Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης(01-2019)

            Το 2017 είχε κλείσει με μία πρόταση νομοθετικής ρύθμισης σε θέματα δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων των Μουφτήδων Θράκης  που έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Παιδείας. Η πρόταση αναφερόταν στην κατάργηση της υποχρεωτικής εφαρμογής των διατάξεων του Ισλαμικού Νόμου (Σαρία) για τα μέλη της Μειονότητας. Είχε προηγηθεί την ίδια χρονιά σχετική εξαγγελία του Έλληνα Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, σε επίσκεψή του στη Θράκη.

            Το 2018 ξεκίνησε με την ψήφιση του νόμου. Ήταν μάλιστα το πρώτο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε για το νέο έτος. Κάπως έτσι ξεκίνησε κι ένα ντόμινο εξελίξεων στα θρησκευτικά ζητήματα της Μειονότητας που έφτασαν μέχρι το τέλος της χρονιάς και έφεραν τα πάνω κάτω στο χώρο των Μουφτειών.

            Στο ενδιάμεσο είχαμε διώξεις των εκλεγμένων Μουφτήδων, δικαστικές διαμάχες, δημοσιεύματα έκαναν λόγο για συναντήσεις ανώτερων κυβερνητικών στελεχών με τους διορισμένους Μουφτήδες με αντικείμενο την παραίτησή τους. Τον Αύγουστο ψηφίστηκε νόμος που έθεσε το ηλικιακό όριο των 67 ετών ως υποχρεωτικό όριο συνταξιοδότησης των Μουφτήδων. Ούτε λίγο ούτε πολύ με την εφαρμογή του Νόμου οι διορισμένοι Μουφτήδες Ξάνθης και Κομοτηνής αναγκάστηκαν σε υποχρεωτική συνταξιοδότηση και στράφηκαν και οι δύο δικαστικά εναντίον της απόφασης που τους απομάκρυνε από μία θέση που κατείχαν από τη δεκαετία του 1980.

            Από την άλλη, ορίστηκαν, όπως προβλέπει ο νόμος, Τοποτηρητές Μουφτήδες. Κάτι τέτοιο είχαμε να δούμε να συμβαίνει πάλι από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Περισσότερα από τριάντα (30) χρόνια πέρασαν για να λάβουν χώρα αλλαγές στα Μουφτειακά. Εκ των πραγμάτων, το 2018 θα μείνει στην ιστορία ως χρονιά ορόσημο.

            Με την τοποθέτηση των Τοποτηρητών Μουφτήδων δημοσιεύτηκε και το Προεδρικό Διάταγμα που καθόριζε τους δικονομικούς κανόνες επί υποθέσεων δικαιοδοσίας Μουφτή. Σε αυτό υπήρχε και ένα δεύτερο κεφάλαιο για την σύσταση, οργάνωση και λειτουργία της Διεύθυνσης Υποθέσεων Δικαιοδοσίας Μουφτή.

            Το Προεδρικό Διάταγμα συνάντησε την σθεναρή αντίδραση σύσσωμης της κοινότητας. Η Μειονότητα αντέδρασε άμεσα, συγκάλεσε συσκέψεις και έκανε γνωστή τη θέση της ότι στο Διάταγμα βλέπει σαφείς παραβιάσεις της Συνθήκης της Λωζάνης και κατάργηση του αυτόνομου χαρακτήρα των Μουφτειών. Οι μειονοτικοί φορείς ξεκαθάρισαν ότι ως έχει, το διάταγμα δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από την πλευρά τους.

            Με το ενδιαφέρον στραμμένο στη Σαρία μπήκε το 2018, με την Σαρία θα κλείσει κι αυτή η χρονιά. Διότι αφορμή για όλες τις παραπάνω εξελίξεις που προκάλεσαν την κατάργηση της υποχρεωτικής εφαρμογής του Ισλαμικού Νόμου υπήρξε η υπόθεση της Chatitze Molla Sali, μέλους της Μειονότητας, που κληρονόμησε μία περιουσία βάσει διαθήκης που συνέταξε ο σύζυγός της. Οι αδερφές του συζύγου προσέφυγαν στα ελληνικά δικαστήρια ισχυριζόμενες ότι τα κληρονομικά πρέπει να ρυθμιστούν βάσει του Ισλαμικού Νόμου.

            Η υπόθεση πήρε μεγάλες διαστάσεις, έφτασε μέχρι τις αίθουσες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στις 19 Δεκεμβρίου 2018 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε την απόφασή του στην υπόθεση Molla Sali κατά Ελλάδας στην οποία έκρινε ομόφωνα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 14 –απαγόρευση των διακρίσεων- της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου αριθμός 1 –προστασία της περιουσίας.

            Είναι μία υπόθεση που προκάλεσε τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού και εν συνεχεία τις νομοθετικές ρυθμίσεις που ανέτρεψαν όλα όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα ως προς την υποχρεωτική εφαρμογή της Σαρίας για τα μέλη της Μειονότητας. Το ελληνικό κράτος κινήθηκε άμεσα σε αυτήν την περίπτωση, κάτι που δεν συνέβη και με άλλες καταδικαστικές αποφάσεις, όπως αυτές των τουρκικών σωματείων.

            Παρόλα αυτά το 2019 σίγουρα θα υπάρξει συνέχεια στα Μουφτειακά διότι η θητεία των Τοποτηρητών Μουφτήδων είναι συγκεκριμένη και θα πρέπει να αντικατασταθούν το νέο έτος με Μουφτήδες, ενώ από την άλλη αναμένουμε να δούμε πώς ακριβώς θα λειτουργήσουν οι Μουφτείες με το νέο καθεστώς.

            Στις σημαντικότερες μειονοτικές εξελίξεις για το 2018 καταγράφονται και μια σειρά γεγονότων στον χώρο της εκπαίδευσης. Ανάμεσα σε αυτά συγκαταλέγεται το πιλοτικό πρόγραμμα εισαγωγής της τουρκικής γλώσσας σε έξι (6) νηπιαγωγεία της Θράκης. Πάρα πολλές οι αντιδράσεις και για αυτό, από όλες τις πλευρές, οι εκπαιδευτικοί απείχαν ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Τελικά από δηλώσεις του Υπουργού μαθαίνουμε ότι το πρόγραμμα εφαρμόζεται, αναμένουμε να δούμε τα πρώτα αποτελέσματα μέσα στο 2019, έχοντας ολοκληρώσει έναν κύκλο υλοποίησης.

            Το 2018 θεσμοθετήθηκε υποχρεωτική η διετής φοίτηση στα νηπιαγωγεία από μονοετής που ήταν μέχρι σήμερα. Παρόλο που τη φετινή σχολική χρονιά εφαρμόστηκε πιλοτικά σε ορισμένες μόνο περιοχές της Ελλάδας, σύντομα θα εφαρμοστεί υποχρεωτικά στο σύνολο της χώρας. Είναι μία ευκαιρία για να θέσει η Μειονότητα πιο επιτακτικά το αίτημα ίδρυσης δίγλωσσων μειονοτικών νηπιαγωγείων; Θα φανεί στην πορεία.

            Μία εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας στην έναρξη της σχολικής χρονιάς η οποία άφηνε στην ευχέρεια των δασκάλων να χρησιμοποιούν τα βιβλία των δημόσιων σχολείων ως υποστηρικτικό-βοηθητικό υλικό στο ελληνόγλωσσο πρόγραμμα ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Με πρωταγωνιστή το 1^ο Μειονοτικό Δημοτικό Σχολείο Ξάνθης εγκαινιάστηκε μία σειρά καταλήψεων που εξαπλώθηκε σε μειονοτικά δημοτικά σχολεία σε όλη τη Θράκη. Κύριο αίτημα να χρησιμοποιηθούν τα βιβλία των δημόσιων σχολείων στα μειονοτικά δημοτικά σχολεία και να αντικαταστήσουν τα σχολικά εγχειρίδια του γνωστού με το όνομα «Προγράμμα Φραγκουδάκη» τα οποία οι μειονοτικοί φορείς έκριναν απαρχαιωμένα. Σε κοινή συμφωνία των βουλευτών της Μειονότητας με το Υπουργείο Παιδείας συστήθηκε μία επιτροπή για να εξετάσει το ζήτημα, αναμένουμε το πόρισμα.

            Αποχή από τα μαθήματα είχαμε στο τέλος της χρονιάς και στο Ιεροσπουδαστήριο Κομοτηνής λόγω αλλαγής στο ωρολόγιο πρόγραμμα και μείωσης των ωρών διδασκαλίας των μαθημάτων στην τουρκική γλώσσα. Όλα αυτά έφτασαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με ερώτημα που κατέθεσε η ευρωβουλευτής Άννα Μιράντα με την οποία ρωτάει αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γνωρίζει πως η Ελλάδα στο θέμα της εκπαίδευσης στην τουρκική γλώσσα, δεν καλύπτει ούτε την Συνθήκη της Λωζάννης, ούτε τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

            Ήταν μία χρονιά γεμάτη με εξελίξεις που θα μείνουν στην ιστορία της Μειονότητας. Το 2019 θα είναι μία εκλογική χρονιά και ως είθισται, προεκλογικά ανεβαίνουν οι τόνοι. Θα είναι σίγουρα μία χρονιά σημαντικών εξελίξεων και στα μειονοτικά ζητήματα. Ας ευχηθούμε ότι οι εξελίξεις θα είναι θετικές και θα ικανοποιήσουν χρόνια αιτήματα και διεκδικήσεις της κοινότητας.