs’äläläre söyläşelde.

Yuğarı däräcäle oçraşuda çığış yasawçı Toqayıv Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ Urta Aziyadağı häm Äfğanstandağı regional’ däwam (дәвам) itelerlek üseş maqsatları üzägeneñ Almatıda tözelüe mäs’äläsendä AQŞnıñ yaqlawına ışanuların belderde.

Mirziyayıv isä säwdä häm kapital salu êşçänlegeneñ nığıtıluı, proyıkt xezmättäşlegeneñ urnaştırıluı, töbäktäge transport koridorlarınıñ üsterelüe, keşe xoquqlarınıñ täêmin itelüe, mäğarif programmalarınıñ cäyılderelüe, Äfğanstandağı wazğıyätneñ tınıç çişeleşenä yärdäm itelüe mäs’älälärenä iğ’tibarnı yünältte.

Caparov ta, sammitnıñ ike yaqlı añlayışnı häm ışanıçnı köçäytü, iminlekne häm totrıqlılıqnı urnaştıru, säwdä häm iq’tisad xezmättäşlegen kiñäytü öçen yaraşlı şartlarnı tudırunı maqsat itüeneñ zarurlığına basım yasap: "Amerika Quşma Ştatları belän xezmättäşlek, şul isäptän "С5+1" formatı ta Qırğızstan tışqı säyäsäteneñ möhim ölkälärennän berse”, - dip äytte.

Räxman ise artqan awırlıqlar häm yanawlar, terrorçılıq häm êkstremizmğa qarşı köräş, narkotiklar äyläneşe (äf’yün säwdäse), regional’ iminlekneñ täêmin itelüe, Äfğanstandağı säyäsi wazğıyät häm Tacikstannıñ Äfğanstan belän çik buyın saqlaw mäs’älälärenä tuqtalıp uzıp, bu barışta xalıqara yärdämneñ häm xezmättäşlekneñ möhimlegenä basım yasadı.

Cıyılış axırında Urta Aziya illäre belän AQŞ arasında ike yaqlı añlayışnıñ arttırıluı häm konstruktiv urtaqlıqnıñ kiñäytelüe mäs’äläsendä kileşügä ireşelde.