Dinozavrlarnı yuq itkän asteroid
Anıñ Cirgä bärelüe xaywannarnıñ 75%ınıñ yuqqa çığuına kitergän
Ğalimnär 66 million yıl êlek dinozavrlar häm cir yözendäge xaywannarnıñ 75%ın yuq itkän gigant meteoritnıñ planetabızğa iñ ülemçel räweştä kilep bärelüen açıqladı.
ScienceDaily xäbärendä yazılğança, Angliyäneñ London patşa kolledjı belgeçläre Çikşulub kraterın barlıqqa kitergän bäreleşüneñ 3 ülçämle simulyaśion modelen yasadı. Alar monıñ öçen geofizik mäğ’lümatlarnı berläşterde.
Simulyaśiyädä bärelü mizgelennän Çikşulub kraterenıñ barlıqqa kilüenä qadär barlıq waqıyğalar küz aldına kilep basa. Annan kürengänçä, asteroid atmosferada klimat üzgärügä kiterüçe gazlarnıñ miq’darın maksimal’läşterüçe räweştä Cirgä 60 gradus poçmaq yasap bärelä. Näticädä milliardlarça tonna kükert gazı kütärelä häm Qoyaşnı qaplıy. Bu isä Cirneñ 66 million yıl êlek dinozavrlar häm başqa xaywannar yuqqa çığarlıq däräcädä suınuına kiterä.
