Süriyädä terror bilbawı

Törkiyäneñ syurpriz ber räweştä Ğıyraqnıñ tön’yağında urnaşqan Gara töbägendä “PKK” terror oyışmasına qarşı uzdırğan xäräkät belän bergä iğ’tibar qabat terrorçılıq belän köräşkä yünälep, 2021nçe yılda Törkiyäneñ häm Ğıyraqta häm dä Süriyädä zur xäräkätlär oyıştırıp, “PKK”nı tämek itep aluı kötelä. “PKK” terror oyışması bigräk tä Törkiyädä häm Ğıyraqta zur basım astında. Läkin oyışmanıñ Süriyädäge törkeme “PYD/YPG” Törkiyä öçen yanaw bulıp qala birä. Oyışma Amerika Quşma Ştatlarınıñ yaqlawı belän äyterseñ terror däwlätçegen tözergä tırışa.

Süriyä watandaşlar suğışında barlıqqa kilgän xaostan faydalanıp, Süriyäneñ tön’yağındağı mäydannarda yoğıntısın kiñäytä başlağan “PKK” terror oyışmasınıñ Süriyä törkeme “PYD/YPG” bigräk tä 2014nçe yıldan birle “DEAŞ” belän köräş küreneşe astında, AQŞnıñ yaqlawın da alıp, ilneñ könçığışında idari qorılışlar buldırıp, bäyläneşle xakimiyät ölkälären nığıttı. Terror oyışması, üz qaramağına ğaräp êlementların da östäp oyıştırğan SDG tüşäme astında ilneñ tabiğıy çığanaqların kontrol’ itep, häm üz iq’tisadi daimilegen täemin itärgä, häm dä bu cähättän Äsäd rejimı belän ber rättän Rusiyägä, Törkiyägä häm İranğa qarşı strategik östenlegen êzläde.

Äsäd rejimı isä üz xakimiyäten däwam itterä alu öçen Süriyädäge tabiğıy çığanaqlarğa qabat ireşüneñ möhimlegen bik yaxşı añlap, törle xärbi häm säyäsi adımnarğa totınsa da, AQŞ kirtäse belän oçraştı häm uñışsız buldı. Terror oyışması ilneñ tabiğıy çığanaqların kontrol’ itep bolardan kerem aluı belän bergä turıdan-turı Amerika Quşma Ştatları tarafınnan da finanslandı. AQŞ üze täêmin itkän yärdäm belän bergä Soğud Ğäräbstanı häm Berläşkän Ğaräp Ämirlekläre kebek illärdän dä üz küzätüendä “SDG/YPG”gä finans yärdämen kürsätte.

Xäzerge xärbi kontrol’ mäydannarına kürä, “SDG/YPG” bügenge köndä Süriyäneñ 30%ın täşkil itüçe 40 meñ kvadrat çaqrımnan kübräk mäydannı kontrol’ itä. “SDG/YPG” kontrole astındağı mäydannar arasında uñdırışlı igen basuları belän bergä şaqtıy qimmätle neft’, tabiğıy gaz häm su çığanaqları da bar. Süriyäneñ suğarıla torğan mäydannarınıñ 50%ı, ênergiya çığanaqlarınıñ 70%ı häm su potenśialınıñ 95%ı “YPG” terror oyışmasınıñ kontrole astındağı töbäklärdä urnaşqan.

Amerika Quşma Ştatlarınıñ saqlawı astında töbäktä köçäyä başlanğan häm ilneñ möhim iq’tisadi çığanaqların üz kontrole astına alğan “PYD/YPG” başta üzidaräle, annan soñ tulısınça bäysez terror däwlätçegen tözergä mataşa. Törkiyäneñ yoğıntısı astındağı töbäklärgä sistemalı räweştä bombalı maşina höcümnären oyıştıru, üz kontrole astında yäşäwçe xalıqqa qırıslıq häm basım säyäsäte belän buysındıru tırışuına kerep kitkän terror oyışması kiräk bulğan çaqta Rusiyä häm Äsäd rejimı belän dä kileşep isän qalırğa omtıla.

Bigräk tä Törkiyä oyıştırğan “Tınıçlıq çişmäse” operaśiyasınnan soñ şuşındıy xäräkät räweşe tağın da kübräk bula başladı. Fäqät ni Süriyäneñ çınbarlıqları, ni dä Törkiyä “PKK” terror oyışmasınıñ Süriyä törkemeneñ terror däwlätçegen tözep yäşätüenä röxsät birmäyäçäk. Törkiyä “Tınıçlıq çişmäse” xäräkätennän soñ 2021nçe yıl buyı Ğıyraq belän ber rättän Süriyädä oyışmağa qarşı möhim xärbi xäräkätlär oyıştırıp, oyışmanıñ köçen häm yoğıntı mäydanın kimetügä qağılışlı adımnar yasarğa däwam itäçäk. Bu cähättän bigräk tä Tel Rıfat, Mänbic, Ayn İsa häm Tel Tämir kebek oyışmanıñ qulında bulğan töbäklär tämek itep alınırğa mömkin, oyışmanıñ basımı astında qalğan ğaräp qabilälärenä häm körd xalqına yärdäm itep, oyışmanıñ köçsezlänüe täêmin itelergä mömkin. Näticädä Törkiyä cähätennän “PKK” terror oyışması häm bäyläneşle törkemnärneñ barı tik Törkiyädä genä tügel, çik buyı kürşeläre bulğan Süriyädä häm Ğıyraqta da yäşäw mäydanın buldıruı qabul itelmäyäçäk.

Can Acun

SETA säyäsät, iq’tisad häm cämğiyät tikşerenüläre waqıfınıň tışqı säyäsät tikşerenüçese