Bu könne närsälär bulğan?

1863 yılnıñ 27 fevral’ könne Törkiyӓdӓ berençe rӓsem kürgӓzmӓse İstanbul Atmӓydanında açıla. Anıñ açıluına Abdülaziz Soltan öleş kertӓ.

Soltan mӓdӓni çaralarğa bulğan qızıqsınuı arqasında Ğosmanlıda da yӓrminkӓ açarğa teli. Sergi-i Umumi-i Osmani iseme astında oyıştırılğan yӓrminkӓdӓ rӓsem kürgӓzmӓse belӓn ber rӓttӓn yaña êşlӓnmalӓr hӓm icatlar urın ala.

1879 yılda bu könne Amerikan ximik Konstantin Halberg saxarin isemle yasalma matdӓ yasıy. Bügenge köndӓ şikӓr diabetı buluçılӓr belӓn daru hӓm azıq-tölek sӓnӓgӓtendӓ şaqtıy êşlӓnmӓdӓ qullanıluçı saxarin çınlıqta ber xata nӓticӓsendӓ yasala. Falberg Djons Xopkins Universitetınıñ ikençe başlığı İra Remsen belӓn bergӓ kümer degete östendӓ êşlӓgӓndӓ yalğışıp saxarin taba. Saxarin belӓn bӓyle mӓqalӓlӓr yazğan falberg 1884tӓ saxarin patentın ala.

1914 yılda bu könne Törkiyӓ aviaśiyase berençe yuğaltu kiçerӓ. Pilot Fӓtxi hӓm Sadıq bӓylӓr qullanğan oçqıç İstanbul-Qahirӓ sӓfӓrenӓ çığa. Konya, Ulukışla, Adana, Xumus hӓm Dimӓşk östennӓn Qahirӓgӓ dӓwa itüçe bu sӓfӓr Dimӓşkkӓ qadӓr problemasız uza. Lӓkin Dimӓşkneñ Taberiyӓ ilçӓse yanında hawa ağımına êlӓgӓ hӓm qıyalarğa bӓrelep kilep töşӓ. Fӓtxi hӓm Sadıq bӓy şӓhit bula. Balkan suğışında ciñelgӓn Ğosmanlı dӓwlӓtendӓ mondıy sӓfӓrneñ xalıqnıñ kӓyefen kütӓrӓçӓge uylanılıp, planlanğan bula.

1947 yılnıñ 27 fevralendӓ törek karikaturistı Cӓmal Nadir Gülӓr yaqtı dönyadan kitӓ. Ul yasağan rӓsemnӓre belӓn cӓmğiyӓttӓge nadanlıq, ikeyözlelek, yalağaylar hӓm mӓnfӓğat’çelӓrne tӓnqitli ide.