Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (30-2020)

            Το 2018 το «Πρόγραμμα για την Εκπαίδευση Παιδιών της Μουσουλμανικής Μειονότητας στη Θράκη» συμπλήρωνε τα είκοσι χρόνια παρουσίας στην περιοχή. Η Θάλεια Δραγώνα, επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος, σε συνέντευξη που παραχώρησε σε ειδησεογραφικό πρακτορείο έκανε ειδική αναφορά στις μητέρες των παιδιών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και οι οποίες διεκδίκησαν μαζί με τα παιδιά τους και πέτυχαν το «δικαίωμα στη γνώση».  

Περιέγραψε ότι πολλές μητέρες παρακολούθησαν μαθήματα ελληνικών παράλληλα με τα παιδιά τους σε διπλανές αίθουσες και μέσω αυτών κατάφεραν να πάρουν δίπλωμα οδήγησης, να δώσουν εξετάσεις κρατικού πιστοποιητικού και να εξυπηρετήσουν άλλες ανάγκες.

Με αφορμή αυτό το παράδειγμα ανοίγει μία μεγάλη συζήτηση που έχει να κάνει με την δια βίου μάθηση και την εκπαίδευση ενηλίκων.

Μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Μειονότητας, αποκλεισμένο από την εύκολη και άμεση πρόσβαση στα αστικά κέντρα, αποκλείστηκε και από σειρά άλλων αγαθών, ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η εκπαίδευση. Η γεωγραφική απομόνωση, η οικονομική ανέχεια και άλλοι λόγοι συντέλεσαν στο να υπάρχει σήμερα σημαντική μερίδα του ενήλικου πληθυσμού που επιθυμεί την απόκτηση γνώσεων και μόρφωσης αλλά δεν το επέτρεψαν οι συνθήκες ζωής και οι συγκυρίες της εποχής. 

Σίγουρα το πρόβλημα εντείνεται για τους κατοίκους του ορεινού όγκου. Οι πιο αδικημένες είναι οι γυναίκες οι οποίες συνήθως είναι επιφορτισμένες σε νεαρή ηλικία όχι μόνο με τις αγροτικές δουλειές, αλλά και με τις υποχρεώσεις του νοικοκυριού. Το πρόβλημα αγγίζει και μεγάλη μερίδα νέων.

            Η συζήτηση έχει να κάνει και με την ενσωμάτωση της Μειονότητας στην ελληνική κοινωνία και πραγματικότητα, αλλά επεκτείνεται και σε άλλους τομείς, όπως είναι η επαγγελματική ενασχόληση.  

Ο βουλευτής Ξάνθης, Χουσεΐν Ζεϊμπέκ, είχε μεταφέρει το 2018 στην Βουλή μέσω αναφοράς το αίτημα κατοίκων του Εχίνου της Ξάνθης για δημιουργία Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας στο χωριό. Στην αναφορά του είχε καταγράψει ότι μερίδα των κατοίκων εξαιρείται από την χορήγηση του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, μιας οικονομικής ενίσχυσης με τη μορφή επιδόματος, λόγω του ότι δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση.

Αυτό πλέον καταργήθηκε και το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης χορηγείται και σε όσους δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση. Είναι ωστόσο πολύ πιθανόν η μη ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης να συνεπάγεται και στο μέλλον αποκλεισμό από ορισμένα επιδόματα ή την πρόσβαση σε άλλα αγαθά.

Στο γραπτό αίτημα που υπέγραψαν και έστειλαν γυναίκες από τα χωριά Εχίνος, Σάτρες και Κοτύλη της ορεινής Ξάνθης ζητάνε την δημιουργία Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας στον Εχίνο. Στο κείμενο διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «χωρίς απολυτήριο γυμνασίου δεν μπορούμε να βελτιώσουμε τη θέση μας στο χώρο της εργασίας (συμμετοχή σε σεμινάριο, προκηρύξεις ΟΑΕΔ κλπ) ειδικά σήμερα με την οικονομική κρίση».

Το κείμενο υπογράφουν 18 γυναίκες. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν τέτοια αιτήματα, το σημαντικότερο είναι όταν υπάρχει θέληση για εκπαίδευση, τότε να υπάρχει και δρόμος ανοιχτός ώστε να δοθεί λύση. 

Ο τότε Υπουργός Παιδείας, Κωνσταντίνος Γαβρόγλου, απάντησε ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα ίδρυσης νέων Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας για την χρονιά 2018-2019, τη χρονιά δηλαδή που κατατέθηκε το αίτημα, και υπενθύμισε ότι από το 2008 έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν τμήματα του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας σε άλλα χωριά της ορεινής Ξάνθης, στη Σμίνθη, την Μύκη και την Μάνταινα. Από το 2018 λειτουργούν και τμήματα στην Μύκη και τον Κένταυρο.

            Η εκπαίδευση ενηλίκων, οι επιμορφώσεις και η δια βίου μάθηση, είναι τομείς που δεν έχουν δουλευτεί ιδιαίτερα στον πληθυσμό της Μειονότητας συγκριτικά με τις υφιστάμενες ανάγκες. Ο Σύλλογος Επιστημόνων Μειονότητας Δυτικής Θράκης και κυρίως το Τμήμα Γυναικών έχουν δουλέψει προς αυτήν την κατεύθυνση κυρίως μέσω της υλοποίησης προγραμμάτων. Σε πολλές περιπτώσεις μεταβαίνουν επιτόπου στα χωριά της περιοχής και υλοποιούν είτε επιμορφωτικά σεμινάρια, είτε ενημερωτικές δράσεις με γιατρούς και άλλες ειδικότητες. Χρειάζεται ωστόσο να υπάρξουν παρεμβάσεις που θα έχουν μόνιμο χαρακτήρα.  

Από την πλευρά των κατοίκων που βρίσκονται κυρίως σε απομακρυσμένες περιοχές, είναι δεδομένη η βούληση για γνώση και μάθηση. Στην επιστολή τους οι γυναίκες της ορεινής Ξάνθης αναφέρονται και σε πρακτικά ζητήματα, όπως η μη κατοχή διπλώματος οδήγησης που τις καταδικάζει σε περιορισμό κινήσεων τη στιγμή που οι σύζυγοί τους λείπουν για δουλειά στο εξωτερικό.

Τα θέματα που αγγίζουν επεκτείνονται και σε άλλους τομείς πέραν του εκπαιδευτικού και έχουν να κάνουν με την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, την συνεχή επιμόρφωση που θα προσφέρει νέες προοπτικές ακόμα και σε μικρές τοπικές κοινωνίες και στους κατοίκους τους.

Κι αυτό ίσως μακροπρόθεσμα αποτρέψει και άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν μικρές κοινότητες, όπως αυτές που βρίσκονται στον ορεινό όγκο της Ροδόπης και της Ξάνθης, και δεν είναι άλλα από την μετανάστευση των αντρών των νοικοκυριών για να διασφαλίσουν τα προς το ζην για τις οικογένειές τους.

Θα φέρει ανάπτυξη και πρόοδο σε περιοχές που είχαν καταδικαστεί επί δεκαετίες στην απομόνωση και τον κάθε είδους αποκλεισμό. Την δημιουργία δομών τη χρωστάει η πολιτεία στους κατοίκους αυτών των περιοχών. Το αίτημα των γυναικών της ορεινής Ξάνθης εμπεριέχει ένα αισιόδοξο μήνυμα που δεν είναι άλλο από την επιθυμία για περισσότερη εκπαίδευση. Αδιαμφισβήτητα είναι ένα αίτημα που δεν πρέπει να παραμείνει κλεισμένο σε κάποιο αρχείο, αλλά να αποτελέσει έναυσμα ανάληψης πρωτοβουλιών.