"Biş ilneñ äytkännärenä dönyanı duçar itä almıysız”

New-Yorkta 71nçe tapqır cıyılğan Berläşkän Millätlär Oyışması ğomum şurasına (general’ assambleyasına) möräcäğät itüçe Törkiyä İlbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan, tınıçlıqnı urnaştıru häm saqlaw êşçänlegeneñ tağın aktiv torışqa äyländerelüe öçen Berläşkän Millätlär Oyışmasında reforma ütkärü zarurlığın xäterlätep: “Bez “Dönya biştän zurraq” çınbarlığın här forsatta xalıqara cämäğätçelekkä xäterlätäbez”, - dip bäyäläw yasadı.

BMO İminlek şurası tözelgän däwer belän bügenge şartlarnıñ ber ük bulmawına basım yasawçı Ärdoğan: "Biş ilneñ äytkännärenä dönyanı duçar itä almıysız”, - dip äytte.

21nçe ğasırnıñ berençe çiregendä adäm balasınıñ belem, texnologiya, iqtisadi üseş häm sälamätlek saqlaw şartlarınıñ tarixnıñ iñ yuğarı çorın yäşäwenä işaräläwçe İlbaşı Ärdoğan fäqät bu yaqtı küreneşneñ oyatqa qaldıruçı qaranğı yağına iğtibarnı yünältte.

Süriyädä, Ğiraqta, terrorçılıq häm suğış xökem sörgän şaqtıy ildä yözmeñnärçä bala, xatın-qız, yäşlär häm olı yäştägelärneñ üterelergä däwam itelüenä basım yasawçı Ärdoğan ülem häm zolımnan qaçqan qaçaqlarnıñ Awrupa şähärlärendä tübänsetüçe möğamälälärgä duçar buluın belderde.

Bügen terror oyışmalarınıñ küp törle ısullarğa möräcäğät itä aluın assızıqlawçı İlbaşı Ärdoğan Törkiyäneñ 15nçe iyül’ tönendä “Fätullahçı” (FETÖ/PDY) terror oyışması/parallel däwlät qorılışı başlatqan xain tüntäreleş kereşüenä duçar buluın xäterlätte.

Ärdoğan: “Bu tüntäreleş kereşüe millätebezneñ demokratiyasın, xökümäten, iregen, kiläçägen häm konstituśion tärtiben batırlarça saqlap qaluı belän yuqqa çığarıldı. Bu cähättän millätem belän ğorurlanam”, - dip äytte.

Törkiyädäge tüntäreleş kereşüeneñ ber ük waqıtta dönya demokratiyäsenä qarşı yasaluına da basım yasawçı Ärdoğan: "Millätebez ul tönne tüntäreleş häwäslelärenä tarixi sabaq birgän bulsa, demokratiyağa ışanğan böten xalıqlar öçen dä ilham çığanağı buldı. Bu yaña buın terror oyışması barı tik Törkiyä öçen genä tügel, barlığın kürsätkän 170 ilneñ bötenese öçen dä milli iminlek yanawı bulıp tora”, - dip belderde.

Böten illärne üz iminlekläre öçen “FETÖ”ğa qarşı kiräkle çaralarnı tiz räweştä kürergä çaqıruçı İlbaşı: ““FETÖ” belän bu êtapta köräş alıp barmasağız, irtägä bik soñ bulırğa mömkin. Bu forsattan çığıp şuşı oyışmanıñ häm oyışmağa bäyle keşelär qullanğan “törek”, “Törkiyä” kebek äytemnärneñ hiç ilebez belän bäyläneşeneñ bulmawın da äytep uzarğa telim”, - dip assızıqladı.

Süriyädä yäşängän humanitar krizisqa 6 yıl bulaçağına iğtibarnı yünältüçe Ärdoğan Törkiyäneñ watannarın taşlap kitärgä mäcbür bulğan süriyälelärne qunaq itärgä däwam itäçägen assızıqlap äytep uzdı.

Törkiyäneñ ildäge süriyälelär öçen xäzergä çaqlı sarıf itkän aqçanıñ 25 milliard dollar buluın belderüçe Ärdoğan Awrupa Berlegeneñ häm Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ matdi çığanaq täêmin itü wäğdälären ütämäwlärenä basım yasadı.

Süriyäle qaçaqlarnı üzlärenä yünälgän möhim yanaw kebek abaylawçı böten Awrupa liderlarına da möräcäğät itüçe İlbaşı Ärdoğan: “Çäneçkele çıbıqlarnıñ, biyek divarlarnıñ artında xozur êzläw – faydasız ber tırışu. Süriyäle qaçaqlarnıñ mäğarif, êş häm toraq problemalarına tiz räweştä çişeleş taba almağan oçraqta tärtipsez küçenüne (migraśiyanı), sośial’ mäs’älälärne häm iminlek riskların beterep bulmayaçaq. Problemanıñ çığanağı bulğan Süriyädäge bäreleşlär, terrorçılıq, zolım şartlarınıñ beterelüe häm säyäsi çişeleş barışınıñ tormışqa aşırıluı öçen artıq waqıt yuğalta almıybız”, - dip äytte.

Törek qorallı köçläreneñ Süriyädä 24nçe avgustta başlatqan “Färat qalqanı” xäräkätenä dä tuqtalıp uzuçı Ärdoğan:

"Süriyä oppoziśiyasına kürsätkän yaqlaw belän başlanğan “Färat qalqanı” xäräkäte ömetsezlek xakim bulğan töbäktä totrıqlılıq, xozur häm tigezlekneñ yañadan urnaştırıluı cähätennän kritik ähämiyätkä iyä. “PKK” häm “PYD” terror oyışmalarınıñ östenlegeneñ “DEAŞ” belän köräş bulmawı – şuşı operaśiya belän bergä anıq räweştä bilgele buldı”, - dip äytte.

Törkiyäneñ ozaq waqıttan birle Süriyä çige buyında imin töbäk buldıru çaqıruın yasawına basım yasawçı Ärdoğan “Färat qalqanı” xäräkäte maqsatınıñ şuşı imin töbäkne ğamäli bularaq tormışqa aşıru buluın belderde.