Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης(12-2020)

Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι ένας μηχανισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο επιφορτισμένος ανάμεσα σε άλλα και με το να επιβλέπει την εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στα συμβαλλόμενα κράτη μέλη. Οι συνεδριάσεις της είναι ιδιαίτερα σημαντικές επειδή αγγίζουν ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων με γνώμονα την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.  

Το Σεπτέμβριο του 2019, σε μία από τις συνεδριάσεις της εξέτασε τηνεπίβλεψη εκτέλεσης των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για τις υποθέσεις των τουρκικών μειονοτικών σωματείων.  

Οι υποθέσεις αφορούν το άρθρο 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης που αναφέρεται στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. Για την περίπτωση της Ελλάδας, η Επιτροπή των Υπουργών μελέτησε τυχόν εξελίξεις στις υποθέσεις των τουρκικών σωματείων που αφορούν αποφάσεις είτε για άρνηση εγγραφής είτε για διάλυση σωματείων.  

Στην Ευρωπαϊκή ατζέντα προστέθηκε η τροποποίηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που ψηφίστηκε το 2017 από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Οι Υπουργοίεξέφρασαν την λύπη τους για το γεγονός ότι έχουν παρέλθει έντεκα χρόνια από την έκδοση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και οι αιτήσεις δεν έχουν ακόμη επανεξεταστεί από τα ελληνικά δικαστήρια υπό το πρίσμα της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.   

Σε ότι αφορά τα ατομικά μέτρα, τα μέλη της Επιτροπής υπενθύμισαν ότι ηυποχρέωση ενός Συμβαλλόμενου Κράτους, σύμφωνα με το άρθρο 46 της Σύμβασης,να συμμορφώνεται άμεσα, πλήρως και αποτελεσματικά με τις αποφάσεις του Δικαστηρίου αφορά και την ερμηνεία της εσωτερικής νομοθεσίας από τα εθνικά δικαστήρια. Οι Υπουργοί εξέφρασαν την ανησυχία τους για την απόφαση του Εφετείου Θράκης του 2018 να απορρίψει για διαδικαστικούς λόγους το αίτημα επανεξέτασης της διαταγής διάλυσης της προσφεύγουσας Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης. Τον Σεπτέμβριο του 2019 προβληματισμό προκαλούσε και το γεγονός ότι ο Άρειος Πάγος όρισε την εκδίκαση της υπόθεσης στις 20 Μαρτίου 2020 και όχι νωρίτερα.  

Στο ίδιο πλαίσιο η Επιτροπή των Υπουργών παρότρυνε τις ελληνικές αρχές να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε οι υποθέσεις των σωματείων να εξετάζονται σε πλήρη και αποτελεσματική συμμόρφωση με το άρθρο 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ζήτησαν να υπάρχει ενημέρωση ως προς τις εξελίξεις.   

Στα γενικά μέτρα τώρα, οι αρχές πρέπει να λάβουν πρόσθετα μέτρα για την συστηματική κατάρτιση των εγχώριων δικαστών σε όλες τις βαθμίδες και την ευρεία διάδοση της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Για την υλοποίηση του μέτρου η Επιτροπή σκοπεύει να στείλει μέλη του Τμήματος Εκτέλεσης Αποφάσεωντου Δικαστηρίου του Στρασβούργου προκειμένου να μελετήσουν όλα τα μέτρα που μπορεί να υιοθετήσει το κράτος στην κατεύθυνση της συστηματικής διάδοσης των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αλλά και να ενισχύσουν την κατάρτιση των μελών της δικαστικής εξουσίας σχετικά με τη Σύμβαση. Τέλος αποφάσισαν να επαναλάβουν την εξέταση των υποθέσεων σε ειδική συνεδρίαση τον Ιούνιο του 2020.  

Η Επιτροπή των Υπουργών διαπίστωσε ουσιαστικά έλλειμμα στην πλήρη και αποτελεσματική ευθυγράμμιση των αποφάσεων των ελληνικών δικαστηρίων με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο μάλιστα απέδωσε σε έλλειμμα διάδοσης των αποφάσεων του Δικαστηρίου αλλά και έλλειμμα κατάρτισης των Ελλήνων δικαστών.  

Στις 3-5 Δεκεμβρίου 2019 συνεδρίασε εκ νέου η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης για να παρακολουθήσει την εκτέλεση της απόφασης του δικαστηρίου του Στρασβούργου σχετικά με την υπόθεση ενός άλλου σωματείου με έδρα την Φλώρινα, της Στέγης Μακεδονικού Πολιτισμού.   

Σε εκείνη την συνεδρίαση η επιτροπή των Υπουργών αποφάνθηκε ανάμεσα σε άλλα ότι υπάρχουν εκκρεμείς υποθέσεις που σχετίζονται με την τροποποίηση του άρθρου 758 του Κώδικα Πολιτικής δικονομίας που έδωσε το δικαίωμα επανεξέτασης από τα ελληνικά δικαστήρια υποθέσεων που απέσπασαν θετική γνωμοδότηση από το ευρωπαϊκό δικαστήριο. Προφανώς η αναφορά συνδέεται με την υπόθεση της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης της οποίας η εκδίκαση εκκρεμεί ενώπιον του Αρείου Πάγου. 

 Η έκβαση της δίκης και η απόφαση του ελληνικού ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου θα απασχολήσουν όχι μόνο το εσωτερικό της χώρας, αλλά και το εξωτερικό. Τα ευρωπαϊκά βλέμματα είναι στραμμένα σε αυτή. Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών στην Ελλάδα οδήγησαν σε ματαίωση της δίκης στις 20 Μαρτίου.Λόγω του κορονοϊού ανεστάλη η λειτουργία των δικαστηρίων στη χώρα.  

Στο μεταξύ η Ελλάδα θα αναλάβει στις 18 Μαΐου την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης, οπότε κατά πάσα πιθανότητα η νέα ημερομηνία εκδίκασης της υπόθεσης θα συμπέσει με την ελληνική προεδρία.  

Είναι γεγονός ότι έχουν παρέλθει έντεκα χρόνια από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και δεν υπήρξε κάποια εξέλιξη. Μέχρι στιγμής τα ελληνικά δικαστήρια εμμένουν στις αρχικές τους αποφάσεις περί διαλύσεως της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης και μη συστάσεως των πιο πρόσφατων σωματείων.  

Στο μεταξύ οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους. Η Ελλάδα είναι η 8η κατά σειρά χώρα με τις περισσότερες παραβιάσεις των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στην Ελλάδα 39 σημαντικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου –το 42% του συνόλου- δεν έχουν ακόμα εφαρμοστεί. Αυτό συμβαίνει ενόψει της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης που θα ξεκινήσει στις 18 Μαΐου. Οι εξελίξεις στον τομέα αυτό αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον και θα καθορίσουν μία σειρά δικαιωμάτων και ελευθεριών όπως αυτά προσδιορίζονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.