Ozon qatlamı yaxşıra başladı

Yaman şeşkä kiterüçe ul’trafiolet nurlar totılıp qaluçı ozon qatlamınıñ yaxşıra başlawı häm 40 yıl êçendä êlekkege xälenä kire qayta aluı belderelde.

Ozon qatlamınıñ yuqara başlawı berençe tapqır 1970nçe yıllarda açıqlana. Monı kiterep çığaruçı ximik matdälär 1987nçe yılnıñ 16nçı sentyabrendä imzalanğan xalıqara Monreal’ protokolı nigezendä êtaplap qullanılıştan çığarıla başladı.

BMO qul astındağı belgeçlär Amerika meteorologiyä cämğıyäteneñ 103nçe cıyılışında 4 yılda ber basıluçı “Ozonnı tarqatuçı matdälär” belän bäyle xisabın täq’dim itte. Anda äytelgänçä, Monreal’ protokolı êşkä yaradı häm ozon katlamına zarar birüçe matdälärneñ 99%ı qullanılıştan çıqqannan soñ näticä kürende.  Öske stratosferadağı ozon qatlamında sizelerlek yaxşıru häm keşelärneñ qoyaştan kilüçe zıyanlı ul’trafiolet nurlarına duçar qaluında kimü küzätelä.

Xäzerge säyäsät däwam itsä, ozon qatlamınıñ 40 yıl êçendä 1980nçe yıldağı kürsätkeçlärgä kire qaytuı kötelä. Bu üzgäreşneñ 2100nçe yılğa qadär Cirdä 0,3-0,5 gradus arasında cılınunı buldırmıy qalaçağı farazlana.