Nogayşa 241: Qur’an deñizinden bȋr kesek aqıyqat (2)

Hikmet tolu Qur’an’dıñ     

Aqıyqatları deñiz bolgan...

So deñizden neşe alim,   

Aqıyqat qaznaları şıgargan...

Deñizdeki tamşıqlardıñ 

Sanuvı bolmaganday  

Qur’an deñizindeki

Aqıyqatlardıñ tagı,       

Soñına barılmagan...

Munşa alim ömürlerşe

Aytıp turganları alde,

Qur’an’daqı aqıyqatlar, 

Äş tavsilip bolmagan...

Endi ol aqıyqatlardan,   

Üykenşe bîr alimdiñ  

Aytqanlarından bîr kesekti,  

Avdaruvga davam qılamız: 

Bismilllahirrahmanirrahim   

Dep sözge baslaymız:

Em Allah’tıñ elşisi   

Hazreti Muhammed’ge 

Salat, selam aytamız...

“Endi basqa bîr haqıyqattı,   

Sen tagı esit qardaşım!

Bîr esas, em yol yordam;    

Tagı öküm bolup turgan

Bîr mane em nav bolgan:

Bîr masaledi ıspat etip 

Körsetken bîr kisidiñ 

Aytqanlarına qarşılıq,

O maseledi qabul qılmay  

Yoq sayıp red qılgandıñ

Sözlerinin bîr qıymatı,     

Tagı ökmi bolmaydı...

Qaytip boladı? desen,    

İspat etkendiñ kömekşileri,

Em sözlerinde quvvat boladı... 

Qabul qılmay red qılgandıñ

Sözlerine bîr yardamcı 

Bolmaganı sebep,    

Sözinde yalgız qalıp

Küş quvvat tabalmaydı...  

Bîraz taga keñ aytsaq;     

Atta miñ adem bîr ökümdi,

Qabul qılmay red qılsa,       

Miñ kisi bîrdey boladı...

Miñ adem ispat etse,       

İspat etkenlerdiñär bîrevi,

Sankim miñer adem boladı...

Qaytip boladı desen,  

İspat etkenlerdiñ baresi,

Bîr tek zatqa qaraydı.

Barmaqların bîr noqtaga  

Basqanları sebep,

‘Mine siz em köriñiz’ dep

Är kimge körsetkenge,        

Bîr bîrinden küş aladı...

Qabul qılmay red etkenler,    

Bîrbîrevine küş bermey,

Är bîrevi tek qaladı. 

Misal bolsa terezeden 

Bîr yıldızdı körüp

Em körsetken miñ adem,     

Bîrbîrevine  kömek berip,

Tagı tayav boladı.

Nege dese ol miñ adem, 

Barmaqlarıman körsetip

 ‘Mine yıldız kökte turu!’     

Dep körsetip ıspat qıladı.

Miñ ademdiñ är bîrevi,     

Aynı sözdi aytqanga,

Bîr söz miñ sözdey boladı...

Red qılganlarga qarasaq,        

Är bîrevi bîr qaladı... 

Nege dese so yıldızdı,       

‘Men köralmadım!’ dep aytadı.

‘Yıldız yoq!’ dep aytalmaydı.     

Köralmagan neşe bolsa,

Är körmegendiñ sebebi,        

Ayrı ayrı bolgan üşün,

 ‘Üşün mine yıldız yoq!’ dep   

Äş bîrevi aytalmaydı.

‘Maga köre yok!’ dep aytadı.  

Nav sebepten körmegenler,

Miñ kisi bolsa tagı,   

Baresi bîrdey boladı...

Tagı red qıluvına,     

Sebep tappaga mejbur boladı.

Tek sebepleri ayrı boladı:  

Misal bolsa bîrevi,

Közleri arıq bolganga,  

So yıldızdı köralmaydı...

Bîr basqasınıñ üyünüñ     

Terezesi bolmaydı.

Basqa bîrevi tagı, 

Suvıqtan basın köterip 

Yogarlarga qarayalmaydı.

Är bîrevi bîr mahanemen     

Ol yıldızdı köralmaydı.

Är bîrevi ökmüne,

Ayrı sebep körsetkenge,

Är bîrevi tek qaladı.

Bîrbîrinin ökmine,  

Kömegi bolalmaydı.

Ayrı ayrı sebeplermen     

Bîr ökümge barganga,

Yoq dep ispat etalmaydı. 

Maselediñ yoqlıgına,

Aytqanı delil bolmaydı.   

Nav sözlerden maqsat,

İymandıñ altı esasınıñ  

Qaysısı bolsa bolsun,   

Yoq bolganını aytqanlardıñ,  

Delilleri, sözleri, 

Neşe kisi bolsa bolsun,    

Bîr kisidey tek qaladı.

Sanları köp bolsa tagı,  

Äş bîr ökmü bolmaydı.

Quday’ga inanmay  

Yoldan şıqqan adamlardıñ 

Barabar bolganları,

Bîr tek qabarday bolup  

Teysiri em ökmü bolmaydı...

Amma ehl-i hidayettiñ  

İyman maselelerinde  

Aytqanları sözleriniñ

Är bîrevi basqalarına     

Kömekşi, quvvat boladı... 

Baresi barabar bolganga,   

Bîr bîrevinden quvvat aladı.

Sözdiñ soñı Allah’tıñ     

Barlıgınıñ delilleri,

Sansız bolganı sebep,   

İymanlarımız tagı,      

So nispette artıq boladı.

İnkar qılgan neşe bolsa, 

Äş bîr ökmi bolmaydı.”

Nav manedi sosı alim,      

Basqa misallermen em aytqan... 

Keliyek yuma  nasip bolsa,        

Ol aytqanların inşallah,  

Köşirip avdaralsaq              

Bizge nimet boladı...

Savlıqpan qalıñız!

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

E-mail: altinisikyusuf@gmail.com

Nogayşa 240: Qur’an deñizinden bȋr kesek aqıyqat (1) | TRT Tatarça

 

Nogayşa 239: Yol körsetüvşi işaretler! (4) | TRT Tatarça