Nogayşa 48/2023: BİR YOLAVŞIDIN KÖRGENLERİ (2)

Nav dünyada är bîrevimiz,  -  Bu dünyada her birimiz,

Quday’ımızdı bilsek dep  -  Allah’ımızı bilsek diye

Yolga tüsken yolavşımız...  -  Yola düşen yolcularız...

Tögerekke qaraganda,  -  Etrafa baktığımızda,

Är bîr zat Rabb’ımızdı  -  Her bir şey Rabb’imizi

Tanıtqan em bildirgen.  -  Tanıtıyor ve bildiriyor.

Sosı dünya eline   -  Şu dünya memleketine

Kelgen är bîr yolavşı,  -  Gelen her bir yolcu,

Közin aşıp qarasa,  -  Gözünü açıp baksa,

Neşe ikmetler tapqan...  -  Nice hikmetler bulur...

Är bîr zattı oylasa,  - Her bir şeyi tefekkür etse,

Bîr iyyesi bolganın,   -  Bir sahibi olduğunu,

Küşi soñsuz Quday’dıñ  -  Gücü sonsuz Allah’ın

Bärisini yasaganın,  -  Hepsini inşa ettiğini,

Köziminen körgendey, -  Gözüyle gördüğü gibi,

Esimen em añlagan...  -  Aklıyla da anlar...

Savlay sosı maqluqlardıñ  -  Bütün şu varlıkların

Är bîrevi, alimen  -  Her biri, haliyle

Yasavşısın tanıtqan...  -  Yaratıcısını tanıtıyor...

Sosınlardıñ bîr kesegi,  -  Onların bir kısmı,

Şöller, togaylar bolgan...  -  Çöller, çayır ve ovalardır...

Bärisinin astı üstü,  -  Hepsinin altı ve üstü,

Mınlagan mane tolgan. -  Binlerce mana ile doludur.

Şöllerde em togaylarda,   -  Çöllerde ve otlaklarda,

Neşe bek köp nimetti,   -  Nice pek çok nimeti,

Allah bizlerge salgan...  -  Allah bizler için koymuş...

Togaylarda bolgandı   - Otlaklarda çayırlarda olanları

Är birevimiz bilemiz.  -  Her birimiz biliyoruz.

Sosınlarda Quday’ımız,  -  Onlarda Rabb’imiz,

Neşe nimet bitirgen.  -  Nice nimetleri yetiştirmiş.

Şöller tagı tap rahmet!  -  Çöller dahi tam rahmet!

Astı tolu maden em nept...  -  Altı maden ve petrolle dolu...

Quday’ımız rahmetimen  -   Rabb’imiz rahmetiyle

Sanasız nimetlerdi,  -  Sayısız nimetleri,

Ya yerdiñ üstine,  - Ya yerin üstüne,

Ya de astına salgan!  -  Ya da altına koymuş!

Şöller özözünden bolmay  -  Çöller kendiliğinden oluşmadan

Haq emrimen tozıgan! -  Hak emriyle tozlaşmış!

Şöldi süytüp qılgan Allah,  -  Çölü öyle yaratan Allah,

Şölde bolganlardı em  -  Çölde olanları da

Özi tilep yaratqan...  - Kendi iradesiyle yaratmış...

Nav manege şöllerde  -  Bu manaya çöllerde

Yaratılgan maqluqlar,  -  Yaratılan varlıklar,

Yahşı misaller bolgan...  -  Güzel misaller olmakta...

Sosınlardın bîrevi   -  Onlardan birisi,

Mübarek tüye bolgan... -  Mübarek devedir...

Tüyediñ ayagını   -  Devenin ayağını

Barabarşa oylasaq,   -  Beraberce düşünsek,

Qaydey hikmetpen yaratılgan!  -  Nasıl bir hikmetle yaratılmış!

Ayagınıñ kebimen  -  Ayağının şekliyle

Qumda kömülmey yürgen.  -  Kumda gömülmeden yürüyor.

Em qalın terisimen  -  Hem kalın derisiyle

Şuvaq bek köp bolsa tagı,  -  Sıcak pek çok olsa da,

Küymey yengil yüralgan!  -  Yanmadan kolayca yürüyebiliyor!

Közine em ziyada   -  Gözüne hem fazladan

Basqa perde salıngan! -  Başka bir perde daha konulmuş! 

Közindeki sosı perde,  -  Gözündeki o perde,

Quyunlarda közini,  -  Kum fırtınalarında gözünü,

Bek sıkı qorşalagan...   -  Pek sıkı şekilde koruyor...

Em aşaganı tegenekke   -  Hem yediği dikene

Erni tiyisli bolgan!  -  Dudağı uygun olarak yaratılmış!

Üstü yarık ernimen  -  Üstü yarık dudağıyla

Avzına zarar bermey  -  Ağzına zarar vermeden

Tegenekti aşagan!  -  Dikeni yiyor!

Tüyede basqa mucize,   -  Devede başka bir mucize,

Şölde suv az bolganga,  -  Çölde su az olduğu için,

Bîr demede işken suvı,  -  Bir defada içtiği suyu,

Eki aygaşem yetken!   -  İki aya kadar yetiyor!

So mübarek tüyediñ  -  Şu mübarek devenin

İyin betine Allah,  -  Sırt kısmına Allah,

Munşa suvdı alıyaq   -  Bunca suyu alacak

Tiyisli bîr müşe salgan!  -  Uygun bir organ koymuş!

Ne şöl ne basqaları,  -  Ne çöl, ne başkaları,

Öz özünden bolmagan...  -  Kendiliğinden olmamıştır...

Şöl öz özünden bolgan bolsa,  -  Çöl kendiliğinden olmuş olsa,

Tüye qaytip süytüp bolgan?  -  Deve nasıl öyle olmuş?

Şöldi yaratqan kim bolsa,   -  Çölü yaratan kim ise,

Tüyedi em ol yaratqan...   -  Deveyi yaratan da odur...

Tüye şölge tiyisli;  -  Deve çöle uygun;

Şöl tüyege tiyisli...  -  Çöl deveye uygun...

Demek yaratuvşıları,   -  Demek yaratıcıları,

Bîr bolgan, aynı bolgan!  -  Birdir, aynıdır!

Sosı şöller baresinde   -  Şu çöller hakkında

Üyken bîr mucize em:  -  Büyük bir mucize daha:

Keñ şöller bolmayberse,   -  Geniş çöller olmayıverse,

Yavın yavmıyaq eken!  -  Yağmur yağmıyacakmış!

Nav aqıyqattı eger   - Şu hakikatı eğer

Alimlerden esitpesek,  -  Bilim adamlarından işitmesek,

İnanuv qıyın bolgan!  - İnanmakta zorlanırız!

Qaytip bolar eken, desen;  -  Nasıl oluyormuş, desen;

Yeller esip şöllerdi  -  Rüzgar esip çölleri

Tozutqan soñ sosı tozlar,  -  Tozuttuktan sonra o tozlar,

Kökke savrulup şıqqan.  -  Göğe savrulup çıkıyor.

Dünyadıñ är yagına   -  Dünyanın her tarafına

Uşup ketken nav tozlardıñ  -  Uçup giden bu tozların

Är denesi yavınga,   -  Her tanesi yağmura,

Bîrer urlıq bolar eken!  -  Birer çekirdek tohum oluyormuş!

Buluttaqı rutubet,  -  Buluttaki nem,

So zerrediñ üstinde  -  O toz zerresinin üstünde

Birigip tamşıq bolgan!  - Birikerek damla oluyormuş!

Sosı zerre bolmasa,  -   O toz zerresi olmasa,

Tamşık bolmayak eken!  -  Damla oluşmuyormuş!

Oylapturgan är adem,  - Düşünen her insan,

Nav manege hayran qalgan!..- Bu manaya hayran kalıyor!

Şöller, togay baresinde  -  Çöller, çayırlar hakkında

Bilingendiñ bîr kesegi,  -  Bilinenlerin bir kısmı,

Yogarda aytılganlar bolgan... -  Yukarıda söylenenlerdir...

Bilmegenimiz neşe  -  Bilmediğimiz nice

İkmet em paydalardı,  -  Hikmet ve faydaları,

Alimlerge sorasaq,  -  Alimlere sorsak,

Quday’ımızdıñ küşine,   -  Rabb’imizin kudretine,

Tagı em bilimine,   -  Ve de ilmine dair

Köp belgilev aytarlar... -  Çok deliller söyleyeceklerdir...

Quday nasip berse bizge,  -  Allah nasip etse bize,

Yolumuzdıñ üstindeki  -  Yolumuzun üstündeki

Basqa belgilevlerdi em  -  Başka delilleri de

Köralarmız inşallah...  -  Görürüz inşallah...

Savlıqpan qalıñız!  -  Sağlıcakla kalınız!

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

Nogayşa 47/2023: BİR YOLAVŞIDIN KÖRGENLERİ (1) | TRT Tatarça

 

Nogayşa 46/2023: DARİ | TRT Tatarça