Çi badämneñ (mindal') faydaları

“Sälamät bulıyq” tapşıru tezmäbezneñ bu bülemendä çi badämneñ (mindal’) sälamätlekkä faydası” turında süz baraçaq.

1.Çi badäm naçar xolesterin belän köräşä.

Qanda naçar xolesterin (LDL) däräcäseneñ yuğarı buluı yöräk-qan tamırları yanawı belän bäyle. Här könne yaqınça 20 danä çi badäm aşaw anı sizelerlek töşerä, bu isä awırtu mömkinlegen dä kimetä. Şul uq waqıtta ul yaxşı xolesterinnı arttıra.  

2.Vitaminnarğa bay

100 gramm çi badämdä yaqınça 20 gramm protein bar. Andağı kaliy, ka’śiy häm timer köndälek ixtiyacnıñ ähämiyätle külämen qanäğat’länderä. Badämdä A häm C vitaminı kürsätkeçläre dä yuğarı. E vitaminı isä antioksidant üzençälege yärdämendä irekle radikallar belän suğışıp tirene saqlıy.

100 gramm badämdä yaqınça 5 ng/mL (nanogramm/millilitr) timer bar häm bu köndälek ixtiyacıbıznıñ ähämiyätle öleşen qaplıy.

Älege çikläwektäge fosfor isä söyäk formalaşuın häm anıñ tözälüen täêmin itä. Şuña kürä awırlı xatın-qızlar häm üseş çorındağı keşelärgä çi badäm aşaw kiñäş itelä.

3.Konśentraśiyäne arttıra

Daimi räweştä här könne ber uç badäm aşaw baş miye sälamätlege öçen bik faydalı. Ul, xätta, Al’śgeymernı buldırmasqa yärdäm itä ala. Ber ük waqıtta badäm gäwdägä ênergiyä birep arığanlıqnı beterä.

Badäm nerv sistemasınıñ sälamät qaluına bulışıp baş miyeneñ tağın da diqqat’le êşläwen täêmin itä, xäterne yaxşırta.  

4.Tire öçen faydalı.

Badäm mayı bik köçle dımlandıru üzençälegenä iyä.

5.Üt quığı sälamätlege öçen faydalı

Çi badäm üt quığında taş barlıqqa kilü yanawın kimetä. Monnan tış, andağı cepsellär aşqaynatu sistemasın tağın da yaxşı êşlätep üt quığına turı kilüçe yökne äzäytä.

6.Çäçneñ sälamätlegenä yärdäm itä

Çi badämdäge E vitaminı häm Omega-3 may kislotası çäçlär öçen dä ähämiyätle. Ul çäçne qorılıqtan saqlıy, töplären tuqlandıra häm tağın da sawlıqlı räweştä üsüenä bulışa. Çi badäm ber ük waqıtta çäçlärneñ tağın da yaltırap toruın täêmin itä.  

7.Böyerne nığıta

Çi badäm böyerdä qom häm taş barlıqqa kilüne buldırmasqa yärdäm itä.

8.Cepsellärgä bay buluı belän êçäkleklärne xäräkätländerä

Çi badämdä uglevodlar az, may häm cepsellär küp bulu säbäple tuq totu üzençälegenä iyä. Östäwenä, badämdäge uglevodlarnıñ ähämiyätle öleşe cepselle. Alarnı señderü prośessı ozaq barğanğa kürä şaqtıy waqıt tuq torırğa yärdäm itä.  Şul uq waqıtta aşqaynatu sistemasınıñ tağın da sälamät êşläwenä yärdäm itä häm êç qatu qurqınıçın kimetä. Çi badäm êçäklärgä su tarta häm anıñ xäräkätlelegen arttıra. Ä mayları häm cepselläre arqasında êç qatunı buldırmıy.

9.Tuq totıp qandağı şikär däräcäsen köyli

Tuq totu üzençälegennän tış, bigräk tä, ciläk-cimeş şikelle uglevodqa bay rizıqlar yanında badäm aşaw qandağı şikärneñ kisäk sikerüen çikli. Şuna kürä anı diabet belän awırtuçılar da aşıy ala.

Badämdäge magniy metabolizm prośesslarına turıdan-turı täêsir itä. Şularnıñ berse - qandağı şikärne köyläw. Tikşerenülär kürsätkänçä, diabet awıruı bulğan keşelärneñ 40%ında magniy az. Şikär diabetınnan zarlanmasağız da kön sayın yaqınça 1 uç badäm aşasağız, insulinğa qarşılığığız töşär.  

10.Qan basımın köyli

Ütkärelgän tikşerenülär magniy citmägändä qan basımınıñ artuın kürsätä. Badämdäge älege êlement bu citeşmäwçänlekne tözätergä yärdäm itä.

11.Kal’śiy häm magniy belän söyäklärne nığıta

Söyäk sälamätlege öçen kal’śiy häm magniy ähämiyätle. Badäm kollagen sintezın tizäytüçe rizıqlardan berse. Bigräk tä, 20 yäş’lärneñ axırına yaqınlaşqanda tuqlanu programmağızğa älege çikläwekne östärgä kiräk. Ul söyäkläregezneñ tağın da sälamät buluın täêmin itär.

12.Aterosklerozdan saqlanırğa yärdäm itä

Badäm üzendäge E vitaminı belän arteriyalarnıñ sälamätlegendä ähmiyätle rol’ uynıy.  

13.Yaman şeşkä qarşı qullanıla

Badäm kilo kontrolendä yärdäm itüe, antioksidant häm cepselläre arqasında yaman şeştän saqlaw üzençälegenä iyä.

Badämneñ bik küp faydasın kürä alasız. Anı kön sayın 25 danä çi kileş aşarğa kiräk.  

Tabib Mäxmät Uçar äzerlägän kiñäşlär