Tatarstan xäbärläre 49/2023
Tatarstandağı häm tatar dönyasındağı qayber waqıyğalarğa qısqaça küzätü
Tatarstan aylıq urtaça xezmät xaqı külämendä İdel buyı federal’ okrugında äydäp bara
Tatarstanda 2023 nçe yılnıñ ğıynwarınnan mayına qadär urtaça xezmät xaqı uzğan yılnıñ şul çorı belän çağıştırğanda 16,4%qa artqan. Respublikada ul 57 meñ 490 sum täşkil itä. Bu – İdel buyı federal’ okrugında iñ yuğarı kürsätkeç. “Rosstat”nıñ “Rusiyäneñ sośial’ (социаль)-iqtisadi xäle” isemle xisabında şundıy sannar kiterelä.
Ägär tağın da qısqaraq waqıtnı alsaq, bıyılnıñ mayında urtaça xezmät xaqı 62 meñ 813 sum täşil itkän. Bu monnan ber yıl êlekkege kürsätkeçtän 19%qa, ä 2023 nçe yılnıñ aprel’ ayı belän çağıştırğanda 6,5%qa artığraq.
2023 nçe yılda Tatarstanda söt citeşterü küläme 8,6%qa artqan
2023 nçe yılnıñ berençe yartıyıllığında Tatarstanda söt citeşterü küläme 8,6%qa artqan. İdel buyı federal’ okrugı töbäkläre arasında respublika bu kürsätkeçtä Mari İldan (Марий Элдан) ğına qalışa.
Xisap çorında Tatarstan xucalıqları barlığı 1075,7 meñ tonna söt citeştergän. Şulay uq respublikada yomırqa (йомырка) citeşterü 3,8%qa artqan. İt citeşterü 1 %qa kimegän häm 233 meñ 200 tonna täşkil itkän.
Tatarstanda urman yanında yanğınnar öç tapqır artqan
Anomal’ êsselek häm ozaqqa suzılğan qorılıq arqasında bıyıl Tatarstanda urman fondı belän çiktäş territoriyälärdä, uzğan yılnıñ şul uq çorı belän çağıştırğanda, yanğınnar öç tapqır artqan.
“Tatarstanda ğadi bulmağan urman yanğınnarı şartları saqlana. Yıl (Ел) başınnan respublikada 985 termik noqta häm urman fondı belän çiktäş territoriyälärdä 830 yanğın oçrağı terkälgän. Uzğan yıl belän çağıştırğanda ayırma bik zur”,- dip belderä Tatarstan urman xucalığı ministrı Rawil Kuzyurov.
Uzğan yıl respublikada urman yanğınnarı ğomumän bulmağan, ä soñğı waqıtta 2021 nçe yılda yanğınnar küp buluı terkälgän. Ul waqıtta Tatarstanda 210 gektar ğomumi mäydanda 19 urman yanğını bulğan häm alar barısı da waqıtında sünderelgän.
Qazanda çit illärdän kilgän 39,2 meñ keşe yäşi
Xäzer Qazanda çit illärdän kilgän 39 meñ 200 keşe zakonlı nigezdä yäşi. Uzğan altı ayda Qazanda yäşäwgä 1 meñ 900 çit il grajdanı röxsät alğan, ä 17 meñ 500 keşe Tatarstan Respublikası başqalası territoriyäsendä xezmät êşçänlegen alıp bara.
Çit illärneñ tağın 981 grajdanı waqıtlıça yäşäwgä röxsät alğan, çit ildän kilgän 26 meñ 400 keşeneñ Tatarstanda yäşäw waqıtı ozaytılğan.
23-25 nçe avgustta Mäskäwdä Tatarstan mädäniyäte könnäre uzaçaq
Mäskäwdä Tatarstan mädäniyäte könnären bilgeläp ütäçäklär. Bäyräm çaraları 23-25 nçe avgustta uza.
Tantananıñ berençe könendä başqalada yäşäwçe tatarlar häm telägän härkem böyek tatar şağıyre Ğabdulla Tuqay häykälenä çäçäklär quya ala. Şul uq könne Mäskäwneñ Tatar mädäniyäte üzägendä Tatarstannıñ talantlı şağıyr’läre häm yazuçıları belän oçraşu uzaçaq. Kiçen Kino yortında (йортындa) Mädäniyät könnäre programmasınıñ räsmi açılışı bula.
24 nçe avgustta Tatarstan sänğat’ ostaları qatnaşındağı tantanalı kiçä bula. Ul Mäskäwneñ Muzıka (йортындa) yortında uza.
25 nçe avgustta Sovetlar Soyuzı Geroyı, şağıyr’ Musa Cälil häykälenä çäçäklär salu tantanası bula. Bıyıl tatar şağıyre häm anıñ köräştäşläreneñ cäzalap üterelüenä 79 yıl tula.
Tel belgeçe Dilärä Tumaşevanıñ qızı professor Läysän Abdulxakova belän xuşlaştılar
4 nçe avgustta Qazan federal’ universitetnıñ Fizika institutı binasında Altay krayında yul-transport hälakätendä hälaq bulğan filologiya fännäre doktorı, professor Läysän Abdulxakova belän xuşlaştılar. Ul - Qazan universitetınıñ filolgiya fakul’tetınıñ êlekkege dekanı, professor Dilärä Tumaşevanıñ qızı, iq’tisad fakul’tetınıñ êlekkege dośentı Aydar Tumaşevnıñ apası.
31 nçe iyül’dä Altay Respublikasınıñ Çemal rayonında trassada 20 turist, şul isäptän 2 bala bulğan Mersedes-Benz mikroavtobusı belän HINO Ranger assenizator avtomobile bäreleşte. Yul-transport hälakätendä mikroavtobus passajirı Läysän Abdulxakova hälaq buldı. Ul ire Röstäm Abdulxakov belän yal itärgä kilgän bulğan. İsän bulsa, 25 nçe sentyabr’dä Läysän Abdulxakovağa 69 yäş’ tulır ide. Ğalimä Läysän Abdulxakova äti-änise qabere yanında -Yaña Tatar bistäse ziratında cirlände.
33 nçe Tatar yäş’läre könnären ütkärü waqıtı bilgele
33 nçe Tatar yäş’läre könnäre Borovoye Matyuşinodağı “İdel” yäş’lär üzägendä 13-17 nçe sentyabr’dä uzaçaq. “Forumda barısı 150 keşe qatnaşır dip kötäbez. Programmalarnı äzerlibez. Başqa yıllar belän çağıştırğanda programmada zur taypılışlar bulmas dip uylıym. Yaña çaralar häm yaña ostazlar bulırğa mömkin”, - dip belderä “İdel” yäş’lär üzäge citäkçese Nailä Galiyıva.
Yazmada “Tatar-inform” xäbär agentlığı yazmaları qullanıldı.
