Törkiyädän yärdämnär 09
“Qızılay” yärdäm oyışmasınıñ matbuğat kiñäşçese Sälahattin Bostannıñ Törkiyäneñ yaña kilgän süriyäle sıyınuçılarğa yünälgän xezmätläre xaqında fikerläre
Süriyäneñ rejim köçläre,Rusiya ,İran häm Hizbullah yärdäme belän Xalebqa höcüm oyıştırdı. Un meñnärçä keşe bäreleşlärdän qaçıp Törkiyäneñ Kilis çik buyına kilde. Bügenge yazmabızda “Qızılay” yärdäm oyışmasınıñ matbuğat kiñäşçese Sälahattin Bostannıñ Törkiyäneñ yaña kilgän süriyäle sıyınuçılarğa yünälgän xezmätläre xaqında fikerlären citkeräbez.
Süriyädä 2011 nçe yılnıñ mart ayında eçke bäreleşlär başlanğannan son 5 yıl uzıp kitte. 5 yıl buyı millionnarça keşe tuğan cirennän,Watanınnan çittä yäşi. Barı tik Törkiyädä genä dä 2 million yarımnan kübräk süriyäle sıyınuçı bar. Livan,Yordaniya ,Misır häm Ğiraqtağılarnı da quşsaq yaqınça 5 million keşe ilennän çittä yäşärgä mäcbür. Süriyä eçendä isä yaqınça 10 million keşeneñ yort –cirlären taşlawı farazlana.
Sannarnı çitkä qaldırıp ,bu keşelärneñ härbersenä tormış küzlegennän çığıp qarasaq wäzğiyät çınnan da bik awır. Törkiyäne soñğı waqıtlarda Awrupağa kitüçe sıyınuçılarğa qarşı aktiv köräş alıp barmawda tänqitlilär. Yaqınça 500 million xalqı bulğan Awrupa Berlege illärenä kilgän sıyınuçı sanı barı tik 1 million tiräse dip isäplanä. Awrupa Berlege dä tuplam 1 million keşene qarıy almayaçaq xäldä buluın ap-açıq räweştä belderä.
Biredä mäs'älägä tağın da konkret qarap ber soraw birü bik urınlı bulır. Mäsälän, Germaniya här kön xalıq sanı 2 million bulğan Sloveniya ,500 meñ xalqı bulğan Lyuksemburg häm xalıq sanı 400 meñ bulğan Maltanıñ barlıq ixtıyacların qanäğätländerä alamı?Germaniya här kön älege illärdä yäşäwçe balalar, xatın-qızlar ,ir-atlar yäşe-qartı härkemne öç tapqır aşataçaq. Alarğa kiyem-salım biräçäk. Belem aluın tä'mnin itäçäk. Häm monı 5 yıl däwam itteräçäk. Bu mömkinme? Ägär bu sorawnı ber almanğa sorasağız “Monıñ buluı mömkin tügel”dip cawap birer. Germaniya ciitäkçelärenä sorasağız “Mondıy yökne Germaniyanıñ berüze genä kütärüe mömkin tügel. Bu yökne Awrupa Berlege illäre belän büleşergä tiyeşbez”dip cawap qaytarırlar. Älbättä alar da xaqsız tügel.
Işanuı qıyın, ämma Törkiyä monı 5 yıl buyı başqara. Yäğni Törkiyä yaqınça 3 million keşene här kön öç tapqır aşata. Alarğa yäşäw urınnarı buldıra. Qayberlärenä lagerlarda, qayberlärenä şähärlärdä qalu öçen mömkinleklär tudıra. Alarnı aşata-eçertä, kiyenderä .Balalarnı uqıta, xatın-qızlarga hönär kursları oyıştıra.Kvalifikatsiyäle küp sanda keşene eş belän tä'min itä. “Törkiyä här kön öç il xalqı qadär keşene aşatıp-eçertep, kiyendreep ,alarğa yardam itä alamı”?digän sorawnı ber törek keşesenä sorasağız ,ul törek sezgä” Allahnıñ yärdäme belän qulıbızdan kilgän qadär tırışırbız” dip cawap birer. Çönki törek xalqı şunı bik yaxşı belä: yaxşılıq eşläsäk, yaxşılıq tabarsıñ.Törek xalqı şunı onıtmıy: İslam dine “Kürşese aç bulğanda tamağı tuq yatuçı bezdän tügelder”dip belderä.
Süriyä rejim köçläre Rusiya hawa köçläre ,İran häm Hizbullah suğışçılarınıñ yaqlawı belän Xalebnıñ tönyağına höcümnär başlattı. Törkiyä-Süriyä çik buyına yaqın cirdä küzätelgän älege höcümnärdän soñ yänä meñnärçä keşe iñ imin urın itep Törkiyäne sayladı. Kiliskä taba un meñnärçä süriyäle yulğa çıqtı.
Kiliskä tağın 50 meñgä yaqın süriyäle kilde. Törkiyä äyterseñ bu keşelär öylärenä kilgän qunaq kebek totış kürsätüen däwam itterde. “Bu yökne dönya büleşä almıy ikän min dä bernärsä dä eşli almıym”dimäde. Qayber Awrupa illäre kebek dinnären, millätlären soramadı. Çik buyına timerçıbıqtan divar yasap alarnı kürmämeşkä sabışmadı. Afät häm ğadättän tış xällär räislege,”Qızılay” yärdäm oyışması häm başqa ictimaği oyışmalar kümäk räweştä eşkä kereşte. “Qızılay” yärdäm oyışması berençe etapta 2 meñ çatır äzerläde. Azıq-tölek, urın cir tarata başladı. Awıru keşelär Kilistä xastaxanägä salındı. Qışqı kiyemnäre bulmağannarğa cılı kiyemnär taratıldı. Annan soñ qaynar rizıq birelä başladı. Här kön alar öçen 100 meñ ikmäk peşerelä.
Törkiyä soñğı tapqır kilgän häm Kilis çik buyına urnaşqan älege süriyälelärne dä 5 yıl tügel,10 yıl tügel ,mäñge qarar. Ägär tsivilizatsiyäle buluı däğwa itelgän Awrupa illäre bu wäzğiyättän sabaq alsa törek xalqı monı bik teläp başqarır. Ämma “Älege keşelek tragediyäsendä bezneñ dä öleşebez zur. Monıñ öçen genä bulsa da bu yökne üzara büleşergä tiyeşbez” dip äyterlek il ixtimalı yuk diyärlek.Här ilneñ Törkiyä kebek kürşese bulsın digän teläktä qalabız.
