Sankśiyälär ike yaqqa da bärä
Rusiyägä qarata çikläwlärneñ täêsiren Awrupa xis itä başladı
Awrupa Rusiyägä kertelgän sankśiyälärneñ näticälären kütärergä äzer.
Ursula fon der Leyen - Awrupa komissiyse räise:
“Bu sankśiyälär iq'tisadıbızğa naçar yoğıntı yasayaçaq. Tik bez borılış noqtasında, häm monıñ öçen bez tülärgä äzer. Könbatış liderları ozaq waqıttan birle üz xalqın Ukrainağa höcümnär säbäple Mäskäwgä kertelgän sankśiyälär artınnan zarar kürä aluları mäs'äläsendä kisätep kilde. Xäzer isä törle sänäğat' şirkätläre häm watandaşlar monı xis itä başladı”.
Neft' häm tabiğıy gaz mäs'äläsendä Rusiyägä bäylelek häm ênergetika täêminatı belän bäyle borçular Awrupanı teträtte. Çärşämbe könne xalıqara standart bularaq qabul itelgän Brent nefteneñ miçkäse 2014nçe yılnıñ iyülennän birle täwge tapqır 113 dollarğa mende. Şul uq waqıtta, Awrupada tabiğıy gaznıñ megavatt säğat' bäyäse dä 200 dollardan uzıp rekord yasadı. Bolarnıñ barısı qıytğanıñ iñ zur iq'tisadı häm Rusiyä ênergetikasınıñ iñ küp qullanuçısı bulğan Germaniyä öçen borçu tudıruçı sannar. İl tabiğı gaz rezervları kimü säbäple Rusiyä belän bu mönäsäbätlären üzgärtergä tırışa.
Germaniyä tabiğıy gaz importınıñ yartısın Rusiyädän ala häm rus ênergetikasına bäylelegen kimetü öçen torğan sayın tağın da kübräk basım xis itä. Şuña kürä Germaniyä xökümäte watandaşları qışın suıqta qalmasın dip başqa däwlätlärdän 1,7 milliard dollar külämendä sıyıqlaştırılğan gaz ala. Tik Germaniyä xalqınıñ öylären cılıtu öçen monnan tağın da kübräk tüläwläre kiräk bulaçaq, çönki çimal bäyäläre artu qullanuçılar östendäge bäyä yögendä domino täêsire barlıqqa kiterde. Barı uzğan ayda ğına yevro töbägendäge inflyaśiyä däräcäse 5,8% belän rekord yasadı. Belgeçlär anıñ tağın da arta aluı turında söyli.
Viki Prays - İq'tisad häm biznes-tikşerenü şurası:
“Ênergetika bäyäläre ähämiyätle, tik azıq bäyäläre tağın da möhim, çönki Rusiyä häm Ukrainadan kertelgän boday bäyäsendä citdi artu küzätelä. Monnan tış, şulay uq Rusiyädän alınuçı timer rudası, qorıç häm törle minerallarnı täêmin itüdä qıyınlıqlar tuaçaq. Bäyälärneñ bolarda da artuın farazlıy alabız”.
AQŞ häm Awrupalı berlektäşläre älegä aktiv bulmağan "Tön'yaq ağım - 2" tabiğıy gazütkärgeçe tuqtatılu tışında neft' häm zäñgär yağulıq tarmaqların sankśiyälär tışında tottı. Rusiyä dä bu mäs'älädäge cawaplılıqların cirenä citkerep bardı. Tik çärşämbe könne Awrupa Berlegeneñ möhim Rusiyä bankların SWIFT sistemasınnan çığaruı belän bergä Mäskäwgä qarata êksport çikläwläre häm iq'tisadi sankśiyälär torğan sayın awırlaşa başladı.
Belgeçlär äytüençä, Rusiyäneñ Ukraina belän suğışı däwam itsä häm sankśiyälär isemlege ozınaysa, inflyaśiyä daimi bulıp qalırğa mömkin. Tik bu Berlindağı protestçılar şikelle bik küp awrupalı öçen Ukrainanıñ bäysezlege öçen tülänäçäk keçkenä bäyä. Häm awrupalılar xaqsız suğışnı finanslaw urınına suıq duşqa tüzüne östen kürä.
