Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (49-2020)

            Στις 19 και 20 Νοεμβρίου στο πλαίσιο του Φόρουμ για τα Μειονοτικά Ζητήματα των Ηνωμένων Εθνών οργανώθηκε συνεδρίαση με τίτλο «Ρητορική Μίσους, Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και Μειονότητες». Εκπρόσωποι μειονοτήτων και κρατών μελών των Ηνωμένων Εθνών τοποθετήθηκαν σχετικά. Λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, οι συνεδριάσεις έλαβαν χώρα διαδικτυακά.

            Η ολοένα και αυξανόμενη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει ως αποτέλεσμα η ρητορική μίσους να βρει έδαφος που διασφαλίζει υψηλές ταχύτητες και άμεση ανταπόκριση στην μετάδοση της πληροφορίας. Είναι ένα αντικείμενο που βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη και ένα φαινόμενο που τώρα μελετάται.

Οι μειονότητες αποτελούν «εύκολους» στόχους στις εκδηλώσεις βίας, μισαλλοδοξίας και φανατισμού. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στο διαδίκτυο, αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι εκφράσεις μίσους δημιουργούν ένα εχθρικό διαδικτυακό περιβάλλον και κλίμα αποκλεισμού ή βίας. Στον αντίποδα αυτών των συζητήσεων βρίσκεται η προστασία της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης η οποία πρέπει να διασφαλίζεται σε ένα πλαίσιο που θα καταπολεμάει εκφράσεις μίσους οι οποίες ενδεχομένως να οδηγήσουν σε βίαιες εκδηλώσεις και συμπεριφορές εναντίον μειονοτικών ομάδων. 

            Παρόλο που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εισέβαλαν τα τελευταία χρόνια στις ζωές μας, η ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται αυτός ο ηλεκτρονικός κόσμος είναι τόσο μεγάλη που και η Μειονότητα της Θράκης δεν έμεινε ανεπηρέαστη.

            Στην συνεδρίαση των Ηνωμένων Εθνών την Μειονότητα εκπροσώπησαν ο Σύλλογος Επιστημόνων Μειονότητας Δυτικής Θράκης και ένας εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Τούρκων Δυτικής Θράκης. O εκπρόσωπος του Συλλόγου Επιστημόνων διαπίστωσε ότι η ρητορική μίσους είναι κυρίαρχη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εκφράζεται ακόμα και από πολιτικά πρόσωπα που είναι δημόσια πρόσωπα.

Η έκφραση της ρητορικής μίσους από δημόσια πρόσωπα έχει μεγάλη απήχηση. Όχι μόνο αυτό, αλλά πολλές φορές έχει διαπιστωθεί ότι οι σελίδες ή τα προφίλ μειονοτικών ακτιβιστών ή και μελών της Μειονότητας γίνονται στόχος από διαδικτυακές πλατφόρμες που αναπαράγουν εθνικιστική ρητορική. Αυτό αυτομάτως καθιστά τους ανθρώπους στόχους εξτρεμιστικών ομάδων.

Ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Επιστημόνων κατέθεσε ότι υπάρχουν και ακραίες περιπτώσεις στις οποίες σελίδες δημοσιεύουν τα προσωπικά στοιχεία μελών της Μειονότητας και ζητάνε ακόμα και την αφαίρεση της ελληνικής τους ιθαγένειας.  Κλείνοντας, κάλεσε την πολιτεία να μεριμνήσει και να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα που θα διασφαλίσουν την προστασία των μειονοτήτων και άλλων ευάλωτων ομάδων από την ρητορική μίσους που μπορεί να οδηγήσει σε εγκλήματα μίσους.

            Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας ξεκίνησε την παρέμβασή του αναφερόμενος στην άρνηση της αναγνώρισης της μειονότητας ως Τουρκικής από την κυβέρνηση και μεγάλο μέρος των μέσων ενημέρωσης, γεγονός που κατά τα λεγόμενά του συμβάλει στην ανάπτυξη φαινομένων μισαλλοδοξίας. Αναφέρθηκε σε ιστοσελίδα που κυκλοφόρησε ονόματα μελών της Μειονότητας που εργάζονται στην Τουρκία, στο χώρο των μέσων ενημέρωσης, των πανεπιστημίων ή και σε κυβερνητικούς οργανισμούς. Ο ίδιος θεωρεί ότι οι άνθρωποι που κινούνται κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργούνε συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν σε συγκρούσεις μεγαλύτερης κλίμακας. Παρότρυνε τα κράτη να ενισχύσουν τους μηχανισμούς εντοπισμού των σελίδων που εκφράζουν ρητορική μίσους και ενδεχομένως να παρακινήσουν σε εγκλήματα ή εκφράσεις μίσους.

            Στον δικό της χρόνο η ελληνική αντιπροσωπεία τοποθετήθηκε αναγνωρίζοντας ότι οι μειονότητες είναι ευάλωτες στην ρητορική μίσους, ενώ το διαδίκτυο έθεσε μία σειρά από νέα ζητήματα. Η εκπρόσωπος της ελληνικής αντιπροσωπείας μίλησε για την ευθύνη των κρατών ως προς την υιοθέτηση νομοθεσίας που θα προλαμβάνει την ρητορική μίσους, ενώ οι μειονότητες επωφελούνται από την κατοχή μέσων ενημέρωσης και ενισχύουν τη φωνή τους.

Κάνοντας χρήση του χρόνου για να απαντήσει στις παρεμβάσεις των εκπροσώπων της Μειονότητας η εκπρόσωπος της ελληνικής αντιπροσωπείας ανέφερε ότι το ελληνικό κράτος προστατεύει μέσω της νομοθεσίας την ελευθερία της έκφρασης και ότι η μειονότητα δεν υφίσταται διακρίσεις. Ανέφερε ακόμη ότι τα μέλη της Μειονότητας τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου λειτουργούν ελεύθερα χωρίς λογοκρισία και άλλους περιορισμούς.

Οι προτάσεις και συστάσεις που θα προκύψουν ως απόρροια της συνεδρίασης θα παρουσιαστούν τον Μάρτιο του 2021 στην 46^η συνεδρίαση του Συμβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και θα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς ο αγώνας για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους και των εκφράσεων μίσους και μισαλλοδοξίας έχει αντανακλάσεις και σε μικρές τοπικές κοινωνίες.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, σε άρθρο του για την ρητορική μίσους γράφει χαρακτηριστικά «Καθώς η πυρκαγιά του μίσους εξαπλώνεται, ο φανατισμός εκμεταλλεύεται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης» και ακόμα, «Σε όσους επιμένουν να χρησιμοποιούν τον φόβο για να διαιρέσουν, πρέπει να πούμε: η διαφορετικότητα  είναι πλούτος, δεν είναι ποτέ απειλή».