Äfäs antik qalası

Tarix däwamında törle śivilizaśiyälär yäşägän Anadolu cirlärendä şaqtıy antik şähär bar. Bu antik şähärlärdän berse – Äfäs.  

Äfäs Törkiyäneñ Ägäy töbägendä İzmir vilayäte çikläre êçendä urnaşqan. Ul borınğı çordan başlap êllinistik,Rim,Könçığış Rim,Bileklär häm Ğosmanlı däwerläre buyınça yaqınça 9000 yıl buyı özleksez yäşäw, cirläşü urını bulğan. Şulay uq bik möhim port şähäre, mädäniyat häm säwdä üzäge bulu cähätennän dä zur ähämiyätkä iyä.

Äfäs antik şähäreneñ qorıluı miladqa qadär 6000nçe yıllarğa, neolitik çor bularaq belengän şomartılğan taş däwerenä qadär barıp totaşa. Soñğı yıllarda ütkärelgän tikşerenülärdä xettlarğa qarawçı toraq cirlär dä tabldı. Rim imperatorlığı waqıtında çäçäk atqan Äfäs Aziya vilayät’läreneñ iñ zur portı bula. 1330 nçı yılda Äfäsne töreklär ala häm törek bileklärennän berseneñ üzägenä äwerelä. Waqıtlar uzu belän port şähäre bulu üzençälegen yuğalta häm keçeräyä. Bügenge köndä İzmirneñ Sälçuk ilçäse çiklare êçendä urın ala häm här yıl meñnärçä turistnı üzenä cälep itä.

Äfäs küp tapqır urının almaştırğanğa kürä xäräbäläre şaqtıy kiñ mäydanğa taralğan. Yaqınça 8 kvadrat  çaqrım mäydanğa taralğan bu xäräbälär êçendä yıllar buyı qazu-restavraśiya êşçänlekläre alıp barıldı.

Äfästä törle çorlarğa qarawçı şähärläşü, arxitektura häm ışanu tarixın çağıldıruçı simvollar bar.Bolardan iñ möhime – dönyanıñ 7 moğcizasınnan berse bularaq qabul itelgän Artemis ğıybadatxanäse. Xristian dönyasınıñ  Ğaysäneñ apostollarınnan berse bulğan İzge İoannıñ Yaxya İncilen Äfästä yazuına häm Mär’yäm ananıñ bu cirlärdä wafat buluına ışanuı Äfäsne möhim qıluçı üzençäleklärdän berse. Bügenge köndä xristiannarnıñ tabınu urını bularaq qabul itelgän Mär’yäm ana yortı , İzge İoannıñ qabere östenä tözelgän Bazilika häm Mär’yäm çirkäwe –bik ähämiyätle äsärlär. Antik şähärgä bu säbäple küpläp turist kilä.

Antik dönyada säyäxät itärgä häm yözlärçä yıl êlekke tormışqa şahit bulırğa telisez ikän Äfäs sezne kötep qala.