Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (28-2019)

            Η δεκαετία του 1980 ήταν αναμφισβήτητα μία πλούσια σε εξελίξεις δεκαετία για την ιστορία της Μειονότητας της Θράκης. Πολλά γεγονότα εκείνης της περιόδου σε διαφορετικούς τομείς οδήγησαν στην περίφημη διακήρυξη της ισονομίας και ισοπολιτείας το 1991. Μέχρι να φτάσουμε όμως εκεί ο δρόμος δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα.  

            Αναφερθήκαμε στην προηγούμενη εκπομπή στις εξελίξεις με τα Μουφτειακά που έλαβαν χώρα κυρίως στα μέσα με τέλη της δεκαετίας του 1980.

            Σημαντικές εξελίξεις είχαμε και στον χώρο των τούρκικων σωματείων. Ουσιαστικά αυτή η δεκαετία σηματοδοτεί την έναρξη του αγώνα για την αναγνώριση και την νομιμοποίηση των σωματείων. Διότι μπορεί τα τούρκικα σωματεία να βρέθηκαν στο στόχαστρο και νωρίτερα, επί δικτατορίας, και συγκεκριμένα το 1972, ωστόσο στις συνειδήσεις του κόσμου ως ημερομηνία σταθμός για την έναρξη του δικαστικού αγώνα των σωματείων έχει μείνει ο Νοέμβρης του 1983.

            Αρχικά ο Νομάρχης Ροδόπης μέσω της δικαστικής οδού απαγόρευσε την χρήση του όρου τουρκικός στην Τουρκική Νεολαία Κομοτηνής και την Ένωση Τούρκων Δασκάλων Ροδόπης Έβρου. Με παρέμβαση του ίδιου και συμβολή της αστυνομίας κατέβηκαν οι πινακίδες των σωματείων. Δύο ημέρες μετά επαναλήφθηκε πανομοιότυπα το ίδιο σκηνικό, αυτήν την φορά στην Ξάνθη για την Τουρκική Ένωση.

Όπως ήταν λογικό, οι υποθέσεις παραπέμφθηκαν στην δικαιοσύνη και η Μειονότητα τηρούσε στάση αναμονής μέχρι τον Ιανουάριο του 1988 όπου εκδόθηκε η απόφαση του Αρείου Πάγου. Το ανώτερο δικαστήριο έμεινε στην ίδια γραμμή με τις αποφάσεις των πρωτοδικείων απαγορεύοντας τη χρήση των όρων τούρκος και τουρκικός στα σωματεία της Μειονότητας. 

Ως ένδειξη διαμαρτυρίας η Μειονότητα διοργάνωσε μία συγκέντρωση διαμαρτυρίας στις 29 Ιανουαρίου στο Γενή Τζαμί στην Κομοτηνή. Υπήρξε κινητοποίηση και στα χωριά. Αντίστοιχα μετακινήθηκαν μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις από την Καβάλα, την Αλεξανδρούπολη, μέχρι κι από την Θεσσαλονίκη αποκλείοντας τις εισόδους της πόλης και αποτρέποντας τους ανθρώπους να εισέλθουν σε αυτήν. Οι άνθρωποι αντέδρασαν ρίχνοντας πέτρες προς τις αστυνομικές δυνάμεις και ήρθαν σε διαπληκτισμό.

Τα γεγονότα που σημειώθηκαν ήταν μικρής έκτασης και δεν υπήρξαν περαιτέρω επεισόδια ή ταραχές. Δημοσιοποιήθηκε ένα ψήφισμα το οποίο αναφερόταν σε γενικές αρχές και δικαιώματα, όπως το δικαίωμα να ανήκει κάποιος σε μία εθνότητα, το ότι οι Μουσουλμάνοι-Τούρκοι της Δυτικής Θράκης δεν στρέφονται εναντίον των Χριστιανών-Ελλήνων. Τέλος, υπογράμμισαν την βασική τους διεκδίκηση που ήταν η συνέχιση λειτουργίας των σωματείων επικαλούμενοι τη Συνθήκη της Λωζάνης βάσει της οποίας η Μειονότητα είναι Μουσουλμανική στο θρήσκευμα, Τουρκική στην καταγωγή και Έλληνες πολίτες. 

Ήταν η πρώτη συγκέντρωση της Μειονότητας που λάμβανε μεγάλη έκταση και δημοσιοποίηση στον αθηναϊκό τύπο. Λόγω του γενικότερου κλίματος πιέσεων και ασφυκτικών ελέγχων που ασκούνταν εις βάρος της Μειονότητας, η ημέρα της 29^ης Ιανουαρίου καθιερώθηκε ως επέτειος, οπότε γιορτάστηκε και την επόμενη χρονιά.   

Παράλληλα, έντονη δραστηριότητα στην περιοχή αναπτύσσουν εκείνη την περίοδο οι ανεξάρτητοι μειονοτικοί υποψήφιοι και συνδυασμοί. Η πολιτεία αρχικά στρέφεται εναντίον προσώπων και συνδυασμών, με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν δικαστικές διώξεις. Ο Αχμέτ Σαδίκ αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο. Τον Ιούνιο του 1988 καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών και έξι μηνών με την κατηγορία της διασποράς ψευδών ειδήσεων και πλαστογραφίας. Η υπόθεση αφορούσε τη σύλληψη λόγω συλλογής υπογραφών για καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εις βάρος της Μειονότητας.

Οι καταγγελίες πλέον έχουν ξεπεράσει και τα εθνικά σύνορα. Διεθνείς οργανισμοί στρέφουν το ενδιαφέρον τους στην Θράκη. Εμπειρογνώμονες επιφορτισμένοι να διερευνήσουν την κατάσταση της Μειονότητας φτάνουν στην περιοχή, πραγματοποιούν επιτόπια έρευνα, επιτόπια ταξίδια από τα οποία δημοσιοποιούνται εκθέσεις διεθνών οργανισμών που μιλούν ξεκάθαρα για καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Είναι χρονιές απανωτών εκλογικών αναμετρήσεων λόγω του ασταθούς πολιτικού κλίματος που επικρατεί στην χώρα. Οι αλλαγές ευνοούν την συγκρότηση ανεξάρτητων μειονοτικών πολιτικών συνδυασμών που κάνουν την εμφάνισή τους το 1989 σε Ξάνθη με την ονομασία Πεπρωμένο (Ikbal), και σε Ροδόπη με την ονομασία Εμπιστοσύνη (Güven).

Η συσπείρωση της Μειονότητας γύρω από αυτούς τους συνδυασμούς και τους υποψηφίους είναι θεαματική. Η ψήφος εκφράζει ουσιαστικά την αντίδραση σε όλα τα δεινά και τις διακρίσεις που υφίσταντο επί δεκαετίες τα μέλη της Μειονότητας. Οι διώξεις κατά των υποψηφίων βουλευτών συνεχίζονται.

Το θέμα της ταυτότητας της Μειονότητας σε συνδυασμό με το ζήτημα του κλεισίματος των τουρκικών σωματείων μπαίνει πολύ ψηλά στην ατζέντα.

Η ένταση κορυφώνεται την επόμενη χρονιά, το 1990. Στα τέλη του Ιανουαρίου είχε οριστεί μία ακόμα δίκη του Σαδήκ Αχμέτ και του Ιμπραχήμ Σερήφ με την κατηγορία της εξαπάτησης των εκλογέων και της διατάραξης της κοινής ησυχίας. 

Πρόκειται για δίωξη ύστερα από μήνυση του εισαγγελία. Πριν τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1989 είχαν δημοσιεύσει στην εφημερίδα που κυκλοφορούσαν προκηρύξεις στις οποίες προσδιόριζαν την Μειονότητα ως τουρκική. Αυτό θεωρήθηκε εξαπάτηση προς τους ψηφοφόρους.

            Στην επόμενη εκπομπή θα σταθούμε ειδικότερα στα γεγονότα που σημειώθηκαν  την ημέρα της 29^ης Ιανουαρίου 1990 και σε ότι σημάδεψε την ιστορία της περιοχής εκείνη την περίοδο.