Törki dönya xäbärläre

Berläşkän Millätlär Oyışması Törekmänstanda yaňa ofis aça.

Urta Aziya illärenä säfär qılğan Berläşkän Millätlär Oyışması ğomum särqätibe Antonıo Guterres belän Törekmänstan däwlät başlığı Gurbanguli Bärdimöxämmädov oçraşuında Aral küleneň bügenge torışına bäyle räweştä klimat üzgäreşe häm tirä yaq moxitnı saqlaw mäs’äläläre qaraldı.   

Törekmänstan xökümäte häm Berläşkän Millätlär Oyışması däwam itterelä ala torğan qalqınu ölkäsenä qarağan urtaq ofis açu östendä êşli.

Törekmänstan liderı Bärdimöxämmädov älege ofisnıñ Törekmänstan häm BMOnıñ tirä-yaq moxitnı saqlaw häm klimat üzgäreşe ölkäsendä başqaraçaq urtaq êşçänleklärne planlaştıraçağın häm alıp baraçağın äytte.

Bügenge köndä Urta Aziya töbägeneň in möhim êkologiya probleması – Aral küleneň torışı. 40 yıl êlek başlanğan igençelek säyäsätläre näticäsendä Aral külen yäşätüçe Amudär’ya häm Sırdär’ya yılğalarınıñ suları Aral mäydanına barıp citmiçä betä. Çülgä äylänü qurqınıçı yanawçı Aralnı qotqaru öçan qabul itelgän qararlar häm bu maqsat belän qorılğan fond bar. Xalıqara Aral diñgezen qotqaru fondın  2017-2019nçı yıllarda Törekmänstan citäkli.

Törekmänstan liderı Aral küle mäs’äläsenä zur ähämiyät birä. BMO ğomüm särqätibe belän küreşep söyläşkännän soñ yasalğan urtaq açıqlawda da bu mäs’äläne kön tärtibenä kiterde.

Aral diňgeze del’tasındağı programmanıň 3 êtabınıň tämamlanuına basım yasağan Törekmänstan däwlät başlığı bu kiň qırlı häm bik butalçıq êşçänlekne xalıqara däräcädä xäl itü kiräklegen assızıqladı.

Törekmänstan xökümäteneň töbäktäge êkologik wäzğiyät’ne yaxşırtu häm anıň totrıqlılığı öçen Berläşkän Millätlär Oyışması tarafınnan maxsus programma buldıruğa yünälgän kereşüläre buluın beldergän Bärdimöxämmadov BMO iq’tisadi häm soŝial’ şurasınıň BMO ğomum şurasınıň 72 nçe cıyılışı qısasında bu mäs’äläne qarawın täq’dim itte.

Törkiyä cir öste köçläre komandirı armiya generalı Zäki Çolak Azärbaycanda oçraşularda qatnaştı.

Çolak biredä Azärbaycan saqlanu ministrı armiya generalı Zakir Xäsänov belän küreşep söyläşte.

Azärbaycan saqlanu ministrlığı beldergänçä, oçraşuda Xäsänov Azärbaycan häm Törkiyä xärbi mönäsäbätläreneň ike yaqlı häm NATO qısasında alıp barıluın , xärbi –texnik häm xärbi belem birü tarmaqlarında xezmättäşlekneň üsüen belderde.

Armiya generalı Çolak  Naxiçevan’da ike il qorallı köçläre qatnaşında uzğan xärbi künegülärneň möhim buluına basım yasadı. İke il mönäsäbätläreneň tarixi ütkännär häm  duslıqqa nigezlänüen beldergän Çolak Azärbaycannıň Törkiyäneň möhim partnyerı buluın assızıqladı. 

Oçraşuda töbäktäge xärbi-säyäsi wäzğiyät’, Azärbaycan häm Törkiyä qorallı köçläre arasındağı mönäsäbätlärneň kiläçäge, täcribä urtaqlaşu öçen belgeç wäkilleklärneň ike yaqlı säfärlären planlaştıru, törle armiya berlekläre qatnaşında urtaq xärbi künegülär ütkärü xaqında fiker alışıldı.

Azärbaycan saqlanu ministrı armiya generalı Zakir Xäsänov oçraşu azağında Törkiyä cir öste köçläre komandirı armiya generalı Zäki Çolakka ike il xärbi mönäsäbätlären üsterügä zur öleş kertkän öçen “Xärbi xezmättäşlek xezmät medale” tapşırdı.

Üzbäkstan häm Tacikstan çiklär mäs’äläsendä kileşü täêmin itte.

İke ilneň çiklärne bilgeläw häm töbäktä su büleşü mäs’äläsendä kileşüe belderelde.

Rusiyäneň “Kommersant” gazetında urın alğan xäbärdä Üzbäkstannıň yaňa däwlät başlığı Şäwkät Mirziyayevnıň tırışlıqları belän soňğı däwerdä çiktäş il Tacikstan belän mönäsäbätlärdä uňay täräqqiyät’lär küzätelüe, däwlätlärneň çiklärne bilgeläwdä kileşüe citkerelde.

İslam Kärimov däwerendä çik buyı bilgezeslege häm başqa iminlek säbäpläre belän Üzbäkstan häm Tacikstan arasındağı çik buyı töbäklärenä minalar urnaştırılğan bula.

Üzbäkstan häm Tacikstannıň Urta Aziya töbägeneň iň möhim problemalarınnan berse bulğan çik ar’yağında su taratuda da kileşügä yaqınayuları belderelde.

Tacikstannıň ênergiya problemaların çişüe kötelgän häm Vahş yılğasında tözeleşe däwam itkän “Ragun” gidroêlektr stanŝiyäseneň Üzbäkstannıň yılğa suınnan faydalanu külämen kimetüe kötelä.

”Kommersant” gazetı xäbärennän kürengänçä, bu ike ilneň çik ar’yağında su taratu mäs’äläsendä kileşügä ireşüe öçen Berläşkän Millätlär Oyışması kontrolendä ğamälgä kerteläçäk Aral küle kileşüe yärdäm itäçäk.Bu xaqtağı belderüne Üzbäkstan parlamentınıň tübän palatası başlığı Boriy Alihanov  “podrobno.uz” säxifäsendä urtaqlaştı.

Alihanov “Proyekt BMO kontrolendä äzerlände. Kileşü töbäktä su çığanaqların idarä itüne kamilläşterü, tirä –yaq moxitne saqlaw häm Aral diňgeze del’tası êkosistemasın yaxşırtunı üz êçenä ala”dide.