Êlektrlı maşinalar

Êlektrlı avtomobil’ sanı könnӓn-kön arta bara. Bu maşinalar êşlӓw prinśibı hӓm yörtü rӓweşe belӓn ayırılıp toralar. Alar motorlar urınına êlektr köçennӓn faydalana.

Yӓgni êlektr ênergiyase yӓrdӓmendӓ yörilӓr. Êlektrlı maşinalarda tӓgӓrmӓçlӓrne litiy-ion akkumulyatorınan toruçı batareya ӓylӓnderӓ.

Bu batareyanı telefondağı batareyanıñ zurısı itep küz aldına kiterergӓ bula.

Telefonnarda bulğanı kebek maşina batareyasın da zaryadkağa quyarğa kirӓk.

Farlar, kondiśioner hӓm tawış sisteması isӓ bu batareyadan tӓêmin itelüçe êlektr belӓn êşli.

Êlektrlı avtomobil’ yörtüçelӓrneñ kübese batareyaların öylӓrendӓ tutıra. Şul uq waqıtta bu maşinalar artqan illӓrdӓ hӓrkem kilӓ ala torğan zaryadka urınnarı qorıla.

Bazardağı êlektrlı avtomobil’lӓr bu batareya belӓn 130-630 çaqrım arası yul uza.

Zaryadka waqıtı isӓ rozetqanıñ üzençӓlegenӓ qarap 1 sӓgӓt’tӓn alıp 47 sӓgӓt’kӓ qadӓr dӓwam itӓ ala.

Mӓsӓlӓn öylӓrdӓge standart rozetkada 8 sӓgӓt’lek zaryadka waqıtı 200 çaqrımlıq yulğa citӓ ala.

Törkiyӓneñ cirle êlektrlı avtomobil’ batareyasınıñ 30 minuttan ӓz waqıtta tulaçağı hӓm 500 çaqrımlıq yulğa citӓ alaçağı açıqlandı.

Bu da İstanbuldan İzmirğa yӓisӓ Ӓnkaradan Antaliyağa özleksez bara alasız digӓn süz.

Êlektrlı maşina citeşterüçelӓr şulay uq tağın da tiz zaryadka yasap bula torğan stanśiyalӓr dӓ barlıqqa kiterӓ.

Mondıy al’ternativ zaryadka urınnarınıñ ozqlamıy artaçağı uylanıla.

Êlektrlı maşinalarnıñ êşlӓw tӓrtibendӓge ayırmalıqları arqasında alarnı yörtü dӓ ayırılıp tora. Mondıy maşinalarnı yörtü bik ciñel çönki utıruğa başlatu töymӓsenӓ basu citӓrle. Bu avtomobil’lӓrdӓ tizlek almaştıru mexanizmı, benzin bagı, may hӓm su nasosları da yuq.

Êlektrlı maşinalar tawışsız yöri. Gazğa basuğa maşina kitӓ, gazdan ayaqnı aluğa ӓkrenӓyӓ. Tormozlarğa da basarğa kirӓk tügel dilӓr küplӓr. Maşinanı parkka quyğanda ğına tormozlarnı qullana alar.

Alarnı yörtergӓ iyӓlӓşü beraz waqıt ala.

Dön’yanıñ iñ zur tirӓ-yaq moxit problemalarınnan berse – uglerod gazı.

Benzin hӓm dizel’le maşinalarnıñ qazılma yağulıq yӓrdӓmendӓ qullanıluı belӓn barlıqqa kilgӓn bu problema - dön’yakülӓm klimat üzgӓreşeneñ iñ zur sӓbӓplӓrennӓn berse.

Qıtay, AQŞ hӓm Awrupa Berlege illӓre ber yılda tuplam 20 milliard tonnağa yaqın uglerod gazı bülep çığara.

Monı azaytu öçen qazılma yağulıq qullanudan waz kiçӓrgӓ hӓm yañartıla torğan ênergiya çığanaqlarına yünӓlergӓ kirӓk.